Home / Knowledge : อาณาจักรกรุงศรีอยุธยา

อาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ตอนที่ 8: สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2

อาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ตอนที่ 8: สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2

ในปีพระองค์สวรรคต (พ.ศ.2072) นั้นเป็นปีที่ดาวหางฮัลเลย์โคจรมาใกล้โลก โดยมีปรากฎในราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ว่า

11. สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2⁰¹

First revision: Jun.05, 2016
Last Change: Dec.22, 2019

สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 กษัตริย์องค์ที่ 10 แห่งกรุงศรีอยุธยา พระนามเดิม "พระเชษฐา" เป็นโอรสในพระบรมไตรโลกนาถ ทรงสมภพที่เมื่อปีมะโรง พ.ศ.2015 ที่เมืองพิษณุโลก ครองราชย์ยาวนานถึง 38 ปี นับเป็นลำดับที่สองรองจากพระบรมไตรโลกนาถ พระบิดา.

สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2
พระบรมนามาภิไธย	พระเชษฐา
พระปรมาภิไธย	สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2
ราชวงศ์	สุพรรณภูมิ
ครองราชย์	พ.ศ.2034-2072
รัชกาล	38 ปี
รัชกาลก่อน	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3
รัชกาลถัดไป	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4
สมภพ	พ.ศ.2015
สวรรคต	พ.ศ.2072
พระบิดา	สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ

พระประวัติ

            พระรามาธิบดีที่ 2 มีพระนามเดิมว่า พระเชษฐา ทรงสมภพเมื่อปีมะโรง พ.ศ.2015 ที่เมืองพิษณุโลก ทรงเป็นโอรสในพระบรมไตรโลกนาถ มีพระเชษฐาได้แก่ พระอินทราชาและพระบรมราชา (ต่อมาคือ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3)

            เมื่อปี พ.ศ.2027 ทรงผนวชพร้อมด้วยโอรสในพระบรมราชาธิราชที่ 3 เมื่อได้ลาผนวชแล้ว พระบรมไตรโลกนาถได้สถาปนาพระองค์ไว้ที่พระมหาอุปราช ขณะมีพระชันษาได้ 13 ปี แต่มิได้ระบุว่าเป็นพระมหาอุปราชเมืองพิษณุโลกหรือกรุงศรีอยุธยา.

            พระบรมไตรโลกนาถสวรรคตในปี พ.ศ.2031 ขณะที่พระองค์มีพระชันษาได้ 16 พรรษา พระบรมราชาธิราชที่ 3 ซึ่งครองกรุงศรีอยุธยาอยู่ ได้ย้ายราชธานีมายังกรุงศรีอยุธยาอีกครั้ง หลังจากที่พระบรมไตรโลกนาถทรงย้ายราชธานีไปยังเมืองพิษณุโลก ส่วนพระองค์ยังคงประทับที่เมืองพิษณุโลก พระองค์ประทับที่พิษณุโลกในตำแหน่งพระมหาอุปราช จนกระทั่งพระบรมราชาธิราชที่ 3 สวรรคตในปี พ.ศ.2034 พระองค์ (สมเด็จพระเชษฐา) จึงเสด็จจากเมืองพิษณุโลกมาครองราชย์ที่กรุงศรีอยุธยา เมื่อพระชนม์ได้ 19 พรรษา ทรงพระนามว่า สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2.

            พระรามาธิบดีที่ 2 สวรรคตเมื่อ พ.ศ.2072 ขณะมีพระชนม์ได้ 57 พรรษา ครองราชย์รวม 38 ปี ในปีที่พระองค์สวรรคตนั้นเป็นปีที่ ดาวหางฮัลเลย์ (Halley's comet)⁰² โคจรมาใกล้โลก โดยมีปรากฎในพระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ ว่า

ดาวหางฮัลเลย์ (Halley's comet) ที่ ศ.ดร.ระวี ภาวิไล บันทึกภาพไว้ได้ที่แคมป์สน เขาค้อ จ.เพชรบูรณ์

"...ศักราช 891 ฉลูศก (พุทธศักราช 2072) เห็นอากาศนิมิตเป็นอินทรธนูแต่ทิศหรดี ผ่านอากาศมาทิศพายัพ มีพรรณขาว วันอาทิตย์ ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 12 สมเด็จพระรามาธิบดีเจ้านฤพาน..."

