Home / Knowledge : อาณาจักรกรุงศรีอยุธยา

อาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ตอนที่ 3: พระเจ้าอู่ทอง, พระราเมศวร และ ขุนหลวงพะงั่ว

First Revision: July 21, 2015
Last Change: May 10, 2021
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง และปริวรรตโดย อภิรักษ์ กาญจนคงคา

อาณาจักรอยุธยา ตอนที่ 3

พระมหากษัตริย์

ตลอดระยะเวลาการเป็นกรุงศรีอยุธยารวม 417 ปีนั้น กรุงศรีฯ มีพระมหากษัตริย์รวม 5 ราชวงศ์ คือ

1. ราชวงศ์อู่ทอง มีกษัตริย์ 3 พระองค์ ปกครองร่วม 41 ปี สองช่วง คือ พ.ศ.1893-1913 และ พ.ศ.1952-1931
2. ราชวงศ์สุพรรณภูมิ มีกษัตริย์ 13 พระองค์ ปกครองร่วม 178 ปี สองช่วง คือ พ.ศ.1913-1931 และ พ.ศ.2112-1952
3. ราชวงศ์สุโขทัย มีกษัตริย์ 7 พระองค์ ปกครองร่วม 61 ปี คือ พ.ศ.2112-2173
4. ราชวงศ์ปราสาททอง มีกษัตริย์ 4 พระองค์ ปกครองร่วม 58 ปี คือ พ.ศ.2231-2173 และ
5. ราชวงศ์บ้านพลูหลวง มีกษัตริย์ 6 พระองค์ ปกครองร่วม 79 ปี คือ พ.ศ.2231-2310

ซึ่งแต่เดิมนั้นทุกราชวงศ์ล้วนอ้างว่าสืบเชื้อสายมาจากสุริยวงศ์ (ปทุมสุริยวงศ์) ทั้งสิ้น แต่ต่อมาภายหลังได้จำแนกเป็น 5 ราชวงศ์ข้างต้น (ซึ่งอิงจากสาแหรกที่มาราชวงศ์ต้นตระกูลเดิม) โดยนักประวัติศาสตร์ในสมัยรัตนโกสินทร์ (ดูใน อาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ตอนที่ 20: สมเด็จพระนารายณ์มหาราช (รามาธิบดีที่ 3))

รวมมีพระมหากษัตริย์ทั้งสิ้น 33 พระองค์.

ลำดับ	พระนาม	พระราชสมภพ	ขึ้นครองราชย์	สิ้นรัชกาล	สวรรคต	รวมปีครองราชย์
ราชวงศ์อู่ทอง (ครั้งที่ 1) 20 ปี (พ.ศ.1893-1913)
1	พระเจ้าอู่ทอง (สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1)	พ.ศ.1855	พ.ศ.1893	พ.ศ.1912		20 ปี
2 (1)	สมเด็จพระราเมศวร	พ.ศ.1885	พ.ศ.1912	พ.ศ.1913	พ.ศ.1938	ไม่ถึง 1 ปี
ราชวงศ์สุพรรณภูมิ (ครั้งที่ 1) 18 ปี (พ.ศ.1913-1931)
3	ขุนหลวงพะงั่ว (สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1)	พ.ศ.1853	พ.ศ.1913	พ.ศ.1931		18 ปี
4	สมเด็จพระเจ้าทองลัน (เจ้าทองจันทร์)	พ.ศ.1917	พ.ศ.1931			7 วัน
ราชวงศ์อู่ทอง (ครั้งที่ 2) 21 ปี (พ.ศ.1931-1952)
2 (2)	สมเด็จพระราเมศวร	พ.ศ.1885	พ.ศ.1931	พ.ศ.1938		7 ปี
5	สมเด็จพระรามราชาธิราช	พ.ศ.1899	พ.ศ.1938	พ.ศ.1952	?	15 ปี
ราชวงศ์สุพรรณภูมิ (ครั้งที่ 2) 160 ปี (พ.ศ.1952-2112)
6	สมเด็จพระอินทราชา (เจ้านครอินทร์)	พ.ศ.1902	พ.ศ.1952	พ.ศ.1967		15 ปี
7	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา)	พ.ศ.1929	พ.ศ.1967	พ.ศ.1991		24 ปี
8	สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ	พ.ศ.1974	พ.ศ.1991	พ.ศ.2031		40 ปี
9	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3	พ.ศ.2005	พ.ศ.2031	พ.ศ.2034		3 ปี
10	สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2	พ.ศ.2015	พ.ศ.2034	พ.ศ.2072		38 ปี
11	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 (หน่อพุทธางกูร)	พ.ศ.2040	พ.ศ.2072	พ.ศ.2076		4 ปี
12	สมเด็จพระรัษฎาธิราช	พ.ศ.2072	พ.ศ.2077			5 เดือน
13	สมเด็จพระไชยราชาธิราช	พ.ศ.2045	พ.ศ.2077	พ.ศ.2089		12 ปี
14	สมเด็จพระยอดฟ้า (พระแก้วฟ้า)	พ.ศ.2078	พ.ศ.2089	พ.ศ.2091		2 ปี
-	ขุนวรวงศาธิราช	พ.ศ.2049	พ.ศ.2091 (ไม่ได้รับการยกย่องแต่ผ่านพระราชพิธีบรมราชาภิเษก)			42 วัน
15	สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ (พระเจ้าช้างเผือก)	พ.ศ.2048	พ.ศ.2091	พ.ศ.2111		20 ปี
16	สมเด็จพระมหินทราธิราช	พ.ศ.2082	พ.ศ.2111	7 สิงหาคม 2112		1 ปี
เสียกรุงฯ ครั้งที่ 1
ราชวงศ์สุโขทัย 61 ปี (พ.ศ.2112-2173)
17	สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช (สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 1)	พ.ศ.2059	พ.ศ.2112	พ.ศ.2133		21 ปี
18	สมเด็จพระนเรศวรราชาธิราช (สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 2)	พ.ศ.2098	29 กรกฎาคม 2133	25 เมษายน พ.ศ.2148		15 ปี
19	สมเด็จพระเอกาทศรถ (สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 3)	พ.ศ.2104	25 เมษายน 2148	พ.ศ.2153		5 ปี
20	พระศรีเสาวภาคย์ (สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 4)	?	พ.ศ.2153			2 เดือน
21	สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม (สมเด็จพระบรมราชาที่ 1)	พ.ศ.2125	พ.ศ.2154	12 ธันวาคม พ.ศ.2171		17 ปี
22	สมเด็จพระเชษฐาธิราช	พ.ศ.2156	พ.ศ.2171	พ.ศ.2173		1 ปี 8 เดือน
23	พระอาทิตยวงศ์	พ.ศ.2161	พ.ศ.2173	พ.ศ.2173	พ.ศ.2178	36 วัน
ราชวงศ์ปราสาททอง 58 ปี (พ.ศ.2173-2231)
24	สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง (สมเด็จพระสรรเพชญที่ 5)	พ.ศ.2143	พ.ศ.2173	พ.ศ.2199		25 ปี
25	สมเด็จเจ้าฟ้าไชย (สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 6)	?	พ.ศ.2199			9 เดือน
26	สมเด็จพระศรีสุธรรมราชา (สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 7)	?	พ.ศ.2199			2 เดือน 17 วัน
27	สมเด็จพระนารายณ์มหาราช (สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 3)	พ.ศ.2175	พ.ศ.2199	พ.ศ.2231	11กรกฎาคม2231	32 ปี
ราชวงศ์บ้านพลูหลวง 79 ปี (พ.ศ.2231-2310)
28	สมเด็จพระเพทราชา	พ.ศ.2175	พ.ศ.2231	พ.ศ.2246		15 ปี
29	สมเด็จพระสุริเยนทราธิบดี - พระเจ้าเสือ (สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8)	พ.ศ.2204	พ.ศ.2246	พ.ศ.2251		5 ปี
30	สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ (สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 9)	พ.ศ.2221	พ.ศ.2251	พ.ศ.2275		24 ปี
31	สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ	พ.ศ.2223	พ.ศ.2275	พ.ศ.2301		26 ปี
32	สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร (ขุนหลวงหาวัด)	พ.ศ.2265	พ.ศ.2301		พ.ศ.2339	2 เดือน
33	สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อัมรินทร์ (พระเจ้าเอกทัศ)	พ.ศ.2252	พ.ศ.2301	7เมษายน2310	26 เมษายน 2310	9 ปี
เสียกรุงฯ ครั้งที่ 2

