ปรัชญาอินเดีย เล่มที่ 1.003 - ยุคพระเวท: บทสวดแห่งฤคเวท

   
       
 
พระเวททั้งสี่ – ส่วนต่าง ๆ ของพระเวท มนต์ พราหมณ์ อุปนิษัท – ความสำคัญของการศึกษาบทสวด – วัน (ที่ระบุเรื่องราว) และความเป็นผู้ประพันธ์ – มุมมองที่แตกต่างในการสั่งสอนด้วยบทสวด – แนวโน้มทางด้านปรัชญา – ศาสนา – เทวา –  ธรรมชาตินิยมและมานุษยวิทยา – สวรรค์และโลกมนุษย์ - พระพิรุณ - ฤทธา – พระสุริยะ – อุษา – โสม (พระจันทร์) – พระยม – พระอินทร์ - เทพชั้นรองและเทพีต่าง ๆ  – การจำแนกประเภทเทพยดาต่าง ๆ ของพระเวท – แนวโน้มต่าง ๆ ที่เชื่อว่ามีพระเจ้าองค์เดียว - เอกเทวนิยม – ธรรมชาติอันมีเอกภาพ – แรงกระตุ้นที่หลอมรวมเป็นหนึ่งเดียวกับภาวะจิตที่มีเหตุผล – การส่งผลของการมีจิตสำนึกทางศาสนา – อติเทวนิยม – พระวิศวกรรม พระพฤหัสบดี พระประชาบดี และพระหิรัณยกภา – รุ่งอรุณแห่งการวิพากษ์วิจารณ์ – ความไม่เพียงพอทางปรัชญาเอกเทวนิยม-ที่เชื่อว่ามีพระเป็นเจ้าเป็นเทวดาองค์เดียว – เอกนิยม - ความเชื่อที่ว่ามีเพียงปัจจัย – ปรัชญาและศาสนา – การคาดเดาเกี่ยวกับจักรวาลวิทยาของบทสวดพระเวท – นาสาทียะสูกตะ – ความสัมพันธ์ของโลกกับสิ่งที่แน่นอน – ปุรุษะสูกตะ – ศาสนาในทางปฏิบัติ – ผู้สวดมนต์ – เครื่องบูชา หรือ เมธ – กฎทางจริยธรรม – กรรม – การบำเพ็ญทุกรกิริยา – วรรณะ – ชาติหน้า – สองวิถีของบรรดาเทพเจ้าและเหล่าพระบิดา – นรกอเวจี – การเกิดใหม่ – บทสรุป.
1.
2. พระเวท เป็นเอกสารที่เก่าแก่ที่สุดเกี่ยวกับจิตใจมนุษย์ที่เรามี. วิลสันเขียนไว้ว่า: "เมื่อคัมภีร์ฤคเวทและยชุรเวทเสร็จสมบูรณ์นั้น เราจะมีเอกสารที่เพียงพอสำหรับการประเมินผลลัพธ์ที่ได้จากคัมภีร์เหล่านั้นอย่างปลอดภัย และสภาพการณ์ที่แท้จริงของชาวฮินดู ทั้งทางการเมืองและทางศาสนา ในยุคสมัยที่เทียบเท่ากับบันทึกการจัดระเบียบทางสังคมที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่รู้จัก - ก่อนรุ่งอรุณของอารยธรรมกรีก - ก่อนพบร่องรอยที่เก่าแก่ที่สุดของจักรวรรดิอัสซีเรีย - อาจร่วมสมัยกับงานเขียนภาษาฮิบรูที่เก่าแก่ที่สุด และรองลงมาก็เพียงราชวงศ์อียิปต์เท่านั้น ซึ่งเรายังรู้เพียงเล็กน้อย ซึ่งมีเพียงชื่อที่สืบเสาะไม่ได้ ซึ่งพระเวทได้ให้ข้อมูลที่มากมายแก่เรา
หมายเหตุ คำอธิบาย
^01. พระเวท (वेद - Vedas) โดยทั่วไปถือว่าเป็นคัมภีร์ในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู หากกล่าวโดยเฉพาะลงไป หมายถึง บทสวดต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับความเชื่อของชาวอินโดอารยัน หรืออาจเรียกได้ว่าศาสนาพราหมณ์-ฮินดู โดยมีการรวบรวมเป็นหมวดหมู่ในชั้นหลัง คำว่า “เวท” นั้น หมายถึง ความรู้ มาจากธาตุ “วิทฺ” विद् (กริยา รู้) (ที่มา: th.wikipedia.org, วันที่เข้าถึง: 10 กรกฎาคม 2568).
1.
2. เกี่ยวกับสิ่งที่น่าสนใจที่สุดในการไตร่ตรองศึกษายุคโบราณ."¹ มีสี่คัมภีร์⁰¹ พระเวท : ฤคเวท⁰² ยชุรเวท⁰³ สามเวท⁰⁴ และอรรถรเวท⁰⁵ โดยที่สามพระเวทแรกนั้น ไม่เพียงแต่สอดคล้องกันในชื่อ รูปแบบ และภาษาเท่านั้น แต่ยังมีความสอดคล้องกันในเนื้อหาอีกด้วย. ฤคเวทถือเป็นพระเวทที่สำคัญที่สุด. เป็นลำนำที่ได้รับแรงดลใจที่ชาวอารยันซึ่งนำมาจากถิ่นเก่าของพวกเขา นำมาสู่ภารตวรรษ ซึ่งเป็นสมบัติอันล้ำค่าที่สุด จะถูกรวบรวมไว้ เพื่อตอบสนองต่อความปรารถนาที่จะทนุถนอม ครั้นเมื่อชาวอารยันได้พบเหล่าผู้บูชาเทพเจ้าองค์อื่น ๆ จำนวนมากในแผ่นดินใหม่. ฤคเวทคือชุดคัมภีร์ที่สะสมไว้. ส่วนสามเวท เป็นคัมภีร์ที่รวบรวมพิธีกรรมพิธีสวดล้วน ๆ . เนื้อหาส่วนใหญ่พบในฤคเวท แม้แต่บทสวดที่มีลักษณะเฉพาะ ก็ไม่มีบทเรียนเฉพาะตัว. บทสวดเหล่านี้ล้วนถูกเรียบเรียงขึ้นเพื่อขับร้องในพิธีบูชายัญ. ยชุรเวทก็เช่นเดียวกับสามเวท ซึ่งต่างก็มีวัตถุประสงค์ในทางพิธีกรรม. ประมวลคัมภีร์พระเวทเหล่านี้ได้รังสรรค์ขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการของศาสนพิธี. วิทนีย์เขียนว่า: "ในยุคพระเวทตอนต้นนั้น การบูชาสังเวยคงเป็นการอุทิศตนแบบหลวม ๆ มิได้ผูกมัด ไม่ผูกมัดในกิจของนักบวชหรือพรตผู้มีสิทธิพิเศษ (ในการติดต่อกับพระผู้เป็นเจ้า) ไม่ได้กำหนดรายละเอียดปลีกย่อย ทว่าปล่อยให้เป็นไปตามแรงดลใจเสรีของผู้ถวายพร้อมบทสรรเสริญและบทสวดของฤคเวทและสามเวท ขณะที่ปากได้พึมพำกล่าวถวายนั้น สองมือก็มอบของกำนัล อันเนื่องจากหัวใจเขาได้รับการกระตุ้นถวายแด่พระผู้เป็นเจ้า. ... อย่างไรก็ตาม เมื่อกาลเวลาล่วงไป พิธีกรรมก็เป็นทางการมากขึ้นเรื่อย ๆ จนในที่สุดก็กลายเป็นการสืบทอดอย่างมีลำดับชั้นของการกระทำแต่ละอย่างที่มีการควบคุมอย่างเคร่งครัดและละเอียดถี่ถ้วน ไม่เพียงแต่โคลงกลอนที่กำหนดไว้ซึ่งต้องยกมาในพิธีเท่านั้น แต่ก็มีการกำหนดบทสวด สูตรของกลุ่มคำ ที่ใช้ประกอบการกระทำแต่ละอย่างของงนทั้งหมด เพื่ออธิบาย ขอโทษ อวยพร ให้ความสำคัญในเชิงสัญลักษณ์หรืออื่น ๆ เช่นกัน. ...สูตรการบูชายัญเหล่านี้ได้รับชื่อมาจากคำว่า ยชุส ซึ่งรากศัพท์คือ ยัช ซึ่งแปลว่าการบูชายัญ. ... ยชุรเวทประกอบด้วยสูตรเหล่านี้ บางส่วนเป็นร้อยแก้วบางส่วนเป็นร้อยกรอง จัดเรียงลำดับเพื่อใช้ในการบูชายัญ."² การรวบรวมสามเวทและยชุรเวทจะต้องจัดทำขึ้น 
---------------
^1. ว.ต.อ. (วารสารราชสมาคมตะวันออกศึกษา - J.R.A.S. - Journal of the Royal Asiatic Society), เล่มที่ 13, พ.ศ.2395, หน้า 206.