ในรัชสมัยของพระรามาธิบดีที่ 2 มีเหตุการณ์สำคัญ คือ ในพระราชพงศาวดารกล่าวว่า มีผู้ทอดบัตรสนเท่ห์ จึงโปรดให้มีการประหารชีวิตขุนนางเป็นจำนวนมาก อีกทั้งมีชำระตำราพิชัยสงครามเป็นครั้งแรก และยังนับเป็นช่วงแรกที่มีชาวตะวันตก อันได้แก่ ทหารรับจ้าง เช่น โปรตุเกส เข้ามามีบทบาทในอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา.

พระโอรส

กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้สัณนิษฐานว่าพระรามาธิบดีที่ 2 มีพระโอรสสามพระองค์ ประกอบด้วย

พระอาทิตย์วงศ์ ประสูติกับพระอัครมเหสี ต่อมาขึ้นครองราชย์ พระนามว่า สมเด็จพระบรมราชาหน่อพุทธางกูร
พระไชยราชา ประสูติกับพระสนม ต่อมาขึ้นครองราชย์ พระนามว่า สมเด็จพระไชยราชาธิราช
พระเฑียรราชา เป็นอนุชาต่างพระสนมกับพระไชยราชา ต่อมาขึ้นครองราชย์ พระนามว่า สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ

พระกรณียกิจ

            การพระศาสนา
                  * พ.ศ.2035 พระรามาธิบดีที่ 2 โปรดฯ ให้สร้างเจดีย์ใหญ่ เพื่อประดิษฐานพระอัฐิของพระบรมราชาธิราชที่ 3 ในวัดพระศรีสรรเพชญ์⁰³ ในเขตพระราชวัง และโปรดฯ ให้สร้างเจดีย์ใหญ่เพื่อประดิษฐานพระอัฐิของพระบรมไตรโลกนาถในวัดเดียวกัน.
                  * พ.ศ.2042 พระรามาธิบดีที่ 2 โปรดฯ ให้สร้างพระวิหารในวัดพระศรีสรรเพชญ์
                  * พ.ศ.2043 พระรามาธิบดีที่ 2 โปรดฯ ให้หล่อพระพุทธรูปพระศรีสรรเพชญ์ เริ่มหล่อในวันอาทิตย์ ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 6
                  * พ.ศ.2046 ทรงให้มีงานฉลองสมโภชพระศรีสรรเพชญ์ วันศุกร์ ขึ้น 11 ค่ำ เดือน 8

            การเจริญสัมพันธไมตรีกับโปรตุเกส
               ใน พ.ศ.2054 ทูตนำสารของ อะฟองซู ดือ อะบูแกร์ แม่ทัพใหญ่ของโปรตุเกสได้เดินทางมากรุงศรีอยุธยา เพื่อเจริญสัมพันธไมตรีและการค้า พระองค์ทรงรับไมตรีจากโปรตุเกส ได้ทำสัญญาทางการค้ากัน เมื่อ พ.ศ.2059 ซึ่งนับเป็นสัญญาฉบับแรกที่ไทยทำกับต่างประเทศ โปรตุเกสถือว่าเป็นชาติแรกในทวีปยุโรปที่เข้ามาในกรุงศรีอยุธยา.

วาสโก ดา กามา บ้างก็เรียก วัชกู ดา กามา (Vasco da Gama) ชาวโปรตุเกส
ผู้เปิดเส้นทางเดินเรือจากยุโรปมาอินเดีย (เมื่อ พ.ศ.2041 หรือ ค.ศ.1498)

ผลจากการเข้ามาสร้างไมตรีของชาวโปรตุเกส ได้มีการนำเอาอาวุธแบบใหม่ที่มีประสิทธิภาพเข้ามาถวาย ไก้แก่ ปืนประเภทต่าง ๆ และกระสุนดินดำ ต่อมาชาวโปรตุเกส ได้เข้ามาเป็นทหารอาสาฝรั่ง ได้ช่วยฝึกอาวุธแบบตะวันตกให้กับกรุงศรีอยุธยา.