จะกล่าวพระราชประวัติและผลงานของกษัตริย์แต่ละพระองค์ดังนี้:

1. พระเจ้าอู่ทอง (สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1)¹

พระนามเต็ม: สมเด็จพระรามาธิบดีศรีสุนทรบรมบพิตร พระพุทธเจ้าอยู่หัว รามาธิบดีที่ 1 อู่ทอง
สมภพเมื่อ พ.ศ.1855 ครองราชย์เมื่อ พ.ศ.1893 สวรรคตเมื่อ พ.ศ.1912
ระยะเวลาการครองราชย์รวม 19 ปี ราชวงศ์อู่ทอง

เป็นปฐมกษัตริย์ของอาณาจักรอยุธยา ทรงตั้งอาณาจักรอยุธยาเมื่อ จุลศักราช 712 ปีขาล โทศก วันศุกร์ เดือนห้า ขึ้นหกค่ำ เวลา 3 นาฬิกา (ตรงกับวันที่ 3 เมษายน พ.ศ.1893) เสด็จสวรรคตเมื่อ ปีระกา เอกศก จุลศักราช 731 (ตรงกับ พ.ศ.1912) ครองราชสมบัติ 20 ปี ผู้สืบพระราชบัลลังก์คือ สมเด็จพระราเมศวร. พ.ศ.1894 (ค.ศ.1351) วันที่ 2 กุมภ์ -- รามาธิบดีสถาปนากรุงศรีอโยธยา¹¹.

พระนาม สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1

สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (หลังจากขึ้นครองราชย์)
พระเจ้าอู่ทอง (กษัตริย์ผู้ครองเมืองอู่ทองแคว้นสุพรรณภูมิ)
สมเด็จพระรามาธิบดี ศรีสุนทร บรมมหาจักรพรรดิศรราชาธิราช (ในโองการแช่งน้ำ)
สมเด็จพระรามาธิบดี ศรีสุนทรบรมจักรพัตราธิราช (ในกฎหมายลักษณะอาญาราษฎร์)
สมเด็จพระรามาธิบดีศรีสุนทร บรมจักรพรรดิศร บวรมหาธรรมิกราชาธิราช (ในกฎหมายลักษณะอาญาหลวง)

