Title Thumbnail & Hero Image: ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ หรือ วิษณุอนันตศายินปัทมนาภะ เป็นหินทราย ศิลปะลพบุรี (ศิลปะขอมในดินแดนประเทศไทย) แกะสลักจัดทำขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 17 (800 ปีมาแล้ว) เดิมอยู่ ณ ปรางค์กู่สวนแตง ตำบลหนองแวง อำเภอพุทไธสง จังหวัดบุรีรัมย์ ถูกคนร้ายลักขโมยไป เมื่อวันที่ 15 เมษายน 2507 และลักลอบส่งไปจำหน่ายยังประเทศสหรัฐอเมริกา ต่อมานายเอเวลรี่ รันเดอร์ ได้ส่งคืนให้กรมศิลปากร เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2513 ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร กรุงเทพ ประเทศไทย, ถ่ายไว้เมื่อ 14 พฤศจิกายน 2564.
วิษณุปุราณะ 1
First revision: May 30, 2024
Last change: Nov.19, 2024
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง และปริวรรตโดย อภิรักษ์ กาญจนคงคา.
1.
ix
บทนำ
คำว่า "ปุราณะ" (पुराण - Purāṇa) แปลว่า เก่า โบราณ. คัมภีร์ปุราณะเป็นคัมภีร์โบราณ มักเรียกรวมกับ อิติหาส01. (รามายณะ และ มหาภารตยุทธ).1. ไม่ว่าอิติหาสเดิมหมายถึงมหาภารตยุทธเท่านั้น โดยที่รามายณะถูกเพิ่มเข้าไปในสำนวนนั้นในภายหลังหรือไม่ก็ตาม ก็เป็นข้อเสนอที่มีการถกเถียงกันอยู่บ้าง. แต่ก็นั่นไม่ได้เกี่ยวกับวัตถุประสงค์ของเราแต่อย่างใด. ในคัมภีร์ฉานโทคยะ อุปนิษัทนั้นมีการกล่าวถึงพระฤๅษีนารถมุนี ได้เข้าพบพระสนาทกุมาร02. เพื่อสั่งสอน. เมื่อพระฤๅษีได้สอบถามก็ทราบว่าพระสนาทกุมารก็ได้ทราบอยู่แล้ว. พระฤๅษีนารถมุนีกล่าวว่าท่านรู้เรื่อง อิติหาสและปุราณะ อันเป็นพระเวทที่ห้า กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ อิติหาส-ปุราณะนั้นมีสถานะอันสูงส่ง. ซึ่งนี่ไม่ได้หมายความว่าคำว่า ‘ปุราณะ’ ที่ใช้ในอุปนิษัททั้งสองนี้และตำราอื่น ๆ จะต้องเข้าใจในความหมายของคำที่ใช้กับชุดตำราที่เรียกว่าปุราณะในปัจจุบัน. เชื่อกันว่ารามายณะประพันธ์โดยมหาฤๅษีวาลมีกิ และมหาภารตยุทธผู้ประพันธ์คือมหาฤๅษีกฤษณะ ไทวปายนะ วยาส "วยาส" แล้วนั้น. และก็เชื่อว่าท่านฤๅษีวยาสได้ประพันธ์ปุราณะในระยะเวลาต่อมา.
-----------------
1. ตัวอย่าง โศลกที่ 2.4.10, 4.1.2 และ 4.5.11 ของพฤหทารัณยกะ อุปนิษัท ใช้ทั้งสองสำนวนร่วมกัน.
หมายเหตุ คำอธิบาย
01. อิติหาส (इतिहास - Itihāsa - "ประวัติศาสตร์" หรือ "เรื่องราวแบบดั้งเดิมของเหตุการณ์ที่ผ่านมา" หรือ แปลว่า "จึงเกิดขึ้น")
สี่กุมาร, ที่มา: glorian.org, วันที่เข้าถึง: 30 พฤษภาคม 2567.
02. พระสนาทกุมาร (सनत्कुमार - Sanātkumāra - eternal youth) - เป็นหนึ่งในกุมารทั้งสี่ (สนกะ สนันทนะ สนทนะ และ สนาทกุมาร - Sanaka, Sanandana, Sanatana, & Sanātkumāra) อันเป็นปราชญ์กุมารสี่ตน อ้างตามคัมภีร์ปุราณะ ทั้งสี่เป็นโอรสที่กำเนิดจากจิตใจของพระพรหม หรือโอรสฝ่ายวิญญาณของพระพรหม กุมารทั้งสี่ได้ปฏิญาณตนว่าจะถือพรหมจรรย์ตลอดชีพ และได้ศึกษาพระเวทด้วยกัน ทั้งสี่กุมารมีบทบาทสำคัญเกี่ยวข้องกับการบูชาพระวิษณุและพระกฤษณะ และปรากฎในมหาภารตะ อุทโยคบรรพ อุปบรรพ: สนัสสุชาตะ (सनत्सुजात - Sanatsujāta).
1.
2.
x
- วิษณุปุราณะ (विष्णु पुराण - Viṣṇu Purāṇa) นี้ มีคำรวมทั้งสิ้น 175,000 คำ เป็นหนึ่งในปุราณะที่เก่ามาก มีการแปลเป็นภาษาอังกฤษครั้งแรกโดย Horace Hayman Wilson ในราวครึ่งสิบปีแรกของ ค.ศ.1860s (หรือราว พ.ศ.2403) วิษณุปุราณะนี้ จะยึดหลักการสำคัญ ที่เรียกว่า ปัญจลักษมณะ01. ในการประพันธ์. ซึ่งแตกต่างจากปุราณะอื่น ๆ ที่ไม่สำแดงมากนักและไม่ขยายออกเลยไป.
---------------
หมายเหตุ คำอธิบาย
01. ปัญจลักษมณะ (पञ्च लक्ष्मण - Pancha Lakshmana) ดูเพิ่มเติมใน ปุราณะ หน้าที่ 4.
พระวิษณุ, พัฒนาเมื่อ 16 กรกฎาคม 2567.