^2. การดำเนินงานของสมาคมอเมริกันตะวันออกศึกษา (A.O.S. - Journal of the American Oriental Society Proceedings), เล่มที่ 3 หน้าที่ 304.
หมายเหตุ คำอธิบาย
^01. คัมภีร์ หรือ श्रुति - śruti - ศรุติ. (ศรุติ แปลว่า สิ่งที่ได้ยินมา - that which is heard). 
^02. ฤคเวท (ऋग्वेद - Ṛgveda) - คัมภีร์สรรเสริญเทพเจ้าทั้งปวง.
^03. ยชุรเวท (यजुर्वेद - Yajurveda) - บทสวดด้วยพิธีกรรมและความรู้.
^04. สามเวท (सामवेद - sāmaveda) - คัมภีร์รวบรวมบทสวดมนต์.
^05. อรรถรเวท (अथर्ववेद - Atharvaveda) บ้างก็เรียก อถรรพเวท หรือ อาถรรพเวท - เวทมนตร์คาถา การรักษาโรค การป้องกันภัย และพิธีกรรมในชีวิตประจำวัน.
1.
2. ในช่วงระหว่างการรวบรวม (บทสวด กลุ่มคำ) ของฤคเวทและยุคพราหมณ์ เมื่อศาสนพิธีกรรมได้จัดวางรากฐานไว้ดีแล้ว. คัมภีร์อรรถรเวทที่ได้สั่งสมเป็นเวลายาวนานนั้น พระเวทก็มิได้ให้การเชิดชูให้ศักดิ์ศรีนัก ถึงแม้ว่ในความหมายของเรา (ในการศึกษาจำแนกประเภทพระเวทนั้น) คัมภีร์อรรถรเวทมีความสำคัญรองลงมาจากฤคเวทเท่านั้น เพราะเช่นเดียวกับคัมภีร์ฤคเวท นี่ก็คือการรวบรวมเนื้อหาทางประวัติศาสตร์ที่แยกจากกัน. พระเวทนี้แฝงไปด้วยจิตวิญญาณที่มีความแตกต่างออกไป ซึ่งเป็นผลพวงจากความคิดในยุคหลัง. แสดงให้เห็นถึงผลของจิตวิญญาณแห่งการประนีประนอมที่ชาวอารยันรับและนับถือพระเวทไว้ ท่าามกลางเหล่าเทพเจ้าองค์ใหม่และบรรดาภูตผีที่ชาวพื้นเมืองเดิมในแผ่นดินใหม่นับถือ เหล่าชาวอารยันนี้ก็ค่อย ๆ ปราบ (ความคิดนับถือผีเดิม ๆ ) ลงอย่างช้า ๆ .        ในแต่ละพระเวทจะประกอบด้วยสามส่วน ที่เรียกว่า มนตรา⁰¹ พราหมณ์ ⁰² และ อุปนิษัท⁰³ . การรวบรวมบทมนตราหรือบทสวดเรียกว่า สังหิตา⁰⁴. เหล่าพราหมณ์นั้นประกอบด้วยศีล และหน้าที่ทางศาสนา. อุปนิษัท และคัมภีร์อารัณยกะ⁰⁵ เป็นส่วนสุดท้ายของคัมภีร์พราหมณ์ซึ่งกล่าวถึงปัญหาทางปรัชญา. อุปนิษัทนั้นประกอบด้วยภูมิหลังทางจิตใจของความคิดที่เรียงลำดับมาทั้งหมดของประเทศนี้ (ภารตะ). ในยุคเริ่มต้นของอุปนิษัทนั้น ไอตเรยะ⁰⁶ และ เกาษีตกิ⁰⁷ อยู่ในหมวดของฤคเวท, เกนะ⁰⁸ และ ฉานโทคยะ⁰⁹ อยู่ในหมวดของสามเวท, อีษา¹⁰ ไตติรียะ¹¹ และพฤหทารัณยกะ¹² อยู่ในหมวดยชุรเวท, และปรัสนะ¹³ พร้อมทั้งมุณฑกะ¹⁴ อยู่ในหมวดของอรรถรเวท. ส่วนคัมภีร์อารัณยกะนั้นอยู่ระหว่างคัมภีร์พราหมณ์และคัมภีร์อุปนิษัท และตามชื่อที่บอกเป็นนัยเจตจำนงที่ใช้เป็นสิ่งในการทำสมาธิสำหรับผู้ (ประสงค์จะหลุดพ้น) ที่อยู่ในพงป่า.  บรรดาพราหมณ์จะหารือถึงพิธีกรรมของผู้ครองเรือน (หรือคฤหัสถ์) ที่พึงปฏิบัติ เมื่อย่างเข้าสู่วัยชราก็ต้องไปอาศัยอยู่ในป่า จำเป็นที่ต้องมีพิธีกรรมบางอย่างมาทดแทน และนั่นก็คือคัมภีร์อารัณยกะ. การทำสมาธิเน้นที่แง่มุมเชิงสัญลักษณ์และจิตวิญญาณของพิธีกรรมบูชายัญ และการทำสมาธินี้ก็ได้นำมาทดแทนการบูชายัญ. คัมภีร์อารัณยกะก่อให้เกิดการเชื่อมโยงระหว่างพิธีกรรมการของพราหมณ์กับปรัชญาของอุปนิษัท. ในขณะที่บทสวดสรรเสริญก็เป็นผลงานสร้างสรรค์ของกวี¹ คัมภีร์พราหมณ์เป็นผลงานของนักบวช และอุปนิษัทเป็นสมาธิของเหล่าปราชญ์. ศาสนาแห่งธรรมชาติเป็นบทสวด ศาสนาแห่งธรรมของคัมภีร์พราหมณ์ และศาสนาแห่งจิตวิญาณเป็นของอุปนิษัท
---------------
¹ ฤคเวท, บรรพที่ 1 อัธยายะที่ 164. โศลกที่ 6.; บรรพที่ 10 อัธยายะที่ 129. โศลกที่ 4.