ที่มาของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 มีแนวคิดดังนี้

พระเจ้าอู่ทองมาจากอำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี เป็นแนวความคิดของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ แต่ในปัจจุบันแนวความคิดนี้ได้ถูกยกเลิกไปแล้ว เนื้่องจากการสำรวจหลักฐานทางโบราณคดีของ อ.มานิต วัลลิโภดม ที่เมืองอู่ทองแล้วพบว่า เป็นศิลปกรรมสมัยทวารวดีตอนปลาย ราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 ทั้งสิ้น ได้ประมาณอายุเมืองนี้ว่าต้องร้างไปก่อนสมัยสมเด็จพระรามาธิบดี ผู้สร้างพระนครศรีอยุธยาราว 200 ปี ศาสตราจารย์ ชอง บวสเซอลิเย่ แห่งมหาวิทยาลัยปารีส ประเทศฝรั่งเศส มาร่วมขุดค้นทางโบราณคดีที่เมืองอู่ทอง อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี ต่อเมื่อ พ.ศ.2511 สรุปว่าเมืองอู่ทองโบราณนี้ร้างไปแล้วเป็นเวลาถึง 300 ปี ก่อนยุคของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1.
สืบเชื้อสายมาจากกลุ่มผู้ปกครองทางเหนือ ใน "ตำนานสิงหนวัติ" กล่าวว่า พระเจ้าอู่ทองสืบเชื้อสายมาจากพระเจ้าพรหมกุมาร มีต้นวงศ์อยู่ที่เมืองเชียงแสนหรือแคว้นโยนกนคร ต่อมาพระเจ้าพรหมได้อพยพมาสร้างเมืองเชียงรายหรือเวียงไชยปราการ กษัตริย์ที่เวียงไชยปราการที่ปกครองสืบต่อมา ถูกเมืองสุธรรมวดีรุกราน จึงอพยพมาอยู่แถบบริเวณเมืองไตรตรึงส์ สืบต่ออายุมาหลายชั่วคน จนถึงพระเจ้าอู่ทองหรือสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 ที่ได้สถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี.
แนวความคิดที่ว่าพระเจ้าอู่ทองเป็นชาวจีน เป็นเพียงการอ้างอิงจากพงศาวดารฉบับวันวลิต อีกทั้งก็ไม่มีหลักฐานทางโบราณคดีมาสนับสนุน ข้อสันนิษฐานนี้ จึงไม่มีน้ำหนักมากพอเช่นกัน.
พระเจ้าอู่ทองมาจากเมืองเพชรบุรี (พริบพรี) ที่กล่าวถึงในจดหมายเหตุลาลูแบร์ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ รวมถึงยังมีตำนานที่กล่าวอ้างอิงถึงอยู่บ้าง โดยกล่าวอ้างว่า สมเด็จพระบรมราชาสถาปนาพระพุทธไตรรัตนนายกได้ 1 ปี ก็เสด็จออกผนวช แล้วสถาปนาเจ้าชายวรเชษฐ์ ให้เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ครั้งลาสิกขาแล้ว ก็โปรดให้เจ้าชายวรเชษฐ์ไปครองเมืองเพชรบุรี ซึ่งตำนานระบุว่าต่อมาคือสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1.
พระเจ้าอู่ทองอยู่บริเวณอยุธยานี้เดิมแล้ว โดยตัวเมืองตั้งอยู่บริเวณฝั่งขวาของเกาะเมืองในปัจจุบัน เดิมเป็นเจ้าเมืองอโยธยาศรีรามเทพนคร ต่อมาเมื่อมีโรคระบาดดังกล่าวก็ได้เสด็จมาสร้างเมืองใหม่ที่บริเวณที่เป็นกรุงศรีอยุธยาในปัจจุบัน (บริเวณเกาะเมือง).
พระเจ้าอู่ทองสืบเชื้อสายมาจากเจ้าเมืองลพบุรี โดยอ้างหลักฐานทางลายลักษณ์อักษรจาก "ชินกาลมาลีปกรณ์" ที่กล่าวถึงกษัตริย์จากเมืองอโยธยาปุระเสด็จมาจากเมืองกัมโพชหรือลพบุรีในปัจจุบัน มายึดเมืองชัยนาท ("ชัยนาท" เดิมคือชื่อของเมืองพิษณุโลกฝั่งตะวันตกของแม่น้ำน่าน ภายหลังสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถมีพระบรมราชโองการให้ย้ายชื่อดังกล่าว มาเป็นนามเมืองปากแพรกหรือเมืองชัยนาทในปัจจุบันแทน) หรือเมืองพิษณุโลกในปัจจุบัน แล้วตั้งขุนนางชื่อวัฏเดชหรือขุนหลวงพะงั่ว ครองเมืองสุพรรณภูมิ ญาติของวัฏเดชได้อภิเษกกับพระเจ้าอู่ทอง แล้วพระองค์ก็ได้เสด็จกลับไปที่เมืองอโยธยาปุระ.

ตามหลักฐานและโบราณคดี
ทฤษฎีเกี่ยวกับที่มาของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 ในแนวคิด 4 5 และ 6 สามารถผนวกรวมกันได้ กล่าวคือ เมื่อพิจารณาตำนานทั้งหลายแล้ว เจ้าชายวรเชษฐ์ เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมราชากษัตริย์แห่งอาณาจักรละโว้ (แนวความคิดที่ 6) ต่อมาพระราชชนกโปรดให้ไปครองเมืองพริบพรี (แนวความคิดที่ 4) และหลังจากพระราชชนกเสด็จสวรรคตแล้ว ทรงกลับมาเมืองอโยธยา (แนวความคิดที่ 5) จากนั้นจึงเกิดโรคระบาด จึงทรงย้ายที่ตั้งเมืองมายังตำแหน่งปัจจุบัน.

พระราชกรณียกิจ

การสงครามกับเขมร
ในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 พระองค์ทรงเจริญสัมพันธไมตรีกับแว่นแคว้นต่าง ๆ มากมาย แม้กระทั่ง อาณาจักรกัมพูชา ซึ่งเจริญสัมพันธไมตรีมาด้วยดี ตราบจนกษัตริย์กัมพูชาเสด็จสวรรคต พระราชโอรสพระนาม "พระบรมลำพงศ์" ทรงขึ้นครองราชย์ ซึ่งพระบรมลำพงศ์ ได้แปรพักตร์ไม่เป็นไมตรีดังแต่ก่อน สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 จึงมีบัญชาให้ สมเด็จพระราเมศวร ยกทัพไปตีกัมพูชา และให้สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 หรือ ขุนหลวงพะงั่ว ทรงยกทัพไปช่วย จึงสามารถตีเมืองนครธมแตก พระบรมลำพงศ์สวรรคตในศึกครั้งนี้ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 จึงแต่งตั้ง ปาสัต พระราชโอรสของพระบรมลำพงศ์เป็นกษัตริย์กรุงกัมพูชาสืบไป.

ภาพมหาปราสาทนครวัด ถ่ายขาวดำ เมื่อ 22 ตุลาคม 2561.

