Home / Knowledge : 44 ราชวงศ์ที่ปกครองในดินแดนประเทศไทยปัจจุบัน

I.08 ราชวงศ์ตามพรลิงค์

ราชวงศ์ตามพรลิงค์ (นครศรีธรรมราช)

First revision: Jul.10, 2016
Last revision: Jul.10, 2016

อาณาจักรตามพรลิงค์ ศูนย์กลางอยู่ที่เมืองตามพรลิงค์ (นครศรีธรรมราช) มีอาณาเขตครอบคลุมทั้งสองฝากสมุทร ใต้จรดอาณาจักรลังกาสุกะ ส่วนด้านเหนือ เคยขยายอาณาจักรไปถึงลุ่มแม่น้ำในภาคกลางของไทย เคยตีเมืองละโว้แตก โดยการนำของพระเจ้าสุชิตราชา (อ้างอิงจากสงครามสามอาณาจักร - หริภุญชัย ละโว้ ตามพรลิงค์)
ต่อมาราชวงศ์นี้ได้เสียอำนาจให้แก่ราชวงศ์ปทุมวงศ์ ที่ปกครองอาณาจักรตามพรลิงค์สืบมา
กษัตริย์ที่สำคัญคือ พระเจ้าสุชิตราช.

          อาณาจักรตามพรลิงค์⁰¹ ถือว่าเป็นแคว้นที่เก่าแก่ที่สุดแคว้นหนึ่งบนแหลมมลายู ก่อตั้งและมีความเจริญติดต่อกันมาหลายสมัยตั้งแต่ประมาณพุทธศตวรรษที่ 7 ครั้นในพุทธศตวรรษที่ 18 เมืองตามพรลิค์ได้เปลี่ยนชื่อเป็น นครศรีธรรมราช และราวต้นพุทธศตวรรษที่ 19 อาณาจักรนี้ก็มีอิทธิพลครอบคลุมบรรดาหัวเมืองและแว่นแคว้นอื่น ๆ ทั่วแหลมมลายู แต่ภายหลังได้ตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของอาณาจักรสุโขทัย และต่อมาได้ถูกรวมเข้ากับอาณาจักรอยุธยาตั้งแต่ พ.ศ.1893 คำว่า "ตามพร" เป็นภาษาบาลี แปลว่า ทองแดง ส่วน "ลิงค์" เป็นเครื่องหมายหมายบอกเพศ เขียนเป็นอักษรภาษาอังกฤษว่า Tambalinga หรือ Tanmaling หรือ Tamballinggam จีนเรียก ตันเหมยหลิง หรือ โพ-ลิง หรือ โฮลิง แปลว่า หัวแดง บางทีเรียกว่า เชียะโท้ว (แปลว่าดินแดง) อาณาจักรตามพรลิงค์ มีกษัตริย์สำคัญ คือ พระเจ้าศรีธรรมาโศกราช และ พระเจ้าจันทรภาณุศรีธรรมราช.

           ในช่วงที่อาณาจักรตามพรลิงค์ (นครศรีธรรมราช) มีความเจริญรุ่งเรืองอยู่นั้น ได้กลายเป็นศูนย์กลางการเผยแพร่พระพุทธศาสนาบนคาบสมุทรมลายู ทั้งนี้โดยมีการติดต่อสัมพันธ์กับลังกาและยอมรับนับถือพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท ลัทธิลังกาวงศ์ ภายหลังพระภิกษุจากนครศรีธรรมราช ก็ได้นำพระพุทธศาสนานิกายนี้ ขึ้นไปเผยแพร่ยังกรุงสุโขทัยด้วย เมื่อประมาณปี พ.ศ.1800 อันเป็นผลให้พระพุทธศาสนานิกายเถรวาทได้ฝังรากลึกลงในแผ่นดินสุวรรณภูมิ นับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา.

ขอบเขตอาณาจักรตามพรลิงค์
          ในแต่ละยุคแต่ละสมัย ขอบเขตอาณาจักรมีการขยายและถอยร้น ขึ้นอยู่กับการเติบโต ความแข็งแกร่งของอาณาจักรเอง และ ความเข้มแข็งของเมืองต่าง ๆ ที่อยู่รายรอบ.

          ในยุคแรก ๆ อาณาจักรตามพรลิงค์ มีอาณาเขตตั้งแต่อำเภอสิชล อำเภอท่าศาลา อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช ลงไปถึงอำเภอเชียรใหญ่ และลึกเข้าไปภายในแผ่นดินถึงอำเภอร่อนพิบูลย์ อำเภอลานสะกา อำเภอทุ่งสง ทั้งหมดอยู่ในท้องที่จังหวัดนครศรีธรรมราช และขยายอาณาเขตออกไปเรื่อย ๆ ในคาบสมุทรมลายู.

          ในราวพุทธศตวรรษที่ 18 อาณาจักรตามพรลิงค์ ได้เปลี่ยนชื่อเป็นอาณาจักรนครศรีธรรมราช ซึ่งสามารถรวบรวมแว่นแคว้นน้อยใหญ่ในภาคใต้และคาบสมุทรมลายูได้ทั้งหมด เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันได้ จนราวพุทธศตวรรษที่ 19 ก็เสื่อมถอยลง และถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาในที่สุด⁰².

ที่มาและคำอธิบาย:
01. ปรับปรุงจาก. www.thaigoodview.com/library/contest2553/type2/social04/04/Page1.html, วันที่สืบค้น 10 กรกฎาคม 2559.
02. มีความเห็นของนักวิชาการบางท่านได้กล่าวว่า ในประวัติศาสตร์ของนครศรีธรรมราช ไม่เคยยอมรับอำนาจของอาณาจักรสุโขทัยแม้แต่น้อย เป็นเพียงความสัมพันธไมตรีอันดีทางด้านพระพุทธศาสนาที่อาณาจักรนครศรีธรรมราช เผยแพร่ไปให้อาณาจักรสุโขทัยเท่านั้น ในศิลาจารึกหลักที่ 1 ที่ระบุขอบเขตอาณาจักรสุโขทัยเสียจนใหญ่โตเกินความจริง ซึ่งมีผลกระทบต่อประวัติศาสตร์ของอาณาจักรอื่น ๆ ไปทั้งคาบสมุทรอินโดจีนที่มีความขัดแย้งกันอย่างสิ้นเชิง เนื่องจากอาณาจักรใหญ่ที่อยู่รายรอบสุโขทัย ไม่เคยเป็นเมืองขึ้นหรือประเทศราชของสุโขทัยทั้งสิ้น.

back

info@huexonline.com

Visit : 4226621