หมายเหตุ คำอธิบาย
^01. มนตรา (मन्त्रा - Mantras) หรือ มนต์ หมายถึง คำ วลี หรือเสียงที่ซ้ำกันเพื่อช่วยสมาธิ หรือเป็นเครื่องมือสำหรับการเปลี่ยนแปลงตนเองและการคิดเชิงบวก มนต์อาจมีรากฐานมาจากประเพณีต่าง ๆ เช่น ศาสนาพราหมณ์-ฮินดูและศาสนาพุทธ หรืออาจเป็นวลีเฉพาะบุคคลที่สอดคล้องกับบุคคลนั้น ๆ โดยพื้นฐานแล้ว มนต์ทำหน้าที่เป็นเครื่องมือในการทำให้จิตใจจดจ่อ สงบความวิตกกังวล และส่งเสริมการเปลี่ยนแปลงในเชิงบวก.
^02. พราหมณ์ (ब्राह्मण - Brāhmaṇas) - บันทึกเกี่ยวกับพิธีกรรม.
^03. อุปนิษัท (उपनिषद् - Upaniṣads) - รายละเอียดทางปรัชญาในคัมภีร์พระเวท - รายละเอียดดูเพิ่มเติมใน อุปนิษัท: สรุปสาระสำคัญ.
^04. สังหิตา หรือ สัมหิตา (संहिता - Saṃhitā) หรือบทสวดพระเวท (Vedic chants) เป็นประเพณีการเล่าขานของพระเวท ประกอบด้วยปาฐะ (भाषणम्‌ - patha) หรือ “บทสวด” หรือวิธีการสวดมนตร์พระเวทหลายบท บทสวดเหล่านี้มักขับร้องในช่วงเวลาของการบูชาและยัชญพิธี หรือ ยัชญะ (यज्ञ - Yajña) อันเป็นที่มาของพิธีกรรมในยุคพระเวทตอนต้น.
^05. คัมภีร์อารัณยกะ (आरण्यक  - Āraṇyaka) - พิธีบวงสรวง - การสนทนาเกี่ยวกับพิธีกรรมและการทำสมาธิ.
^06. ไอตเรยะ อุปนิษัท "ตัวตนและอาตมันของมนุษย์" (ฤคเวท) (Aitareya Upaniṣad)
^07. เกาษีตกิ (อุปนิษัท) อยู่ในหมวดของฤคเวท
^08. เกนะ อุปนิษัท "ใครย้ายโลก" (สามเวท) (Kena Upaniṣad)
^09. ฉานโทคยะ อุปนิษัท "บทเพลงและการสังเวย" (สามเวท) (Chāndogya Upaniṣad)
^10. อีษา อุปนิษัท "ผู้ปกครองภายใน" (ศูกล ยชุรเวท) (Īśa Upaniṣad)
^11. ไตติรียะ อุปนิษัท (บ้างก็ใช้ว่า ไตตติรียะ) "จากอาหาร สู่ปิติ" (กฤษณะ ยชุรเวท) (Taittirīya Upaniṣad)
^12. พฤหทารัณยกะ อุปนิษัท (ศูกล ยชุรเวท) (Bṛhad-āraṇyaka Upaniṣad)
^13. ปรัสนะ อุปนิษัท "ลมหายใจของชีวิต" (อรรถรเวท หรือ อาถรรพเวท) (Praśna Upaniṣad)
^14. มุณฑกะ อุปนิษัท "การรับรู้สองอย่าง" (อรรถรเวท หรือ อาถรรพเวท) (Muṇḍaka Upaniṣad)
^06-14. ปรับปรุงจากที่มา: en.wikipedia.org และ oknation.nationtv.tv/blog/chaiyassu/2011/02/11/entry-1, วันที่สืบค้น 28 กันยายน 2560. และหลักการแห่งอุปนิษัท (The Principal Upaniṣad​​​​​s)​​โดย ฯพณฯ สรวปัลลี ราธากฤษณัน (Servepalli Radhakrishnan), สำนักพิมพ์ Humanity Books, ปีที่พิมพ์ ค.ศ.1992, สหรัฐอเมริกา และ 06-14 ข้างต้นดูรายละเอียดได้ใน อุปนิษัท: สรุปสาระสำคัญ .
1.
2. สอดคล้องกันอย่างใกล้ชิดกับความแตกต่างอันยิ่งใหญ่อันเป็นไปตามแนวคิดในการพัฒนาศาสนาของเฮเกล⁰¹. แม้ว่าในระยะหลัง ทั้งสามคัมภีร์จะดำรงอยู่เคียงข้างกัน ซึ่งไม่ต้องสงสัยเลยว่าเดิมทีแล้วทั้งสามคัมภีร์แต่เก่ากาลนั้น ได้รับการพัฒนาขึ้นในช่วงเวลาที่ต่อเนื่องกัน. คัมภีร์อุปนิษัทนั้น แม้ในแง่หนึ่งจะเป็นการสืบสานการบูชาพระเวท แต่ในอีกแง่หนึ่ง นั่นก็ถือว่าเป็นการประท้วงต่อคัมภีร์พราหมณ์.
1.
2.
3. 1.
       การศึกษาบทสวดคัมภีร์ฤคเวทนั้น จำเป็นอย่างยิ่งต่อการทำความเข้าใจแนวคิดของชาวภารตะอย่างถ่องแท้. ไม่ว่าเราว่าบทสวดเหล่านั้นเป็นเพียงตำนานที่ไม่เป็นรูปเป็นร่างหรืออุปมานิทัศน์หยาบ ๆ การจัดกลุ่มที่คลุมเครือ หรือบทประพันธ์ที่ยังไม่สมบูรณ์ บทสวดเหล่านั้นยังคงเป็นต้นกำเนิดของแนวปฏิบัติและปรัชญาของชาวอินโด-อารยันในยุคหลัง และการศึกษาบทสวดเหล่านี้เป็นสิ่งจำเป็นเพื่อความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับแนวคิดที่ตามมา. เราพบกับความสดชื่นและความเรียบง่ายและมนต์เสน่ห์ที่ไม่สามารถอธิบายได้ในลมหายใจของฤดูใบไม้ผลิหรือดอกไม้ในยามเช้า เกี่ยวกับความพยายามครั้งแรกของจิตใจมนุษย์และแสดงความลี้ลับของโลก.

       คัมภีร์พระเวทที่เรามีอยู่นั้น สืบทอดมาจากยุคกิจกรรมทางปัญญา เมื่อเหล่าชาวอารยันได้ทางจากบ้านเกิดเมืองนอนสู่ภารตวรรษ. พวกเขานำเอาแนวคิดและความเชื่อบางอย่างที่พัฒนาขึ้นและสืบทอดกันมาบนผืนแผ่นดินภารตะมาด้วย. ช่วงเวลาอันยาวนานระหว่างการประพันธ์และเรียบเรียงบทสวดเหล่านี้. มัคส์ มึลเล่อร์ได้แบ่งยุคสังหิตาไว้¹. ในยุคโบราณนั้น มีการแต่งบทสวดไว้. ซึ่งเป็นยุคแห่งการสร้างสรรค์ที่โดดเด่นด้วยบทกวีอย่างแท้จริง เมื่ออารมณ์ของเหล่าชนพรั่งพรูออกมาในรูปของบทเพลง เราได้พบร่องรอยแห่งการสังเวย การสวดมนต์อธิษฐานเป็นเครื่องบูชาเพียงอย่างเดียวที่ถวายแด่ทวยเทพ. ประการที่สอง มันคือยุคของการรวบรวมหรือการจัดกลุ่มอย่างเป็นระบบ ในยุคนั้นเอง 
---------------
^1. บางครั้งก็มีความพยายามที่จะกำหนดบทสวดออกเป็นห้ายุคสมัยที่แตกต่างกัน ซึ่งมีความแตกต่างกันทางความเชื่อของศาสนาและขนบธรรมเนียมทางสังคม. ดู อาร์โนลด์⁰².: Vedic Metre.
หมายเหตุ คำอธิบาย
^01. เฮเกล รายละเอียดดูใน D11. เกออร์ก เฮเกล.