ตรากฎหมาย
สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 ทรงประกาศใช้กฎหมายถึง 10 ฉบับ ในรัชสมัยของพระองค์ ได้แก่ :-

พระราชบัญญัติลักษณะพยาน
พระราชบัญญัติลักษณะอาญาหลวง
พระราชบัญญัติลักษณะรับฟ้อง
พระราชบัญญัติลักษณะลักพา
พระราชบัญญัติลักษณะอาญาราษฎร์
พระราชบัญญัติลักษณะโจร
พระราชบัญญัติเบ็ดเสร็จว่าด้วยที่ดิน
พระราชบัญญัติลักษณะผัวเมีย
พระราชบัญญัติลักษณะโจรว่าด้วยโจร

         บางแหล่งข้อมูลกล่าวว่ามีการประกาศใช้กฎหมายมากกว่านี้ แต่ไม่มีหลักฐานสนับสนุนมากพอ.

       การศาสนา
         ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างวัดต่าง ๆ เช่น

วัดพุทไธศวรรย์ เมื่อปี พ.ศ.1876
สร้างวัดป่าแก้ว เมื่อปี พ.ศ.1900
วัดพระราม เมื่อปี พ.ศ.1912

       พระอัยกา
         พระเจ้าศิริธรรมราช เจ้าผู้ครองเมืองนครศรีธรรมราช สืบเชื้อสายมาจากพระเจ้าไชยสิริ กษัตริย์แคว้นโยนกเชียงแสน.

       พระราชบิดา
         มีหลายพระนาม - พระเจ้าศิริชัย หรือ พระเจ้าชัยศิริเชียงแสน หรือ ท้าวแสนปม ผู้สร้างเมืองศรีรามเทพนคร เป็นพระโอรสของพระเจ้าศิริธรรมราช.

       พระโอรส
         พระราเมศวร พระมหากษัตริย์ พระองค์ที่ 2 แห่งกรุงศรีอยุธยา

ภาพวัดใหญ่ชัยมงคล พระนครศรีอยุธยา สภาพเดิม ก่อนการขุดแต่งบูรณะซ่อมแซม วัดใหญ่ชัยมงคล เดิมชื่อ "วัดป่าแก้ว"
หรือ "วัดเจ้าไท" ตั้งอยู่ภายนอกเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยาทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1900
เป็นที่พำนักของพระภิกษุคณะป่าแก้ว ซึ่งมี สมเด็จพระวันรัตน์เป็นประธานสงฆ์ จึงได้ชื่อว่า วัดเจ้าพระยาไทยคณะป่าแก้ว
ที่มา: Facebook ห้องพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ มนุษย์ สังคม วัฒนธรรม และ การเมือง วันที่เข้าถึง: 2 ตุลาคม 2562.

2. สมเด็จพระราเมศวร²

พระนามเต็ม: สมเด็จพระราเมศวร
สมภพเมื่อ พ.ศ.1875 ครองราชย์ครั้งที่ 1 เมื่อ พ.ศ.1912 เมื่อพระชนม์ 37 พรรษา
ครองราชย์ครั้งที่ 2 เมื่อ พ.ศ.1931 เมื่อพระชนม์ 63 พรรษา
สวรรคตเมื่อ พ.ศ.1938
ระยะเวลาการครองราชย์รวม 8 ปี (ครั้งแรก: 1 ปี ครั้งที่ 2: 7 ปี) ราชวงศ์อู่ทอง

        สมเด็จพระราเมศวร (นักประวัติศาสตร์ไทยบางท่านเขียนว่า พระรามเมศวร (Prae Rhaem Mijsoon)⁶ กษัตริย์องค์ที่ 2 แห่งอาณาจักรอยุธยา เป็นพระราชโอรสองค์ใหญ่ของพระเจ้าอู่ทอง (สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1) กับพระขนิษฐาของขุนหลวงพะงั่ว (สมเด็จพระบรมราชาที่ 1 ) ผู้ครองเมืองสุพรรณบุรี พระราชสมภพเมื่อใน พ.ศ.1875 พระองค์ทรงขึ้นครองราชย์ได้เพียงปีเดียวก็สละราชสมบัติให้ขุนหลวงพะงั่ว ผู้เป็นลุง (มาตุลา) และเสด็จขึ้นครองราชย์อีกครั้ง ภายหลังการสำเร็จโทษพระเจ้าทองลัน พระราชโอรสของขุนหลวงพะงั่ว (สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1) ที่เสด็จครองราชย์ได้เพียง 7 วัน.

        เป็นเรื่องที่แพร่หลายรู้กันดีในราชสำนักอยุธยา⁶ จึงมีคำบอกเล่าตกทอดมาถึงสมัยหลัง ๆ ดังมีบันทึกเป็นหลักฐานอยู่ใน พงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับวันวลิต พ.ศ.2182⁷ ดังนี้: "พระรามเมศวร (Prae Rhaem Mijsoon) กษัตริย์องค์ที่ 2 ของสยาม เสวยราชย์ได้ 3 ปีก็ถูกถอดออกจากตำแหน่ง.

        พระองค์เป็นโอรสของพระเจ้าอู่ทอง ขึ้นเสวยราชย์อย่างสงบสุข เมื่อพระชนมายุ 30 พรรษา ทรงพระนามว่า พระรามเมศวร.

        พระองค์ทรงเป็นผู้ที่ไม่ค่อยจะฉลาดนัก มีอุปนิสัยไม่ดี โหดร้ายและกระหายเลือด โกรธง่าย ตระหนี่ ตะกละ โลภ และตัณหาจัด พระองค์ไม่ลังเลที่จะใช้พระราชอำนาจฉุดคร่าภรรยาของผู้อื่นมาเป็นของตน.

        พระองค์ไม่ค่อยสนพระทัยในสวัสดิภาพของบ้านเมือง และความสงบสุขของชุมนุมชน พระองค์ไม่ได้เป็นนักรบโดยธรรมชาติ ดังนั้นจึงไม่ทรงรักทหารเลย สนพระทัยศาสนาแต่เพียงเล็กน้อย และไม่สนพระทัยคนยากจนเลย.