การสงคราม

            สงครามกับมะละกา⁰⁴
               เมื่อ พ.ศ.2043 พระรามาธิบดีที่ 2 ได้ส่งกองทัพทั้งทางบกและทางเรือไปทำสงครามกับมะละกาถึงสองครั้ง โดยเข้าโจมตีชายฝั่งตะวันออกและตะวันตก แม้ไม่ประสบผลสำเร็จแต่ก็ทำให้มะละกาได้ตระหนักถึงอำนาจของกรุงศรีอยุธยา ที่มีอิทธิพลเหนือหัวเมืองในคาบสมุทรภาคใต้ โดยมีเมืองนครศรีธรรมราช⁰⁵ ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลาง ใช้เป็นฐานในการควบคุม

            สงครามกับล้านนา
               ** พ.ศ. 2056 พระเมืองแก้ว กษัตริย์เมืองเชียงใหม่ แห่งอาณาจักรล้านนา⁰⁶ ยกทัพมาตีกรุงสุโขทัย พระรามาธิบดีที่ 2 ได้ออกทัพขึ้นไปป้องกันทางเหนือ จนกองทัพเชียงใหม่แตกกลับไป.
   ** พ.ศ. 2058 พระรามาธิบดีที่ 2 ได้ยกกองทัพไปตีล้านนาอีกหน คราวนี้สามารถตีเมืองลำปางได้.

             สถาปนาพระมหาอุปราช
                 พ.ศ. 2069 พระรามาธิบดีที่ 2 ได้สถาปนาพระอาทิตย์วงศ์ พระโอรสเป็นพระบรมราชาตำแหน่งสมเด็จหน่อพระพุทธางกูร หรือสมเด็จหน่อพระพุทธเจ้า รัชทายาท โปรดฯ ปกครองหัวเมืองเหนือประทับอยู่ ณ เมืองพิษณุโลก ทำให้อาณาจักรล้านนาไม่มารบกวนเมืองเหนืออีกเลย ตลอดรัชสมัยพระรามาธิบดีที่ 2.

             จัดระเบียบกองทัพ
                 พระรามาธิบดีที่ 2 ได้มีการจัดระเบียบกองทัพ และแต่งตำราพิชัยสงคราม โปรดฯ ให้จัดทำบัญชีกำลังพล เมื่อ พ.ศ. 2061 เพื่อเกณฑ์พลเมืองเข้ารับราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน โดยกำหนดให้ไพร่ที่เป็นชาย อายุตั้งแต่ 18-60 ปี ต้องเข้ารับราชการทหาร ยกเว้นผู้ที่มีบุตรชายแล้วเข้ารับราชการ ตั้งแต่สามคนขึ้นไป ผู้เป็นบิดาจึงพ้นหน้าที่รับราชการทหาร

                 ชายที่มีอายุ 18 ปี ต้องขึ้นทะเบียนทหารเพื่อเข้ารับการฝึกหัดทหาร เรียกว่า ไพร่สม⁰⁷เมื่ออายุ 20 ปี จึงเรียกเข้ารับราชการเป็นทหารกองประจำการเรียกว่า ไพร่หลวง⁰⁸ ส่วนพวกที่ไม่สามารถมารับราชการทหารได้ ก็ต้องมีของมาให้ราชการเป็นการชดเชยเรียกว่า ไพร่ส่วย⁰⁹.