^02. เอ็ดเวิร์ด เวอร์นอน อาร์โนลด์ (Edward Vernon Arnold) พ.ศ.2400-2469 หรือ ค.ศ.1857-1926 ปราชญ์ชาวอังกฤษ ที่เขียนงานด้านปรัชญาสโตอิก กรีก ละติน และโรมัน.
1.
2. ที่บทสวดได้ถูกจัดเรียงในรูปแบบที่แทบจะเหมือนกับที่เรามีอยู่ในปัจจุบัน. ในยุคนี้ แนวคิดเรื่องการบูชายัญค่อย ๆ พัฒนาขึ้น. บทสวดเหล่านี้แต่งขึ้นและรวบรวมขึ้นเมื่อใดนั้น เป็นเพียงการคาดเดา. เรามั่นใจว่าบทสวดนี้มีอยู่จริง ประมาณเก้าถึงสิบศตวรรษก่อนพุทธกาลหรือสิบห้าศตวรรษก่อนคริสตกาล พระพุทธศาสนาซึ่งเริ่มแพร่หลายในภารตวรรษเมื่อ 500 ปีก่อนคริสตกาล ไม่เพียงแต่สันนิษฐานถึงการดำรงอยู่ของบทสวดพระเวทเท่านั้น แต่ยังรวมถึงวรรณกรรมด้านพระเวททั้งหมด รวมทั้งคัมภีร์พราหมณ์และคัมภีร์อุปนิษัทด้วย. เพื่อให้ระบบการบูชายัญตามคัมภีร์พราหมณ์ได้รับการยอมรับอย่างดี เพื่อที่จะให้ปรัชญาของคัมภีร์อุปนิษัทได้รับการพัฒนารังสรรค์อย่างเต็มที่ จะต้องใช้เวลานาน¹. การพัฒนาความคิดที่ปรากฎชัดในวรรณกรรมอันโอฬารนี้ ต้องเวลาอย่างน้อยหนึ่งพันปี. ช่วงเวลานี้ไม่นานเกินไปนัก หากเราจำถึงความหลากหลายและการเติบโตที่วรรณกรรมแสดงให้เห็น. นักวิชาการชาวภารตะบางท่านระบุว่าบทสวดพระเวทมีอายุราว 3,543 ปีก่อนพุทธศักราชหรือ 3,000 ปีก่อนคริสตกาล บางท่านก็กล่าวว่ามีอายุกว่า 6,543 ปีก่อนพุทธศักราชหรือ 6,000 ปีก่อนคริสตกาล. ทิลัค⁰¹ ผู้ล่วงลับได้กำหนดอายุบทสวดพระเวทไว้ประมาณ 5,043 ปีก่อนพุทธศักราชหรือ 4,500 ปีก่อนคริสตกาล คัมภีร์พราหมณ์ราว 3,043 ปีก่อนพุทธศักราชหรือ 2,500 ปีก่อนคริสตกาล คัมภีร์อุปนิษัทยุคต้นมีอายุราว 2,143 ปีก่อนพุทธศักราชหรือ 1,600 ปีก่อนคริสตกาล. จาโคบี⁰² กำหนดว่าบทสวดมีอายุ 5,043 ปีก่อนพุทธศักราชหรือ 4,500 ปีก่อนคริสตกาล. เรา (หมายถึง ฯพณฯ สรวปัลลี ราธากฤษณัน) ระบุว่ามีอายุประมาณก่อนพุทธศตวรรษที่ 20-21 หรือศตวรรษที่ 15 ก่อนคริสต์ศักราช และก็เชื่อว่าวันเวลาที่เรากำหนดนี้จะไม่ถูกโต้แย้งว่าเร็วเกินไป.

       ในคัมภีร์สังหิตาฤคเวท หรือชุดรวมบทสวดนี้ ประกอบด้วย 1,017 บทสวด หรือสูกตะ⁰³ ครอบคลุมทั้งหมดประมาณ 10,600 บท (หรือพยางค์โคลง). ซึ่งแบ่งเป็นแปดอัษฏัค (อษฺฏองฺค).^2,04  แต่ละอัษฏัคมีแปดอัธยายะหรือบท ซึ่งแบ่งออกเป็นวรรค⁰⁵ หรือกลุ่ม. บางครั้งก็แบ่งออกเป็นสิบมณฑล⁰⁶ หรือวงกลม. ซึ่งมณฑลเป็นที่นิยมมากกว่า ในมณฑลนั้นประกอบด้วย 191 บทสวด และมีการอ้างไปยังผู้ประพันธ์ประมาณสิบห้าท่านหรือสิบห้าฤษี (ผู้หยั่งรู้หรือปราชญ์) อาทิ โคตมะ มหาฤๅษี⁰⁷ ฤๅษีกัณวะ⁰⁸ เป็นต้น. ในการเรียบเรียงบทสวดนั้น มีหลักการสำคัญ. บทสวดที่ถวายแด่พระอัคนี⁰⁹ มาก่อน บทสวดสำหรับพระอินทร์¹⁰ เป็นลำดับสอง และที่เหลือจึงตามมา. มณฑลทั้งหกถัดไปแต่ละบทนั้น ล้วนเป็นของกวีตระกูลเดียวกัน และมีการจัดเรียงเป็นแบบเดียวกัน. ในบทที่แปด เราไม่มีลำดับที่แน่นอน. บทนี้ได้รับการยกย่องเป็นบทแรกจากผู้ประพันธ์หลายท่าน. มณฑลที่เก้านั้นประกอบด้วยบทสวดที่ร้องถึงถึงพระโสม¹¹. มีบทสวดสรรเสริญหลายบทในพระเวทบทที่แปด
---------------
^1. จากยุคนี้เองนิยามศัพท์ทางปรัชญาก็ได้ก่อเกิดขึ้นมาตามลำดับจากบทสวดเหล่านี้ ไม่ว่าจะเป็น พราหมณ์ อาตมัน โยคะ มีมางสา.
^2. ประกอบด้วยแปดส่วน คือ อษฺฏองฺค⁰⁴.
หมายเหตุ คำอธิบาย ^01. บาล คงคาธาร ทิลัค (Bal Gangadhar Tilak) {23 กรกฎาคม พ.ศ.2399 (ค.ศ.1856) - 1 สิงหาคม พ.ศ.2463 (ค.ศ.1920)}. ท่านเป็นนักชาตินิยมอินเดีย ครู นักปฏิรูปสังคม นักกฎหมาย และนักเคลื่อนไหวเพื่อเอกราช. ท่านเป็นผู้นำคนแรกของกลุ่มเคลื่อนไหวเพื่อเอกราชแห่งอินเดีย (Indian Independence Movement). ที่มา: en.wikipedia.org, วันที่สืบค้น 18 กันยายน 2560. ^02. แฮร์มันน์ จีออร์ค จาโคบี (Hermann Georg Jacobi) {11 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2393 (ค.ศ.1850) - 19 ตุลาคม พ.ศ.2480 (ค.ศ.1937)}  เป็นนักภารตะวิทยาชาวเยอรมันที่โดดเด่น มีความเชี่ยวชาญด้านภาษาสันสกฤตมาก ได้แปลและกำหนดคำว่า โหรา (Hora) ทางดาราศาสตร์ของภารตะ.
^03. สูกตะ (सूक्त - Sūkta) - กล่าวไว้ดีแล้ว.
^04. อัษฏัค หรือ อษฺฏองฺค. (अष्टक - aṣṭaka) (บฬ. - อฏฺฐงฺค, สส. - อษฺฏ+องฺค) - ในภาษามราฐี หมายถึง 1). มวลรวมแปดส่วน 2). แปดส่วนรวมกันของไวยากรณ์ของปาณินี 3). คำทั่วไปสำหรับแปดส่วนของสังหิตาหรือการรวบรวมสูตรของคัมภีร์ฤคเวท. 