        นี่เป็นเหตุผลเมื่อพระองค์ครองราชย์ได้ 3 ปี ก็ถูกถอดออกจากตำแหน่งโดยพระปิตุลา พระองค์ถูกตามล่าทุกหนแห่ง จนไม่มีใครล่วงรู้ว่าพระองค์ได้ไปหลบซ่อนอยู่ ณ ที่ใดเป็นเวลาช้านาน".

        แม้พระองค์จะเป็นกษัตริย์ที่ทรงประหารหลานของพระองค์เพื่อแย่งชิงราชสมบัติ แต่พระองค์ก็ทรงสร้างคุณูปการต่อกรุงศรีอยุธยาไว้หลายประการ ไม่ว่าจะด้านพระศาสนาหรือการสงคราม ซึ่งพระราเมศวรได้ขยายอาณาจักรอยุธยาให้ยิ่งใหญ่ ทำนุบำรุงพระศาสนา แต่จะใช้เวลาส่วนมากในการทำสงคราม

พระราชประวัติ
        พระราเมศวรเป็นพระราชโอรสองค์ใหญ่ของพระเจ้าอู่ทอง ที่ประสูติแต่พระขนิษฐาของขุนหลวงพะงั่ว เมื่อพระเจ้าอู่ทองสถาปนากรุงศรีอยุธยา พระเจ้าอู่ทองโปรดเกล้าฯ ให้พระราเมศวรไปปกครองเมืองลพบุรี ซึ่งเป็นเมืองลูกหลวงและเป็นเมืองด่านหน้าทางด้านตะวันออกของกรุงศรีอยุธยา.

        ครั้นพระเจ้าอู่ทองสวรรคต ในปี พ.ศ.1912 พระราเมศวรครองราชสมบัติเป็นกษัตริย์องค์ที่ 2 ต่อเมื่อพระชนมายุได้ 37 ปี ซึ่งทรงครองราชย์ได้เพียงปีเดียว ขุนหลวงพะงั่วซึ่งเป็นพระมาตุลา (ลุง) ก็ยกทัพมาจากสุพรรณบุรี เข้าประชิดกรุงศรีฯ ไว้ พระราเมศวรจึงถวายราชสมบัติให้ขุนหลวงพะงั่วเป็นกษัตริย์แทน.

       ภายหลังขุนหลวงพะงั่วเสด็จสวรรคตในปี พ.ศ.1931 พระเจ้าทองลันโอรสของขุนหลวงพะงั่ว เสด็จขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์กรุงศรีอยุธยาได้เพียง 7 วัน สมเด็จพระราเมศวรได้ยกพลมาแต่เมืองลพบุรี ได้สำเร็จโทษสมเด็จพระเจ้าทองลันเสีย และขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 เมื่อมีพระชนมายุได้ 56 พรรษา.

       พระราเมศวรเสด็จสวรรคตในปี พ.ศ.1938 เมื่อมีพระชนม์ 63 พรรษา ได้ครองราชสมบัติรวม 2 ครั้ง เป็นระยะเวลารวมทั้งสิ้น 8 ปี โดยสมเด็จพระรามราชาธิราช พระโอรสของพระองค์ได้เสด็จขึ้นครองราชย์ในลำดับถัดมา.

พระราชกรณียกิจ

ราชการสงคราม

        เมื่อปี พ.ศ.1895 ขณะที่พระองค์ยังทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอในพระเจ้าอู่ทอง (สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1) อยู่นั้น พระบิดาโปรดให้อัญเชิญพระองค์ลงมาจากเมืองลพบุรีและตรัสว่าขอมแปรพักตร์ต้องปราบปรามเสีย จึงโปรดให้พระองค์ยกพลร่วม 5,000 นาย ไปยังเมืองนครธมแห่งอาณาจักรกัมพูชา พระยาอุปราชพระโอรสในพระบรมลำพงษ์ราชา พระเจ้ากรุงกัมพูชา ได้เข้าโจมตีทัพหน้าของกรุงศรีฯ จนแตกพ่าย แล้วจึงเข้าปะทะกับทัพหลวงต่อ เมื่อพระเจ้าอู่ทองทราบเรื่อง จึงได้มีพระราชโองการให้ขุนหลวงพะงั่ว (สมเด็จพระบรมราชาธิราช) ที่ประทับอยู่ ณ เมืองสุพรรณบุรี ขึ้นไปทำศึกช่วยพระราเมศวร การศึกดำเนินไปเป็นระยะเวลา 1 ปี โดยประมาณ จึงสามารถเอาชนะทัพของกรุงกัมพูชาได้ และได้กวาดต้อนครัวชาวกัมพูชาเข้ามายังกรุงศรีอยุธยาจำนวนมาก.

        หลังจากที่พระองค์เสด็จขึ้นครองราชสมบัติในครั้งที่ 2 แล้วนั้น พระองค์ทรงทำสงครามแผ่ขยายราชอาณาเขตกรุงศรีอยุธยา ออกไปยังหัวเมืองทางตอนเหนือและแถบเมืองกัมพูชา ดังนี้:-

        สงครามกับเมืองเชียงใหม่
        เมื่อปี พ.ศ.1933 พระองค์ทรงยกกองทัพขึ้นไปยังเมืองเชียงใหม่ ในชั้นแรกนั้น พระเจ้าเชียงใหม่ได้ขอสงบศึก โดยขอเวลา 7 วันแล้วจะนำเครื่องราชบรรณาการมาถวาย เพื่อเจริญไมตรี ในการนี้มุขมนตรีนายทัพนายกองได้ปรึกษาหารือว่า อาจจะเป็นกลอุบายของพระเจ้าเชียงใหม่ เพื่อจะได้เตรียมการรับมือกองทัพของกรุงศรีอยุธยา แต่พระองค์ทรงดำริว่าเมื่อเขาไม่รบแล้ว เราจะรบนั้นดูมิบังควร และถึงแม้ว่าพระเจ้าเชียงใหม่จะไม่รักษาสัตย์ก็ใช่ว่า จะสามารถรอดพ้นจากทหารของกรุงศรีอยุธยาไปได้.