                 ได้มีการตั้งกรมพระสุรัสวดี ให้เป็นหน่วยรับผิดชอบ โดยมีการออกพระราชสุภาวดี เป็นเจ้ากรมรับผิดชอบในมณฑลราชธานี พระสุรัสวดีขวา รับผิดชอบหัวเมืองฝ่ายเหนือ และพระสุรัสวดีซ้าย รับผิดชอบหัวเมืองฝ่ายใต้

เหตุการณ์สำคัญ

            * พ.ศ. 2039 ทรงประพฤติการเบญจาพิธ และทรงให้มีเล่นการดึกดำบรรพ์
            * พ.ศ. 2040 ทรงให้ทำการปฐมกรรม
            * พ.ศ. 2067 งาช้างต้นเจ้าพระยาปราบแตกข้างขวายาวไป ในเดือนเดียวกันมีผู้ทอดบัตรสนเท่ห์ พระรามาธิบดีที่ 2 ทรงให้ประหารขุนนางจำนวนมาก
            * พ.ศ. 2068 น้ำน้อย ข้าวมีการเน่าเสีย แผ่นดินไหวทุกเมือง และเกิดเหตุอุบาทว์หลายอย่าง
            * พ.ศ. 2069 ข้าวสารแพงเป็น 3 ทะนานต่อเฟื้องเบี้ยแปดร้อย เกวียนหนึ่งเป็นเงินชั่งหกตำลึง

การกล่าวถึงพระองค์ในวรรณคดีไทย

             พระรามาธิบดีที่ 2 เป็นที่เชื่อกันว่าเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์เดียวกับที่ปรากฎพระนามว่า สมเด็จพระพันวษา ในวรรณคดีพื้นบ้านเรื่องขุนช้างขุนแผน เนื่องจากในพงศาวดาร อาทิ คำให้การชาวกรุงเก่า ระบุถึงรัชสมัยของพระองค์ มีตอนที่กล่าวถึงทหารคนสำคัญคนหนึ่งที่ชื่อ ขุนแผน ด้วย.

ที่มา คำศัพท์และคำอธิบาย:
01. ปรับปรุงจาก. th.wikipedia.org/wiki/สมเด็จพระรามาธิบดีที่_2, วันที่สืบค้น 5 มิถุนายน 2559.
02. เอดมันด์ แฮลลีย์ (Edmond Halley) เป็นคนแรกที่พบว่าดาวหางฮัลเลย์โคจรกลับมาให้เห็นบนท้องฟ้าทุก ๆ 75-76 ปี หลังจากที่เขาคำนวณวงโคจรของดาวหาง 24 ดวงที่มาปรากฎระหว่างปี ค.ศ.1337-1698 และพบว่าในจำนวนนี้มีดาวหางกลุ่มหนึ่งมีวงโคจรใกล้เคียงกันมาก และพยากรณ์ว่าดาวหางดวงนี้จะกลับมาในปี ค.ศ.1758 แต่หลังจากนั้น แฮลลีย์ได้เสียชีวิตลงในปี ค.ศ.1742 ก่อนที่ดาวหางดวงนี้จะกลับมาตามที่เขาคาดการณ์ไว้ ซึ่งนับเป็นดาวหางดวงแรกที่เราพบว่าดาวหางก็โคจรรอบดวงอาทิตย์อย่างเป็นคาบเช่นเดียวกับดาวเคราะห์.

     เมื่อนักดาราศาสตร์ทราบวงโคจรที่แม่นยำขึ้นและตรวจสอบจากบันทึกเก่า ๆ ในอดีตจึงพบว่าชาวจีนได้บันทึกการปรากฎของดาวหางฮัลเลย์ไว้เมื่อปี 240 ก่อนคริสต์ศักราช นับว่าชาวโลกได้ยลโฉม (ตามที่มีหลักฐานปรากฎ) มานานกว่าสองสหัสวรรษแล้ว และในปี ค.ศ.837 ก็ได้ชื่อว่าเป็นปีที่ดาวหางฮัลเลย์ผ่านใกล้โลกมากที่สุดด้วยระยะห่างเพียง 5.1 ล้านกิโลเมตร (ประมาณ 13 เท่าของระยะห่างระหว่างโลกกับดวงจันทร์) ในปีนั้นดาวหางฮัลเลย์สว่างไสวและมีหางทอดยาวออกไปถึง 60 องศา (???) ซึ่งพบบันทึกเรื่องราวการมองเห็นดาวหางฮัลเลย์ทั้งในบันทึกของชาวจีน ญี่ปุ่น เยอรมัน และอาหรับ.