^05. วรรค (वर्ग - Varga) - ชื่อที่ตั้งให้กับพยัญชนะต่าง ๆ ซึ่งนำหน้าโดยเสียง Surd ที่ไม่หายใจ.
^06. มณฑล (मण्डल - Maṇḍala) หมายถึง 1). บท (Chapter) 2). เป็นเชิงสัญลักษณ์ทางธรรมหรือพิธีกรรม เพื่อหมายถึงเอกภพ 3). วงกลม หรือ ในปุราณะและอติหสะ หมายถึง มณฑลพยุหะ (मण्डलव्यूह - Maṇḍalavyūha) การจัดทัพเป็นรูปวงกลม - การจัดทัพ (व्यूह - Vyūha) สี่ส่วน (ทหารราบ ทหารม้า ช้าง และรถศึก) ในสนามรบ ปรากฎในมหาภารตยุทธ ภีษมบรรพ บทที่ 81.
^07. มหาฤๅษี โคตมะ (महर्षिः गौतम - Mahaṛṣi Gautama ) ท่านเป็นปราชญ์ฮินดู และมีการกล่าวอ้างถึงทั้งในศาสนาเชน และพุทธศาสนา ท่านได้รับการยกย่องเป็นหนึ่งในเจ็ดปราชญ์ฤๅษีที่ยิ่งใหญ่ รายละเอียดดูเพิ่มเติมในหน้าที่ 3 ของ 02B-1. บรรดาเหล่าปราชญ์ภารตะ 1. ^08. ฤๅษีกัณวะ (कण्व - Kaṇva) ท่านเป็นฮินดูฤๅษี ประพันธ์บทสวดบางบทในฤคเวท ท่านมีเชื้อสายปราชญ์ฮินดูโบราณ บางครั้งท่านก็ได้รับเกียรติให้เป็นหนึ่งในเจ็ดปราชญ์ที่ยิ่งใหญ่ รายละเอียดดูเพิ่มเติมในหน้าที่ 5 ของ 02B-1. บรรดาเหล่าปราชญ์ภารตะ 1.
^09. พระอัคนี (अग्नि - Agni) รายละเอียดดูในหน้าที่ 2 ของ A03. บทนำ - เหล่าเทพเจ้า.
^10. พระอินทร์ (इन्द्र - Indra) รายละเอียดดูในหน้าที่ 3 ของ A03. บทนำ - เหล่าเทพเจ้า.
^11. พระโสม (सोम - Soma - sóma - โสม หรือ โสมะ) หมายถึง 1) พระจันทร์ 2) หมายถึง เครื่องดื่มศักดิ์สิทธิ์ รายละเอียดดูในหมายเหตุ คำอธิบายที่ 2 หน้าที่ 53 ของ ปรัชญาอินเดีย เล่มที่ 1.002 - บทนำ (ต่อ).
1.
2. และเก้าก็พบในสามเวทเช่นกัน. ส่วนมณฑลที่สิบ ดูเหมือนว่าจะเป็นส่วนเสริมที่มีขึ้นในภายหลัง. อย่างไรก็ตาม มันก็มีมุมมองที่เป็นปัจจุบันในช่วงท้ายของการพัฒนาบทสวดพระเวท. ณ ที่นี้ สีสันดั้งเดิมของบทกวีนิพนธ์อุทิศตนในยุคก่อนถูกบดบังด้วยความคิดเชิงปรัชญาที่จืดชืด. บทสวดที่คาดเดาเกี่ยวกับที่มาในการประพันธ์หลากหลายได้บรรจบกัน. ประกอบกับทฤษฎีเชิงนามธรรมเหล่านี้แล้ว ยังพบกับอาคมความเชื่อโชคลางต่าง ๆ ของยุคอรรถรเวทอีกด้วย. แม้ส่วนที่คาดเดาจะบ่งบอกถึงความเจริญงอกงามของจิตใจ ซึ่งปรากฎให้เห็นเป็นครั้งแรกในบทสวด คุณลักษณะเช่นนี้เห็นได้ว่าในช่วงเวลานั้นชาวอารยันในยุคพระเวทต้องคุ้นเคยกับหลักคำสอนและวัตรปฏิบัติของชาวภารตะดั้งเดิมแล้ว และทั้งสองนี้ก็เป็นเครื่องบ่งชี้ที่แจ่มชัดถึงต้นกำเนิดของมณฑลหรือคัมภีร์ที่สิบในช่วงปลาย.
1.
2. 1.
       นักวิชาการผู้ทรงคุณวุฒิมีมุมมองที่แตกต่างกันเกี่ยวกับจิตวิญญาณของบทสวดพระเวท ซึ่งท่านเหล่านี้ได้ศึกษาบรรดาพระคัมภีร์โบราณมาตลอดชีวิต. ฟลีเดอเรอร์⁰¹ กล่าวว่า "บทสวดภาวนาที่ไร้เดียงสาแบบเด็ก ๆ ในยุคดึกดำบรรพ์ของฤคเวท." พิคเตต⁰² ยืนยันว่าชาวอารยันตามที่ปรากฎในฤคเวทนั้นนับถือพระผู้เป็นเจ้าองค์เดียว (เอกเทวนิยม) แม้ว่าจะคลุมเครือและเก่ากาลก็ตาม. โรธ⁰³ และ มหาฤษีทยานันท์ สรัสวตี⁰⁴ ผู้ก่อตั้งอารยสมาช⁰⁵ ก็เห็นด้วยกับมุมมองนี้. ซึ่งราม โมฮัน รอย⁰⁶ ถือว่าเทพเจ้าต่าง ๆ ในพระเวทนั้น เป็น "สัญลักษณ์เชิงเปรียบเทียบที่แสดงถึงคุณลักษณะของเทพเจ้าสูงสุด." ตามความเห็นกับปราชญ์ท่านอื่น บลูมฟิลด์⁰⁷ เป็นหนึ่งในผู้ที่กล่าวว่าบทสวดของฤคเวท เป็นบทประพันธ์บูชายัญของชนเผ่าดั้งเดิมที่ให้ความสำคัญกับพิธีกรรมอย่างมาก. ศาสตราจารย์แบร์แกญญ์⁰⁸ ก็เชื่อเช่นนั้นว่าบทสวดล้วนเป็นเชิงเปรียบเทียบหรืออุปมานิทัศน์. สายณาอาจารยะ⁰⁹ นักวิจารณ์ภารตะผู้มีชื่อเสียง ได้นำการตีความที่แสดงถึงความเป็นธรรมชาติของเทพต่าง ๆ (ธรรมชาตินิยม) มาใช้ในบทสวด ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากนักวิชาการยุโรปสมัยใหม่. ในบางครั้ง สายณาอาจารยะได้ตีความบทสวดด้านจิตวิญญาณของศาสนาพราหมณ์ในยุคหลัง. ความคิดเห็นที่แตกต่างกันเหล่านี้ก็ไม่จำเป็นต้องมองว่าเป็นความขัดแย้งกัน เพียงเหล่าปราชญ์นั้นได้ชี้ให้เห็นถึงคุณลักษณะที่แตกต่างกัน
หมายเหตุ คำอธิบาย ^01. ออตโต ฟลีเดอเรอร์ (Otto Pfleiderer) {13 กันยายน พ.ศ.2382 (ค.ศ.1839) - 18 กรกฎาคม พ.ศ.2451 (ค.ศ.1908)} เป็นนักเทววิทยาโปรเตสแต้นท์ชาวเยอรมัน. ^02. อดอล์ฟ พิคเตต (Adolphe Pictet) {11 กันยายน พ.ศ.2342 (ค.ศ.1799) - 20 ธันวาคม พ.ศ.2418 (ค.ศ.1875)} เป็นนักชาติพันธุ์วิทยา นักภาษาศาสตร์ (linguist) และนักนิรุกติศาสตร์ (philologist) ชาวสวิส.