        เมื่อผ่านไป 7 วัน พระเจ้าเชียงใหม่ก็ไม่ได้นำเครื่องราชบรรณาการมาถวาย พระองค์จึงยกกำลังเข้าตีเมืองเชียงใหม่ เจ้าเมืองเชียงใหม่ต้านไม่ไหวจึงหลบหนีไป แต่ก็สามารถจับนักสร้างพระโอรสพระเจ้าเชียงใหม่ได้ พระองค์ทรงกรุณาให้นักสร้างครองราชย์อยู่ ณ เมืองเชียงใหม่ และได้กวาดต้อนผู้คนลงมาทางใต้ โดยให้ไปอยู่ที่จันทบูร นครศรีธรรมราช พัทลุง และสงขลา ทำให้ชาวเหนือและชาวใต้มีวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมที่ใกล้เคียงกัน.

        สงครามกับเมืองกัมพูชา
         หลังจากที่เสด็จกลับจากการศึก ณ เมืองเชียงใหม่แล้ว พระองค์ได้ทรงทำศึกกับอาณาจักรกัมพูชาอีกครั้ง เนื่องจากพระยากัมพูชาได้ยกทัพมายังเมืองชลบุรีและกวาดต้อนผู้คนชาวเมืองจันทบุรี และเมืองชลบุรีไปยังอาณาจักรกัมพูชาประมาณ 6,000-7,000 คน ด้วยเหตุนี้พระองค์จึงต้องเสด็จยกทัพไปปราบอาณาจักรกัมพูชาอีกครั้ง โดยโปรดเกล้าฯ ให้พระยาไชยณรงค์เป็นแม่ทัพหน้า เมื่อตีเมืองพระนคร (Angor Wat) ได้แล้ว พระยากัมพูชาได้ลงเรือหลบหนีไป แต่สามารถจับพระยาอุปราชพระราชโอรสของพระยากัมพูชาไว้ได้ และโปรดเกล้าฯ ให้พระยาไชยณรงค์อยู่รั้งอาณาจักรกัมพูชา พร้อมกำลังพล 5,000 นาย ต่อมาญวนยกกำลังมารบ พระองค์จึงโปรดให้พระยาไชยณรงค์กวาดต้อนผู้คนมายังกรุงศรีฯ.

การพระศาสนา

หลังจากเสร็จศึก ณ เมืองเชียงใหม่ พระองค์เสด็จยังเมืองพิษณุโลก ในการนี้ พระองค์เสด็จนมัสการพระพุทธชินราชและเปลื้องเครื่องต้นทำสักการะบูชาสมโภช 7 วัน แล้วจึงเสด็จกลับกรุงศรีอยุธยา สำหรับการพระพุทธศาสนาภายในกรุงศรีฯ นั้น พระองค์โปรดให้สถาปนาพระมหาธาตุสูง 17 วา ยอดสูง 3 วา ณ บริเวณที่พระองค์ทอดพระเนตรเห็นพระบรมสารีริกธาตุ แสดงปาฏิหารย์ โดยพระราชทานชื่อว่า วัดพระมหาธาตุ นอกจากนี้ พระองค์ยังโปรดให้สถาปนาวัดภูเขาทอง ขึ้นเมื่อปี พ.ศ.1930.

3. ขุนหลวงพะงั่ว (สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1)^3,4,5

พระนามเต็ม: สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1
สมภพเมื่อ พ.ศ.1853 ครองราชย์เมื่อ พ.ศ.1913 เมื่อพระชนม์ 60 พรรษา
สวรรคตเมื่อ พ.ศ.1931 ระยะเวลาการครองราชย์รวม 18 ปี ราชวงศ์สุพรรณภูมิ

         เอกสารของจีนสมัยราชวงศ์หมิง หลายฉบับ นับตั้งแต่ พ.ศ.1913-1920 นักประวัติศาสตร์ตีความว่า "สมเด็จเจ้าพญา" "สมเด็จพ่อพญาศรีอินทรราช" หมายถึง ขุนหลวงพะงั่ว (คำว่า "งั่ว" นั้นมีความหมายว่า "ห้า" ตามการนับแบบโบราณของไทย หนึ่ง...สิบ มาจาก... อ้าย, ยี่, สาม, ไส, งั่ว, ลก, เจ็ด, แปด, เอ้า และ ซิบ)¹⁰ (ราชบุตรองค์ที่ 5)

         ขุนหลวงพะงั่ว (บ้างก็เรียก ขุนหลวงพ่องั่ว บ้างก็เรียก ขุนหลวงพระงั่ว) กษัตริย์รัฐสุพรรณภูมิ (ที่สุพรรณบุรี) มีอำนาจเหนือดินแดนฟากตะวันตกลุ่มน้ำเจ้าพระยา โดยมีร่องรอยหลายระบุว่าเป็นเชื้อวงศ์ลาวสองฝั่งโขง (ขึ้นเสวยราชย์ในพระนาม สมเด็จพระบรมราชาธิราช ..สืบนามขุนบรม หรือ ขุนบูลม ในตำนานหลวงพระบาง สองฝั่งโขง).

         ยกกองทัพสุพรรณภูมิ ไปยึดอำนาจอยุธยาจากพระราเมศวร เชื้อวงศ์รัฐละโว้-อโยธยา ที่เกี่ยวดองเป็นเครือญาติขอมที่นครวัด-นครธม ครองราชย์กรุงศรีอยุธยาสืบจากสมเด็จพระรามาธิบดีที่สวรรคต แล้วลดฐานะให้พระราเมศวรไปเป็นเจ้าเมืองละโว้ที่ลพบุรีตามเดิม. ทรงไม่ประหารชีวิตพระราเมศวร เพราะเป็นเชื้อวงศ์อู่ทอง อันมีเชื้อสายเป็นพราหมณ์ การสังหารพราหมณ์นั้นมีบาปอย่างมหันต์ (เทียบได้กับการสังหารพระสงฆ์) (ตามความเชื่อและกฎมณเฑียรบาลว่า โทษสูงสุดของพราหมณ์คือการเนรเทศ-ห้ามประหารชีวิต)⁸ .

        สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 หรือ ขุนหลวงพะงั่ว ครองราชย์ต่อจาก สมเด็จพระราเมศวร ในปี พ.ศ.1913-1931 ระยะเวลา 18 ปี เป็นกษัตริย์ในราชวงศ์สุพรรณภูมิ พระองค์แรกจากราชวงศ์พระร่วงครองกรุงศรีอยุธยา พระองค์เป็นพระเชษฐาของมเหสีในสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) และเป็นพระมาตุลา (ลุง) ของสมเด็จพระราเมศวร.

พระราชประวัติ

        สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 หรือ ขุนหลวงพะงั่ว นั้น มีข้อสันนิษฐานว่าน่าจะหมายถึง ลำดับที่ 5 ตามการนับเลขไทย/เลขแบบไทย โดยมีความหมายว่า พระองค์เป็นราชบุตรองค์ที่ 5 พระองค์เป็นพระเชษฐาของพระมเหสีในสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 ซึ่งสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) ตรัสเรียกพระองค์ว่าพระเชษฐา.

        เมื่อสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาเมื่อปี พ.ศ. 1893 ในการนั้นพระองค์ทรงสถาปนาขุนหลวงพะงั่วขึ้นเป็น "สมเด็จพระบรมราชาธิราช" พร้อมทั้งโปรดให้ขึ้นไปครองราชสมบัติ ณ เมืองสุพรรณบุรี ภายหลังการสวรรคตของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 สมเด็จพระราเมศวรพระโอรสในสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 เสด็จมาแต่เมืองลพบุรีและขึ้นเสวยราชย์สืบต่อมา โดย ขุนหลวงพะงั่ว ยังคงครองราชสมบัติอยู่ที่เมืองสุพรรณบุรีเช่นเดิม.

        จนกระทั่งในปี พ.ศ. 1913 ขุนหลวงพะงั่ว ได้เสด็จจากเมืองสุพรรณบุรีมายังกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระราเมศวร จึงเสด็จไปอัญเชิญ ขุนหลวงพะงั่ว หรือ พระมาลุตา (ลุง) เข้าสู่พระนคร และได้ถวายราชสมบัติแก่ขุนหลวงพะงั่ว และพระราเมศวรก็ขอกลับไปครองเมืองลพบุรีเช่นเดม ขุนหลวงพะงั่วได้สวรรคตในปี พ.ศ.1931 รวมระยะเวลาในการครองราชย์ได้ 18 ปี โดยมีพระเจ้าทองลัน (บ้างก็เรียก ทองจันทร์ ) โอรสของพระองค์ขึ้นครองราชย์สืบต่อไป.

พระราชกรณียกิจ

การสงคราม

            ด้วยทรงเป็นจอมทัพที่เข้มแข็ง พระราชกรณียกิจส่วนใหญ่ตลอดรัชกาล เป็นการศึกปกป้องและแผ่ราชอาณาจักร ดังนี้:

           ศึกเขมรแปรพักตร์
            เมื่อ พ.ศ.1895 ขุนหลวงพะงั่ว ได้ยกทัพไปยังเมืองนครธม⁹ แห่งกัมพูชา เพื่อช่วยทัพของพระราเมศวรที่ได้เข้าโจมตีกรุงกัมพูชาอยู่นั้น การศึกนี้มีเหตุมาจากที่พระเจ้ากรุงกัมพูชาแปรพักตร์ พระเจ้าอู่ทอง จึงบัญชาให้ พระราเมศวร ยกทัพไปปราบปราม. แต่ไม่สามารถเอาชนะทัพกัมพูชาได้ตามที่คาดการณ์ไว้ ทัพของพระเจ้ากรุงกัมพูชาได้โจมตีทัพหน้าของพระราเมศวรแตกพ่ายไป แล้วรุดเข้าโจมตีทัพหลวงของพระราเมศวรต่อ พระเจ้าอู่ทองทราบความเข้า จึงมีโองการให้ขุนตำรวจ ออกเชิญขุนหลวงพะงั่วซึ่งประทับ ณ เมืองสุพรรณบุรี ขึ้นช่วยไปทำศึกที่กรุงกัมพูชา

ประตูทางเข้านครธม ด้านทิศเหนือ ถ่ายไว้เมื่อ 21 ตุลาคม 2561.

           การศึกดำเนินไปร่วมปีเศษ ทัพไทยภายใต้การนำของ ขุนหลวงพะงั่ว ก็สามารถเอาชนะทัพของพระเจ้ากรุงกัมพูชาได้ และพระองค์ได้กวาดต้อนครอบครัวชาวกัมพูชาเข้ามายังกรุงศรีฯ เป็นจำนวนมาก.

          หลังจากที่ ขุนหลวงพะงั่ว ขึ้นครองราชย์ในกรุงศรีอยุธยาได้แล้ว ในปี พ.ศ.1914 พระองค์ได้เสด็จขึ้นไปทำสงครามกับเมืองฝ่ายเหนือ อันประกอบด้วย เมืองชากังราว (กำแพงเพชรในปัจจุบัน) เมืองพิษณุโลก เมืองเชียงใหม่ และ เมืองนครลำปาง สงครามยืดเยื้อเป็นเวลานาน จนพระองค์เสด็จสวรรคต.

           สงครามกับเมืองชากังราว (กำแพงเพชร)
         ขุนหลวงพะงั่ว ทรงยกทัพไปตีเมืองชากังราว 4 ครั้ง ขณะนั้นเกิดการแย่งความเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรของคนไทยกันระหว่างกรุงศรีอยุธยากับกรุงสุโขทัย โดยเมืองชากังราวนั้น ถือเป็นเมืองหน้าด่านของกรุงสุโขทัย

          ครั้งที่ 1: ขุนหลวงพะงั่วยกกองทัพมาตีในปี พ.ศ.1916 พระยาไสแก้ว และพระยาคำแหง เจ้าเมืองชากังราวออกรบเข้าต่อตีกับขุนหลวงพะงั่ว การศึกครั้งนี้ พระยาไสแก้วเสียชีวิต แต่พระยาคำแหงนั้น สามารถหลบหนีเข้าเมืองได้ แล้วขุนหลวงพะงั่วก็ทรงยกทัพกลับกรุงศรีฯ.