      แม้วงโคจรของดาวหางฮัลเลย์ไม่ได้ตัดกับวงโคจรของโลกโดยตรง (ปัจจุบันอยู่ห่างประมาณ 0.15 หน่วยดาราศาสตร์ หรือ 22 ล้านกิโลเมตร) แต่การที่เราสามารถมองเห็นดาวตก ซึ่งเป็นอนุภาคที่มีต้นกำเนิดจากดาวหางฮัลเลย์ได้ แสดงว่าธารสะเก็ดดาวหางที่เกิดจากดาวหางดวงนี้ ได้ถูกแรงโน้มถ่วงรบกวนจากดาวเคราะห์ จนทำให้มีเส้นทางตัดผ่านวงโคจรของโลก นอกจากฝนดาวตกนายพรานแล้ว ธารสะเก็ดดาวของดาวหางฮัลเลย์ยังมีวงโคจรผ่านใกล้โลก ทำให้เกิดฝนดาวตกอีตาคนแบกหม้อน้ำในเดือนพฤษภาคมของทุกปีด้วย. (ที่มา. guru.sanook.com/7393/, วันที่สืบค้น 05 มิถุนายน 2559.)
03. วัดพระศรีสรรเพชญ์ หรือวัดพระศรีสรรเพชญ เป็นวัดหลวงในพระราชวังโบราณ อยุธยา ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษา เป็นต้นแบบของวัดพระศรีรัตนศาสดาราม กรุงเทพมหานคร. เดิมในสมัยพระรามาธิบดีที่ 1 ใช้เป็นที่ประทับ ต่อมาพระบรมไตรโลกนาถ ได้สร้างพระมณเฑียรขึ้นใหม่ทางตอนเหนือ แล้วจึงยกเป็นเขตพุทธาวาส เพื่อประกอบพิธีสำคัญต่าง ๆ ของบ้านเมือง จึงเป็นวัดในเขตพระราชวังที่ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษา แตกต่างกับวัดมหาธาตุสุโขทัย ที่มีพระสงฆ์จำพรรษา ทั้งวัดมหาธาตุ สุโขทัย วัดพระศรีสรรเพชญ์ อยุธยา และวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ต่างก็ถูกสถาปนาขึ้นในมูลเหตุการสร้างวัดเดียวกันนั่นคือ "สร้างเพื่อเป็นวัดประจำพระราชวัง".
     ต่อมาในปี พ.ศ.2035 รัชสมัยของพระรามาธิบดีที่ 2 โปรดฯ ให้สร้างพระสถูปเจดีย์องค์ตะวันออก เพื่อบรรจุพระอัฐิของพระบิดา พระบรมไตรโลกนาถ และพระสถูปเจดีย์องค์กลาง เพื่อบรรจุพระอัฐิของพระบรมราชาธิราชที่ 3 ผู้เป็นพระเชษฐา.

     หลังจากนั้นในปี พ.ศ.2043 พระรามาธิบดีที่ 2 โปรดฯ ให้สร้างพระวิหารหลวงขึ้น

     ในปีต่อมา พ.ศ.2043 พระรามาธิบดีที่ 2 ได้สร้างพระวิหาร ทรงหล่อพระพุทธรูป ยืนสูง 8 วา (ประมาณ 16 เมตร) หุ้มด้วยทองคำหนัก 286 ชั่ง (ประมาณ 171 กิโลกรัม) ประดิษฐานไว้ในวิหาร ถวายพระนามว่า พระศรีสรรเพชญดาญาณ ต่อมารัชกาลที่ 1 (กรุงรัตนโกสินทร์) โปรดฯ ให้ย้ายมาประดิษฐานไว้ในวิหารวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กรุงเทพฯ และบรรจุชิ้นส่วนซึ่งบูรณะไม่ได้เหล่านั้นไว้ในเจดีย์องค์ใหญ่ที่สร้างขึ้น แล้วพระราชทานชื่อเจดีย์ เจดีย์ศรีสรรเพชญดาญาณ เจดีย์องค์ที่ 3 ถัดมาจากด้านทิศตะวันตกเป็น เจดีย์บรรจุพระอัฐิของพระรามาธิบดีที่ 2 ซึ่งพระบรมราชาธิราชที่ 4 (พระหน่อพุทธางกูร) พระโอรสได้โปรดฯ สร้างขึ้น เจดีย์ทั้งสามองค์นี้เป็นเจดีย์แบบลังกา.