^03. กุสตาฟ โรธ (Gustav Roth) เกิดเมื่อ พ.ศ.2459 ท่านเป็นนักภารตะวิทยา นักไวยากรณ์ และปรัชญา มีงานวิจัยด้านปรัชญาฮินดูและพระพุทธศาสนา. ^04. มหาฤๅษี ทยานันท์ สรัสวตี (दयानन्द सरस्वती - Dayānanda Sarasvatī) (12 ก.พ. พ.ศ.2367 - 30 ต.ค.2426) เป็นนักปรัชญาภารตะแนวพระเวท เป็นผู้นำทางสังคม ผู้ก่อตั้งอารยสมาช ซึ่ง ฯพณฯ ดร.สวรปัลลี ราธากฤษณัน เรียกท่านว่า ผู้สร้างภารตะยุคใหม่ เทียบเท่ากับศรี อรพินโธ ราละเอียดดูเพิ่มเติมในหน้าที่ 2 ของ 02B-1. บรรดาเหล่าปราชญ์ภารตะ 1. 
^05. อารยสมาช (आर्य समाज - Arya Samaj) หรือสมาคมชั้นสูง หรือขบวนการปฏิรูปศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ที่เน้นความเชื่อว่ามีพระผู้เป็นเจ้าเพียงองค์เดียวของภารตะ ที่ส่งเสริมค่านิยมและการปฏิบัติตามความเชื่อในอำนาจที่ไม่มีข้อผิดพลาดของพระเวท สมาชหรือสมาคมนี้ก่อตั้งโดยสันยาสี หรือ มหาฤๅษี ทยานันท์ สรัสวตี เมื่อวันที่ 7 เมษายน พ.ศ.2418. ^06. ราชา ราม โมฮัน รอย (Ram Mohan Roy) - (เกิดเมื่อ 22 พฤษภาคม พ.ศ.2315, เบงกอล ภารตะ - ถึงแก่กรรมเมื่อ 27 กันยายน พ.ศ.2376, บริสตอล อังกฤษ) เป็นนักการศาสนา สังคม นักปฏิรูปการเมืองชาวภารตะ เกิดในตระกูลพราหมณ์ที่มีชื่อเสียง ท่านท่องไปทั่วในขณะที่เยาว์วัย ได้เปิดเผยตัวตนต่อวัฒนธรรมต่าง ๆ และพัฒนามุมมองที่ต่างออกไปจากศาสนาพราหมณ์-ฮินดู. ในปี พ.ศ.2346 ท่านได้เขียนแผ่นพับประณามการแบ่งแยกทางศาสนาและความเชื่อทางไสยศาสตร์ของภารตะ และสนับสนุนศาสนาพราหมณ์-ฮินดูแบบมีพระผู้เป็นเจ้าเพียงพระองค์เดียว. ท่านจัดให้มีการแปลคัมภีร์พระเวทและอุปนิษัทสมัยใหม่ เพื่อเป็นพื้นฐานทางปรัชญาตามความเชื่อของท่าน ได้สนับสนุนเสรีภาพในการพูดและการนับถือศาสนา และประณามระบบวรรณะและพิธีสัตตี (suttee - หรือ Sati ในภาษาสันสกฤต - เมื่อสามีถึงแก่กรรม ภรรยาที่ยังมีชีวิตต้องโดนเผาตายตกตามสามีด้วย). ในปี พ.ศ.2369 ท่านได้ก่อตั้งวิทยาลัยเวทานตะ และในปี พ.ศ.2371 ได้ก่อตั้งพราหมณ์สมาจ (หรือสมาคมพราหมณ์). ที่มา: britannica.com, วันที่เข้าถึง 14 เมษายน 2565.  ^07.  ศ.ดร.มอริซ บลูมฟิลด์ (Maurice Bloomfield) (23 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2398 ออสเตรีย - 13 มิถุนายน พ.ศ.2471 ซานฟรานซิสโก สหรัฐฯ) มีความสามารถด้านภาษาสันสกฤต มีผลงานมากมาย ตีพิมพ์ใน AJP - American Journal Press และหนังสือด้านปรัชญาภารตะ, ปรับปรุงจาก jstor.org, วันที่เข้าถึง 3 พฤษภาคม 2565.
^08. อะเบล แบร์แกญญ์ (Abel Bergaigne) (31 สิงหาคม พ.ศ.2381 - 6 สิงหาคม พ.ศ.2431) นักภารตะวิทยาและปราชญ์ด้านภาษาสันสกฤตชาวฝรั่งเศส มีผลงานที่ตีพิมพ์ด้านศาสนาและปรัชญา โครงสร้างไวยกรณ์ แสดงถึงพัฒนาการด้านประวัติศาสตร์ทั้งภาษาสันสกฤต กรีก ละติน ภาษาในกลุ่มเจอร์แมนิก และอื่น ๆ .
^09. สายณาอาจารยะ (सायणाचार्य - Sāyaṇācārya) หรือ สายณะ (सायण - Sāyaṇa) ท่านถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ.1930 (ค.ศ.1387) เป็นปราชญ์ในสำนักปรัชญาปูรวะ มีมางสา (पूर्वमीमांस - Pūrva-Mīmāṁsā) หรือ กรรมะ มีมางสา ท่านได้ให้คำแนะนำเกี่ยวกับพระเวท มีงานด้านการแพทย์ จริยธรรม ดนตรี และไวยากรณ์ รายละเอียดดูในหน้าที่ 2 ของ 02B-1. บรรดาเหล่าปราชญ์ภารตะ 1.
1.
