94. วัดอาวาสใหญ่ - กำแพงเพชร

Title Thumbnail & Hero Image: วัดอาวาสใหญ่, ถ่ายไว้เมื่อ 31 ตุลาคม 2564
94. วัดอาวาสใหญ่ - กำแพงเพชร^{01, 02}.

First revision: Nov.22, 2019
Last change: Nov.06, 2021
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง และปริวรรตโดย อภิรักษ์ กาญจนคงคา.

วัดอาวาสใหญ่ เป็นวัดขนาดใหญ่อยู่ในกลุ่มโบราณสถานอรัญญิกทางทิศเหนือของเมืองกำแพงเพชร อายุราว พศว.ที่ 20-21 (พ.ศ.1901-2100) วัดอาวาสใหญ่นี้ไม่มีหลักฐานความเป็นมาแน่ชัด แต่สิ่งก่อสร้างในวัดมีขนาดใหญ่ สร้างด้วยศิลาแลงเป็นส่วนใหญ่ บริเวณวัดล้อมรอบด้วยกำแพงแก้วที่ก่อด้วยศิลาแลงแสดงขอบเขตพุทธาวาส ด้านหน้าวัดมีบ่อน้ำรูปทรงสี่ผืนผ้าขนาดใหญ่ที่ขุดลงไปในชั้นศิลาแลง ชาวบ้านเรียกว่า บ่อสานแสน.

โบราณสถานประกอบด้วยวิหารประธาน เป็นวิหารขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ส่วนหน้าของวัด หันหน้าไปทางทิศตะวันออก และมีเจดีย์รายตั้งขนาบอยู่เบื้องซ้ายและเบื้องขวา เจดีย์ประธานตั้งอยู่ถัดไปจากวิหาร มีกุฏิสงฆ์และศาลาตั้งอยู่ด้านหลังสุด.

วัดแห่งนี้ถูกล่าวถึงในพระราชนิพนธ์เรื่อง "เที่ยวเมืองพระร่วง" ใน ร.6 ทรงสันนิษฐานว่าวัดนี้มีพระธาตุใหญ่อยู่กลางลาน รอบลานมีกำแพง บนกำแพงมีพระเจดีย์ขนาดย่อมก่อเป็นระยะไว้โดยรอบ เป็นบริวารพระธาตุ ตัวพระธาตุตั้งอยู่บนลานทักษิณ มีบันไดทางขึ้นสี่ด้านมีกำแพงล้อมรอบลานประทักษิณ ทั้งที่กำแพงและประตูมีรูปสลักงาม ๆ เป็นยักษ์บ้าง เทวดาบ้าง ฝีมือสลักงดงามน่าดู ทรงเชื่อว่าเป็นวัดใหญ่ที่เป็นมหาธาตุของเมือง และทรงเข้าพระทัยว่าเป็นวัดพระธาตุของพระมหาธรรมราชาลิไทที่กล่าวถึงในจารึกนครชุม.

บ่อสามแสน วัดอาวาสใหญ่, ถ่ายไว้เมื่อ 31 ตุลาคม 2564.

โบราณสถานที่น่าสนใจคือ เจดีย์ประธาน เป็นเจดีย์ขนาดใหญ่ตั้งอยู่บนฐานหน้ากระดานรูปแปดเหลี่ยม ถัดขึ้นไปทำเป็นบัวแปดเหลี่ยมย่อมุม ชั้นบนสุดเป็นหน้ากระดานรูปแปดเหลี่ยมย่อมุมทรงสูง ประดับด้วยบัวลูกแก้วอกไก่ ส่วนเหนือขึ้นไปได้พังทลายลง ไม่ทราบรูปทรงเจดีย์ที่มีรูปแบบแปลกกว่าเจดีย์อื่น ๆ ทั้งในศิลปะสุโขทัยและเมืองกำแพงเพชร เพราะมีการยกฐานสูงมากและใช้ระบบยกเก็จ ซึ่งสันนิษฐานว่าอาจจะเป็นทรงมณฑปยอดปราสาทที่พัฒนามาจากปราสาทเขมร แต่มีวิวัฒนาการไปไกลจากต้นแบบมากจนไม่เข้าใจระเบียบวิธีของปราสาทเขมรแล้ว ลักษณะเดียวกับศาลหลักเมืองที่เมืองศรีสัชนาลัย ส่วนฐานทำเป็นฐานสูง มีการประดับลูกแก้วอกไก่ อย่างไรก็ตามการที่เจดีย์ยกฐานสูง และส่วนบนเป็นเจดีย์ทรงระฆังที่มีชุดฐานเป็นแปดเหลี่ยมแบบเจดีย์ทรงระฆัง อาจจะเป็นรูปแบบเฉพาะของเจดีย์ทรงระฆังที่มีชุดฐานเป็นแปดเหลี่ยมแบบเจดีย์ทรงระฆัง อาจจะเป็นรูปแบบเฉพาะของเจดีย์เมืองกำแพงเพชรก็ได้ จึงน่าจะมีอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 21 แล้ว.

ที่มา คำศัพท์ และคำอธิบาย:
01. จาก. ป้ายด้านหน้าของวัดอาวาสใหญ่ กลุ่มโบราณสถานอรัญญิกทางทิศเหนือของเมืองกำแพงเพชร, วันที่ถ่ายไว้ 31 ตุลาคม 2564.
02. จาก. ประวัติศาสตร์และศิลปะสุโขทัย, หน้าที่ 152-153, ศาสตราจารย์เกียรติคุณ สุรพล ดำริห์กุล, สำนักพิมพ์เมืองโบราณ, ISBN 978-616-465-018-3, พิมพ์ครั้งแรก, กันยายน 2562.

back

info@huexonline.com

Visit : 4782209