    ในรัชสมัยพระเจ้าทรงธรรมพระองค์โปรดฯ ให้สร้างพระที่นั่งจอมทอง ตั้งอยู่ใกล้ ๆ กำแพงทางด้านติดกับวิหารพระมงคลบพิตร เพื่อให้เป็นสถานที่ให้พระสงฆ์บอกเล่าหนังสือพระสงฆ์.

    ราวรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ มีการบูรณะปฏิสังขรณ์วัดหลวงแห่งนี้เป็นครั้งแรก ในสมัยพระจุลจอมเกล้าฯ (รัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์) พระยาโบราณราชธานินทร์ สมุหเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่าได้ดำเนินการขุดสมบัติจากกรุภายในเจดีย์ พบพระพุทธรูป เครื่องทองมากมาย และในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม ได้มีการบูรณะวัดพระศรีสรรเพชญ์ จนมีสภาพที่เห็นอยู่ในปัจจุบัน. (ปรับปรุงและที่มาจาก. th.wikipedia.org/wiki/วัดพระศรีสรรเพชญ์, วันที่สืบค้น 9 มิ.ย.59)
04. มะละกา (Melaka) (พหุลักษณ์ทางสังคมแห่งเมืองท่า) เป็นรัฐทางตอนใต้ของประเทศมาเลเซีย ตั้งอยู่บริเวณช่องแคบมะละกา ตรงข้ามกับเกาะสุมาตรา ในทะเลอันดามัน ที่เรียกว่า "ช่องแคบมะละกา" รัฐมะละกาเป็นหนึ่งในสองรัฐของมาเลเซียที่ไม่มีเจ้าผู้ครองรัฐเป็นประมุข แต่มีผู้ว่าราชการแทน
       ในอดีต มะละกาเป็นเมืองศูนย์กลางทางการค้าระหว่างตะวันออกและตะวันตกบนช่องแคบมะละกามากว่า 500 ปี มีลักษณะของสถาปัตยกรรมที่ผสมผสานระหว่างศิลปกรรมโปรตุเกส ดัตช์ และมาเลย์ ได้รับการยกย่องให้เป็นนครประวัติศาสตร์บนช่องแคบมะละกาจากองค์การยูเนสโก
       มะละกาเป็นเมืองท่าเก่าแก่และมีความสำคัญต่อประวัติศาสตร์ของคาบสมุทรมลายู ก่อนหน้านี้มีเมืองท่าที่สำคัญบนเกาะสุมาตรา เช่น อูรู เปเดร์ และปาไซ พ่อค้ามุสลิมจากแอฟริกา อาหรับ อินเดีย จีน ญี่ปุ่น จึงรู้จักกันดี เพราะเป็นเส้นทางผ่านไปสู่เอเซียตะวันออกโดยเฉพาะเมืองจีน.

        ประวัติศาสตร์: ข้อมูลด้านหนึ่งกล่าวว่า: ราว พ.ศ.1800 เจ้าชายปรเมศวรหรือปารามาสวารา (PARAMASWARA) ได้ทรงนำผู้คนอพยพจากเมืองปาเล็มบัง เหตุเนื่องด้วยการรุกรานจากอาณาจักรมัชปาหิต ซึ่งก่อนที่จะมาถึงมะละกานั้น เจ้าชายปรเมศวรได้เข้าไปตั้งหลักแหล่งอยู่ที่เมืองตูมาซิก (TUMASIK) หรือ เตมาเซก หรือ เทมาเสก หรือสิงคโปร์ในปัจจุบัน แต่เนื่องจากในขณะนั้นเทมาเสก ตกอยู่ใต้อำนาจของสยาม ส่งผลให้เกิดความขัดแย้งกับสยาม และเจ้าชายองค์นี้จึงต้องออกเดินทางออกมาจนมาถึงที่มะละกา ได้สร้างเมืองใหม่ขึ้นที่นี่ ข้อมูลอีกด้านหนึ่งกล่าวว่า: กษัตริย์ปรเมศวร หรือราชาอีสกันดาร์ ที่กล่าวกันว่าสืบเชื้อสายมาจาก "อเล็กซานเดอร์มหาราช" (Alexander the Great) ผู้ครอบครองนครเทมาเสกหรือเกาะสิงคโปร์คนสุดท้ายในปี พ.ศ.1939 ปรเมศวรเป็นผู้นับถือฮินดูจากเกาะชวา