2. อันเป็นประมวลกลุ่มปรัชญาฤคเวทเท่านั้น. มันเป็นงานที่สะท้อนความคิดของปราชญ์ในรุ่นต่อรุ่น ซึ่งประกอบด้วยชั้นความคิดที่แตกต่างกันไป. กล่าวโดยสรุปคือ ฤคเวทเป็นตัวแทนของศาสนาในยุคที่ยังไม่ซับซ้อน. บทสวดจำนวนมากนั้นดูเรียบง่ายและเยาว์วัยไร้เดียงสา สะท้อนถึงจิตสำนึกทางด้านศาสนาของจิตใจที่เป็นอิสระจากความซับซ้อนในภายหลัง. ยังมีบทสวดบางบทที่สืบทอดมาจากยุคหลังของพราหมณ์ที่เป็นทางการและเป็นแบบแผนอีกด้วย. โดยเฉพาะในคัมภีร์เล่มสุดท้าย ที่รวบรวมผลลัพธ์อันสมบูรณ์ของการใคร่ครวญอย่างมีสติเกี่ยวกับความหมายของโลก และสถานะของมนุษย์บนโลกใบนี้. เอกเทวนิยมเป็นลักษณะเฉพาะของบทสวดบางบทในฤคเวท. ไม่ต้องสงสัยเลยว่า บางครั้งนั้นเหล่าทวยเทพถูกมองว่าเป็นพระนามและจริยวัตรที่ต่างกันไปของพระผู้เป็นเจ้าสากล.¹ แต่ลัทธิเอกเทวนิยมนี้ ยังไม่ถือว่าเป็นเอกเทวนิยมที่ชัดเจนและเฉียบแหลมของโลกสมัยใหม่.        ศรีอรพินโธ โฆษะตระกูล⁰¹, ปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ชาวภารตะ มีความเห็นว่าพระเวทนั้นเพียบพร้อมไปด้วยคำสอนที่อำพรางไว้และปรัชญาที่เร้นลับ. ท่านถือว่าเทพเจ้าแห่งบทสวดนั้น เป็นสัญลักษณ์แห่งการทำงานทางจิตวิทยา. สูรยะ (सूर्य - Sūrya) หมายถึง ความเฉลียวฉลาด อัคนี (अग्नि - Agni) เแทนความตั้งใจ และพระโสม (सोम - พระจันทร์ - Soma) แทนความรู้สึก. สำหรับท่านนั้น พระเวทเป็นศาสนาที่ลึกลับที่สอดคล้องกับลัทธิออร์ฟิก⁰² และเอยูเซเนี่ยน⁰³ ของกรีกโบราณ. "สมมติฐานที่ข้าพเจ้าเสนอคือฤคเวทนั้น เป็นเอกสารสำคัญฉบับหนึ่งที่ยังคงอยู่กับเราในความคิดของมนุษย์ในยุคแรก ๆ ซึ่งความลึกลับทางประวัติศาสตร์ของลัทธิเอยูเซเนี่ยนและออร์ฟิกนั้น เป็นเพียงเศษซากที่เสื่อมสลาย เมื่อความรู้ทางจิตวิญญาณและจิตวิทยาของเผ่าพันธุ์ ถูกบดบังด้วยเหตุผลที่ยากแก่การตัดสินใจในปัจจุบันขณะ ด้วยสิ่งปกคลุมที่มีรูปและสัญลักษณ์ที่จับต้องได้ ที่ปกป้องความรู้สึกจากสิ่งที่ไม่ศักดิ์สิทธิ์และเปิดเผยให้ผู้ที่ได้เรียนรู้ได้รู้. หลักการสำคัญประการหนึ่งของผู้วิเศษคือความศักดิ์สิทธิ์และความลับของการรู้จักตนเองและความรู้ที่แท้จริงของเหล่าทวยเทพ. พวกเขาคิดว่าปัญญานี้ไม่เหมาะ หรืออาจถึงขั้นเป็นอันตรายต่อจิตใจมนุษย์ธรรมดา หรือในกรณีใด ๆ ก็ตาม อาจนำไปสู่ความวิปริต และสูญเสียคุณธรรม หากเปิดเผยต่อวิญญาณที่หยาบกระด้างและยังไม่บริสุทธิ์. ดังนั้นพวกเขาจึงสนับสนุนกับการมีอยู่ของ
---------------
^1. ดูใน ฤคเวท, บรรพที่ 1. สรรคที่ 164-46 และ 170-71.
หมายเหตุ คำอธิบาย
^01. ศรีอรพินโธ โฆษะตระกูล หรือ ออโรบินโด กอช (श्री औरबिन्दो - Sri Aurobindo or Aurobindo Ghose) รายละเอียดดูในหน้าที่ 2 ของ 02B-1. บรรดาเหล่าปราชญ์ภารตะ 1.
^02. ลัทธิออร์ฟิก (Orphic-Orphism) เป็นลัทธิกรีกโบราณ อาจหมายถึงสิ่งใดก็ตามที่ลึกลับ เกินความเข้าใจ สะกดจิต และน่าหลงไหล. มีตำนานอธิบายว่ามนุษย์มีลักษณะสองประการคือ 1) ร่างกายที่สืบทอดมาจากไททันส์ และ 2) ประกายไฟหรือวิญญาณอันศักดิ์สิทธิ์ สืบทอดมาจาก ไดอะไนซัส (เทพเจ้าแห่งไวน์ เทศกาลรื่นเริง).
^03. ลัทธิเอยูเซเนี่ยน (Eleusinian) หมายถึง 1). ลัทธิเกษตรกรรมโบราณ เกี่ยวกับการเกิดใหม่ของเทพผู้ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นนิรันดร์แห่งชีวิตซึ่งไหลจากรุ่นสู่รุ่น 2). เมืองเอเลอุสโบราณ (Eleusis) เมืองหนึ่งในกรีซ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งปริศนาแห่งเอลูเซเนี่ยน (Eleusinian Mysteries) ซึ่งเป็นชุดพิธีกรรมทางศาสนาและพิธีรับศีลมหาสนิทที่มีศูนย์กลางอยู่ที่เทพีดีมีเตอร์และเพอร์เซโฟนี พิธีเหล่านี้มีชื่อเสียงในด้านความลับและความสำคัญทางจิตวิญญาณอันลึกซึ้ง ครอบคลุมพิธีกรรม ขบวนแห่ การถือศีลอด และการรับประทานอาหารร่วมกัน.
1.
2.  การบูชาภายนอกที่ได้ผล แต่ไม่สมบูรณ์แบบสำหรับผู้ที่ไม่นับถือศาสนา และวินัยภายในสำหรับผู้ที่พึ่งจะเริ่มต้น การสวมภาษาของพวกเขาด้วยคำพูดและภาพที่มีความรู้สึกทางจิตวิญญาณสำหรับผู้ที่ถูกเลือกและความรู้สึกที่เป็นรูปธรรมสำหรับเหล่าชนที่บูชาทั่วไปอย่างเท่าเทียมกัน. บทสวดของพระเวทบังเกิดขึ้นและรังสรรค์ขึ้นบนหลักการเหล่านี้"¹ เราพบว่ามุมมองนี้ขัดแย้งกัน ไม่เพียงแต่กับมุมมองของนักวิชาการสมัยใหม่ชาวยุโรปเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการตีความแบบดั้งเดิมของสายณาอาจารยะและระบบปรัชญาของปูรวะ-มีมางสา ซึ่งมีอำนาจในการตีความพระเวทด้วย ไม่ว่ามุมมองของศรี อรพินโท โฆษะตระกูลจะแยบยลเพียงใด เราก็จำต้องลังเลในการทำตามคำแนะนำของเขา. ไม่น่าจะเป็นไปได้ที่ความก้าวหน้าทั้งหมดของความคิดของชาวภารตะจะตกต่ำอย่างเนื่อง จากความจริงทางจิตวิญญาณสูงสุดของบทสวดพระเวท. สอดคล้องกับสิ่งที่ทราบกันดีเกี่ยวกับลักษณะทั่วไปของการพัฒนามนุษย์ และง่ายกว่าที่จะยอมรับว่าศาสนาและปรัชญาในยุคหลัง ๆ เกิดขึ้นจากข้อเสนอแนะที่หยาบกระด้าง และแนวคิดทางศีลธรรมขั้นต้น และแรงบันดาลใจทางจิตวิญญาณของจิตใจในยุคแรก ๆ มากกว่าที่จะเป็นความเสื่อมทรุดของความสมบูรณ์แบบดั้งเดิม.

       ในการตีความจิตวิญญาณของบทสวดพระเวทนั้น เราเสนอให้ยึดถือทัศนะของบทสวดเหล่านี้ที่บรรดาพราหมณ์และอุปนิษัทได้ยอมรับต่อมาทันที. ผลงานในยุคหลังนี้เป็นภาคต่อและพัฒนาการทัศนะของบทสวด. ในขณะที่เราพบความก้าวหน้าจากการบูชาพลังธรรมชาติภายนอกไปสู่ศาสนาทางจิตวิญญาณของอุปนิษัท ที่เข้าใจได้ง่าย ๆ ตามกฎแห่งการเติบโตด้านศาสนาตามปกติ มนุษย์ทุกหนแห่งในโลกเริ่มต้นด้วยสิ่งภายนอกแล้วต่อไปสู่ศาสนาสูงสุดที่มีอยู่ในพระเวท. การตีความนี้สอดคล้องอย่างยิ่งกับวิธีการทางประวัติศาสตร์สมัยใหม่และทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ของวัฒนธรรมมนุษย์ยุคแรก ๆ และสอดคล้องเป็นอย่างดีกับมุมมองชั้นเอกของภารตะที่ปราชญ์สายณาอาจารยะได้นำเสนอ. 