          ครั้งที่ 2: เมื่อปี พ.ศ.1919 พระยาคำแหงและท้าวผ่าคอง คิดว่าขุนหลวงพะงั่วคงไม่สามารถนำรี้พลแต่งทัพยกมาตีถึงทัพหลวงของชากังราวได้ แต่การเป็นเช่นนั้นไม่, ท้าวผ่าคองเลิกทัพหนี ขุนหลวงพะงั่วทรงยกทัพตามและสามารถตีทัพท้าวผ่าคองแตก ขุนหลวงพะงั่วสามารถรวบรวมขุนทหาร เสนาอำมาตย์จำนวนมาก แล้วนำทัพกลับกรุงศรีฯ.

          ครั้งที่ 3: เมื่อปี พ.ศ.1921 ครั้งนั้นพระมหาธรรมราชา (ที่ 2) กษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัย ได้ออกรบเป็นสามารถ แต่ก็สู้ทัพของกรุงศรีฯ ไม่ไหว พระมหาธรรมราชาจึงอ่อนน้อม ขุนหลวงพะงั่วให้พระมหาธรรมราชาครองเมืองสุโขทัยต่อไป ในฐานเป็นเจ้าเมืองประเทศราชของกรุงศรีฯ แล้วจึงยกทัพกลับพระนคร.

          ครั้งที่ 4: เมื่อปี พ.ศ.1931 ไม่มีหลักฐานปรากฎว่าทรงยกทัพไปชากังราวด้วยสาเหตุใด ขุนหลวงพะงั่วทรงประชวรและสวรรคตระหว่างเดินทางกลับกรุงศรีฯ.

การพระศาสนา

เมื่อ พ.ศ.1917 ขุนหลวงพะงั่วและพระมหาเถรธรรมากัลญาณได้ปรึกษากันและทรงสถาปนาพระศรีรัตนมหาธาตุ ฝ่ายบูรพาทิศ (วัดมหาธาตุ) หน้าพระบัญชรสิงห์สูง 19 วา ยอดนพศูลสูง 3 วา.

ที่มา คำศัพท์ และคำอธิบาย:

01 จาก. th.wikipedia.org/wiki/สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1, วันที่สืบค้น 21 กรกฎาคม 2558.
02. จาก. th.wikipedia.org/wiki/สมเด็จพระราเมศวร, วันที่สืบค้น 7 สิงหาคม 2558.
03. จาก. th.wikipedia.org/wiki/สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่_1, วันที่สืบค้น 6 กันยายน 2558.
04. จาก. www.suphan.biz/historicsuphan01.htm, วันที่สืบค้น 6 กันยายน 2558.
05. จาก. board.palungjit.org/f76/ตามรอยขุนหลวงพะงั่วพระมหากษัตริย์แห่งแคว้นสุพรรณภูมิ-28292, วันที่สืบค้น 6 กันยายน 2558.
06. จาก. สุจิตต์ วงษ์เทศ, มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับประจำวันศุกร์ที่ 24 ธันวาคม 2556 หรือ www.sujitwongthes.com/2014/weekly24012557/, วันที่สืบค้น 6 กันยายน 2558.
07. จาก. พงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับวันวลิต พ.ศ.2182, สำนักพิมพ์มติชน พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ.2548 หน้าที่ 19-20.
08. จาก. กระทู้ใน topicstock.pantip.com.topicstock/2011/05/K10512782/K10512782.html., วันที่สืบค้น 6 กันยายน 2558.
09. จาก. www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/2708-00/, นครธม เป็นเมืองหลวงแห่งสุดท้ายและเมืองที่เข้มแข็งที่สุดของอาณาจักรกัมพูชา สถาปนาขึ้นในปลายคริสตศวรรษที่ 12 โดยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 มีอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่ 9 ตร.กิโลเมตร อยู่ทางทิศเหนือของ นครวัด กล่าวได้ว่าเป็นอาณาจักรขอมหรืออาณาจักรเขมรโบราณ (พุทธศตวรรษที่ 11-19) มีศูนย์กลางที่เมืองพระนคร (Angor Wat) ได้ขยายอำนาจมายังบริเวณปากแม่น้ำโขง กัมพูชา ภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคกลางของไทย และสืบอำนาจต่อจากอาณาจักรเจนละ อาณาจักรขอมมีความเจริญรุ่งเรืองมาก รับวัฒนธรรมจากอินเดีย มีการปกครองแบบเทวราช และใช้ระบบจตุสดมภ์ คือ เวียง วัง คลัง นา นับถือศาสนาพราหมณ์ฮินดู และพระพุทธศาสนานิกายมหายาน มีการสร้างเทวรูปและปราสาทหิน ที่สำคัญคือ นครวัด นครธม ส่วนในดินแดนไทยมีศาสนสถานที่ได้รับอิทธิพลเขมรอยู่ทั่วไป เช่น ปราสาทหินพิมาย ที่จังหวัดนครราชสีมา ปราสาทหินพนมรุ้งที่จังหวัดบุรีรัมย์ และพระปรางค์สามยอดที่จังหวัดลพบุรี เป็นต้น, วันที่สืบค้น 6 กันยายน 2558.
10. จาก. เฉลิมวุฒิ ต๊ะคำมี, "ความสัมพันธ์ระหว่างชนชั้นปกครองของล้านนาและสุโขทัย: ข้อคิดใหม่และข้อสังเกตบางประการ" สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 2559, หน้าที่ 35
11. จาก. เอกสารการบรรยาย "สุโขทัยคดี" ของ ดร.วินัย พงศ์ศรีเพียร เมธีอาวุโส สกว. บรรยายไว้ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ - กรกฎาคม 2563 ณ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ซึ่งท่านได้นำมาจากการถอดข้อความในจารึกต่าง ๆ ของกรุงสุโขทัย

back

info@huexonline.com

Visit : 4224264