        ตำนานกล่าวว่า "ปรเมศวร" ประพาสล่าสัตว์ในแถบนี้ เมื่อพักเหนื่อยอยู่ใต้ต้นมะละกา (???) ใกล้กับแม่น้ำมะละกาปัจจุบัน กวางวิ่งออกมาทำให้หมาไล่เนื้อตกใจจนตกลงไปในแม่น้ำ จึงเห็นว่าสิ่งนี้เป็นสัญญาณที่ดี เมื่อความอ่อนแอสามารถเอาชนะความเข้มแข็งได้ จึงตั้งเมืองในบริเวณนี้ ส่วนอีกทางหนึ่งกล่าวว่า "มะละกา" มาจากคำในภาษาอาหรับ "Malakat" ที่แปลว่า ตลาด (ประชาชนพร้อมผู้นำใน) มะละกาได้เปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลามอย่างเป็นทางการเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 19 และกลายเป็นศูนย์กลางเมืองท่าริมชายฝั่งในช่องแคบของคนทุกเชื้อชาติศาสนา

        หลังจากการเดินเรือที่ยิ่งใหญ่ของเจิ้งเหอ เมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 21 เพื่อให้ได้รับการปกป้องจากการโจมตีของอยุธยา มะละกาจึงเป็นรัฐในอารักขาของราชวงศ์หมิง สุลต่านแห่งสมุทร-ปาไซเป็นผู้ก่อตั้งรัฐอิสลาม มีการกล่าวว่าได้มีการแต่งงานระหว่างผู้ปกครองมะละกากับเจ้าหญิงจากราชวงศ์หมิงด้วย. ต่อมาโปรตุเกส ดัตช์หรือเนเธอร์แลนด์ และอังกฤษ ต่างแย่งชิงเมืองท่าแห่งนี้ เพื่อแข่งกับทำการค้าเป็นลำดับ.

        มะละกาได้ตกเป็นอาณานิคมของโปรตุเกส เมื่อ พ.ศ.2054 ต่อมาพวกดัตช์แย่งชิงตีมาได้เมื่อ พ.ศ.2194 หลังจากนั้นมากกว่าศตวรรษ เมื่อเกิดสงครามนโปเลียนในปี พ.ศ.2338 ดัตช์ได้มอบมะละกาให้อังกฤษ เพื่อเป็นกันชนแก่ฝรั่งเศส ก่อนจะถูกส่งกลับคืนและนำมาแลกกับ "บังกาลูรู (Bangaluru)" ในเกาะสุมาตรา (???) หรือ "บังกาลอร์ (Bangalore)" ทางตอนใต้ของอินเดีย. ตั้งแต่ปี พ.ศ.2469 เป็นต้นมา บริษัทอิสต์อินเดียของอังกฤษปกครองฝั่งตะวันตกของมาลายา ตั้งแต่เกาะสิงคโปร์ไปจนถึงปีนัง โดยอยู่ภายใต้การบริหารงานอาณานิคมที่กัลกัตตา ศูนย์กลางอาณานิคมใหญ่ของอังกฤษที่อินเดีย.