---------------
^1. อารยะ, เล่มหนึ่ง หน้าที่ 60. 
1.
2.
       ในฤคเวท เรามีวจนะอันเร่าร้อนของจิตวิญญาณเก่ากาล ทว่าเป็นดวงจิตกวีซึ่งแสวงหาที่หลบเร้นจากการตั้งคำถามอันดื้อรั้นของความรู้สึกและสิ่งต่าง ๆ ภายนอก. บรรดาบทสวดนี้ เป็นแนวปรัชญาในขอบเขตที่พวกเขาพยายามอธิบายความลึกลับของโลก โดยไม่ใช้ความเข้าใจอันเหนือมนุษย์หรือการเปิดเผยอันพิเศษ แต่ด้วยลำแสงแห่งเหตุผลที่ไม่ได้รับความช่วยเหลือ. จิตที่ปรากฎในบทสวดพระเวทนั้น มืได้มีลักษณะใดลักษณะหนึ่ง. มีวิญญาณกวีบางดวงที่เพียงแต่คร่ำครวญถึงความงดงามของท้องฟ้าและความมหัศจรรย์ของผืนโลก และบรรเทาจิตวิญญาณแห่งดนตรีของตนให้พ้นจากภาระด้วยการประพันธ์บทสวด. เหล่าเทพอินโด-อิหร่านประกอบด้วย พระทิโยษ⁰¹ พระวรุณ⁰² เทพีอุษา⁰³ พระมิตระ⁰⁴ และอื่น ๆ อันเป็นผลงานของจิตสำนึกแห่งบทกวีนี้. 1.
      ได้มีปราชญ์ท่านอื่นที่กระตือรือร้นยิ่ง พยายามปรับโลกให้เข้ากับจุดมุ่งหมายของตนเอง. ความรู้เกี่ยวกับโลกนั้นเป็นประโยชน์ต่อพวกเขาในฐานะเครื่องนำทางชีวิต. และในช่วงเวลาแห่งการมุ่งพิชิตและการต่อสู้ เทพที่มีประโยชน์ดังเช่น พระอินทร์⁰⁵ ก็ถือกำเนิดขึ้น. ด้วยแรงกระตุ้นทางปรัชญาที่แท้จริง ความปรารถนาที่จะรู้และเข้าใจโลกเพื่อเห็นแก่ประโยชน์ตนเอง แสดงให้เห็นเฉพาะเมื่อพายุสงบลงและสิ้นสุดจากความเครียดเท่านั้น. ในตอนนั้นเองเหล่าชนทั้งหลายได้นั่งลง เพื่อตั้งคำถามต่อทวยเทพที่พวกเขาบูชาด้วยความเขลา และตรึกตรองถึงความลึกลับของชีวิต. ในช่วงเวลานี้เองที่คำถามต่าง ๆ ถูกตั้งขึ้น ซึ่งจิตใจของมนุษย์ไม่สามารถให้คำตอบได้อย่างเพียงพอ.  กวีพระเวทอุทานว่า "ข้าพเจ้าไม่รู้ว่าข้าพเจ้าเป็นอะไรกันแน่ จิตใจของข้าพเจ้าล่องลอยอยู่ในความลึกลับ พันธนาการ และเร่ร่อนไป." แม้ว่าแก่นแท้ของปรัชญาที่แท้จริงได้ปรากฎขึ้นในระยะหลัง แต่มุมมองต่อชีวิตที่สะท้อนอยู่ในบทกวี และการฝึกฝนบทสวดก็ยังคงให้องค์ความรู้อยู่. เช่นเดียวกับที่ประวัติศาสตร์ในตำนานนั้นมาก่อนโบราณคดี การเล่นแร่แปรธาตุทางเคมี โหราศาสตร์ที่เกี่ยวกับดวงดาว แม้แต่ปกรณัมและกวีนิพนธ์ก็มาก่อนปรัชญาและวิทยาศาสตร์เช่นกัน. ในตำนานและศาสนานั้น เราได้พบแรงกระตุ้นทางปรัชญาขึ้นเป็นครั้งแรก ในนั้นเราจะพบคำตอบของคำถามเกี่ยวกับการดำรงอยู่สูงสุดของผู้ศรัทธาทั่วไป. สิ่งเหล่านี้เเป็นผลผลิตจากจินตนาการ
หมายเหตุ คำอธิบาย
^01. พระทิโยษ (द्यौष् - Dyáuṣ) รายละเอียดดูในหน้าที่ 3 ของ A03. บทนำ - เหล่าเทพเจ้า 1. ^02. พระวรุณ (वरुण - Váruṇa) หรือพระพิรุณ ดูเพิ่มเติมในหน้าที่ 77-78 ของปรัชญาอินเดีย เล่มที่ 1.004 - ยุคพระเวท: บทสวดแห่งฤคเวท (ต่อ 1).
^03. เทพีอุษา (उषस् - Uṣás - อุษัศ มาจากพระเวท uṣá) ดูเพิ่มเติมในหน้าที่ 4 ของ A03. บทนำ - เหล่าเทพเจ้า 1.
^04. พระมิตระ (मित्र - Mitra) เป็นเทพเก่ากาล โปรโต-อินโด-อิราเนียน-Proto-Indo-Iranian  ชื่อเทพองค์นี้มีการกล่าวไว้มากมาย ทั้งทางด้านพระพุทธศาสนา (เป็นพระโพธิสัตว์ - อารยะเมตตรัย - Maitreya) ทั้งทางด้านเอเชียไมเนอร์ ในยุคเฮเลนิก ในกรีก บางส่วนของอนาโตเลีย ในตอนกลางของอิหร่าน ฯ ในภาษาสันสกฤตและในภาษาอินโด-อารยันยุคใหม่ มิตระ หมายถึง เพื่อน หนึ่งในแง่มุมของการผูกพัน และพันธมิตร.
^05. พระอินทร์ (इन्द्र - Indra) ดูเพิ่มเติมในหน้าที่ 6 ของ A03. บทนำ - เหล่าเทพเจ้า 1.
1.
2. โดยที่สาเหตุในตำนานนั้น ถูกสันนิษฐานว่าเป็นสาเหตุของโลกแห่งความเป็นจริง. ขณะที่เหตุผลค่อย ๆ มีอำนาจเหนือจินตนาการ จึงเกิดความพยายามที่จะจำแนกสิ่งที่เป็นนิรันดร์ ซึ่งเป็นที่มาของสิ่งต่าง ๆ ในโลก. การคาดเดาทางจักรวาลวิทยาได้เข้ามาแทนที่สมมติฐานในปกรณัมตำนาน. องค์ประกอบถาวรของโลกถูกยกย่องให้เป็นเทพ ดังนั้นจักรวาลวิทยาจึงถูกทำให้สับสนกับศาสนา. ในช่วงแรก ๆ ของการใคร่ครวญดังที่ปรากฎในฤคเวท ตำนานปกรณัม จักรวาลวิทยา และศาสนานั้น ถูกผสมผสานเข้าด้วยกัน. จะเป็นที่น่าสนใจที่จะอธิบายมุมมองของบทสวดภายใต้หัวข้อทั้งสี่ของ เทววิทยา จักรวาลวิทยา จริยศาสตร์ และศาสตร์ที่ศึกษาว่าโลกจะสิ้นสุดอย่างไร (อวสานวิทยา หรือ โลกาวินาศศาสตร์).
1.
2.
3.