        ดัตช์ปกครองมะละกา มากว่าร้อยห้าสิบปี ก่อสร้างอาคารไว้มาก ปัจจุบันยังหลงเหลืออยู่ใกล้เขามะละกาหรือเขาเซนต์ปอล ซึ่งเป็นแหล่งรวมอาคารจากยุคอาณานิคมจนกลายมาเป็นแหล่งท่องเที่ยวในปัจจุบัน

        อาหารอร่อยของมะละกา คือ อาหารจีนแบบลูกครึ่งที่รวมเอาอาหารแบบจีนและมาเลย์ที่มีส่วนผสมของเครื่องเทศรสจัดและความจัดเจนในการปรุงอาหารแบบคนจีน มะละกาจึงเป็นศูนย์กลางวัฒนธรรมแบบเปอระนะกัน (Peranakan Culture) (Perranakan หมายถึง คนจีนโพ้นทะเลที่เกิดนอกแผ่นดินแม่ (Mainland China)) เนื่องจากคนจีนยุคแรก ๆ มาเมืองมะละกาเพื่อเป็นคนงานในเหมืองและแต่งงานกับสตรีชาวมลายู ได้ปรับรับเอาวัฒนธรรมท้องถิ่นมาใช้ ผลคือ เป็นวัฒนธรรมที่ผสมผสานระหว่างมลายูและจีน ฝ่ายชายเรียกว่า บาบ๊า หรือ บ้าบ๋า (Baba) ฝ่ายหญิงเรียกว่า นันย๊า หรือ ย่าหยา (Nonya) (ซึ่งเป็นภาษาที่มาจากปากีสถาน) อาหารจะเรียกว่า อาหารแบบเนียงยา.
         (ที่มาและปรับปรุง: จาก lek-prapai.org/home/view.php?if=341 และ th.wikipedia.org/wiki/รัฐมะละกา, วันที่สืบค้น 20 มิ.ย.2559)
05. นครศรีธรรมราช รายละเอียดดูใน "ราชวงศ์ตามพรลิงค์"
06. อาณาจักรล้านนา รายละเอียดดูใน "อาณาจักรล้านนา"
07. ไพร่สม ในสังคมไทยสมัยโบราณ ไพร่ หมายถึง สามัญชนทั่วไปที่ไม่ได้อยู่ในฐานะทาส หรือเจ้าขุนมูลนาย มีอิสระในการประกอบอาชีพ การตั้งบ้านเรือน มีครอบครัว มีศักดินา 10-25 ไร่ และต้องสังกัดมูลนาย จะโยกย้ายสังกัดไม่ได้ ไพร่ที่ขึ้นสังกัดหรือสักเลกแล้ว จะปรากฎเครื่องหมายสังกัดที่ข้อมือ หากสามัญชนผู้ใดไม่ได้สังกัดมูลนายจะไม่ได้รับการคุ้มครองจากกฎหมาย ไพร่มีหน้าที่ในการถูกเกณฑ์แรงงาน หรือเสีย "ส่วย" และถูกเกณฑ์ทหารในยามที่มีศึกสงคราม มีสองประเภทคือ ไพร่หลวง และ ไพร่สม
       ไพร่สม เป็นไพร่ที่กษัตริย์พระราชทานให้มูลนายและขุนนางที่มีตำแหน่งทางราชการ เพื่อประโยชน์ตอบแทน มูลนายจะมีไพร่มากน้อยขึ้นอยู่กับ ยศ ตำแหน่ง ศักดินา ไพร่สมต้องทำงานให้ราชสำนักปีละ 1 เดือน ส่วนเวลาที่เหลือรับใช้มูลนายหรือส่งเงินแทน เมื่อถึงยามสงครามทุกคนต้องเป็นทหารป้องกันอาณาจักร เมื่อมูลนายถึงแก่กรรม ไพร่สมจะถูกโอนมาเป็นไพร่หลวง นอกจากบุตรจะ(มูลนาย)ขอควบคุมไพร่สมต่อจากบิดา.
08. ไพร่หลวง คือไพร่ที่สังกัดกรมกองต่าง ๆ เป็นไพร่ของกษัตริย์โดยตรง ประเภทที่ต้องถูกเกณฑ์มาทำงานตามราชการกำหนด
09. ไพร่ส่วย คือ ไพร่ที่ต้องเสียเงินหรือสิ่งของมาแทนการเกณฑ์แรงงาน เงินที่ส่งมาเรียกว่า "เงินค่าราชการ"

back

info@huexonline.com

Visit : 4225146