First revision: Dec.28, 2017
Last revision: Dec.27, 2018
เป็นอยู่ด้วยสติสัมปชัญญะ เพื่อมีความเย็น
ขอให้ท่านทั้งหลาย จะเป็นอะไรอยู่ก็ตาม จงได้แสวงหาสิ่งประเล้าประโลมใจ เป็นความสะอาด สว่าง สงบ เถิด มันจะช่วยผลักไส ไปในทางของชีวิตที่แท้จริง คือ ชีวิตที่มีความเยือกเย็น สมตามความหมายของชีวิต ไม่มีความกระวนกระวายโดยประการทั้งปวง : เมื่อยังไม่ได้ก็ไม่กระวนกระวาย, เมื่อได้มาแล้วก็ไม่กระวนกระวาย, จะอยู่ด้วยกันอย่างไรก็ไม่กระวนกระวาย อดีต อนาคต ปัจจุบันก็ไม่กระวนกระวาย.
ถ้าเกิดความกระวนกระวายขึ้นมาสักแวบหนึ่ง ก็เสียใจให้มาก เอาไม้เคาะหัวสักทีหนึ่ง ว่ามันไม่สมควร กับการที่จะเป็นสาวกของพระพุทธเจ้า; เพราะมันมีความร้อน มันไม่เย็น, มันเกิดโกรธขึ้นมา มันเกิดโลภ เกิดกำหนัดอะไรขึ้นมา มันโง่ ขึ้นมา ล้วนแต่ไม่เย็นทั้งนั้น.
เราคอยระวังด้วยสติสัมปชัญญะ อย่าให้ความร้อนเกิดขึ้นมา, อย่าเติมเชื้อเพลิงให้แก่ไฟนั้น; ไม่เท่าไรมันขาดเชื้อเพลิง แล้วมันก็คงจะดับลง. สร้างอุปนิสัยไปในทางที่จะดับเย็น; อย่าไปสร้างอนุสัยในทางที่จะให้เร่าร้อน.
เราเกิดกิเลส ความโลภ หรือความโกรธ หรือความหลง ทีหนึ่ง มันก็สร้างอนุสัย ที่จะเป็นเช่นนั้นไว้ทีหนึ่ง. อนุสัยนี้มันก็จะมากเข้า ๆ มีอนุสัยแห่งความโลภ ความโกรธ ความหลง มาก; ฉะนั้นอย่าสร้างอนุสัย ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงแห่งความร้อนเลย.
นี้ระมัดระวังให้ดี ไม่ให้โลภขึ้นมาทีหนึ่ง ไม่ให้โกรธขึ้นมาทีหนึ่ง ไม่ให้หลงขึ้นมาแม้แต่สักทีหนึ่ง มันก็จะสร้างสิ่งที่ตรงกันข้าม เรียกว่า อุปนิสัย หรือนิสสัยก็ตาม ที่จะไม่โลภ ที่จะไม่โกรธ ที่จะไม่หลง คือมันไม่สะสมเชื้อเพลิง สำหรับไฟแห่งความโลภ ความโกรธ ความหลง.
ไฟมันก็ลดลงมา, เหตุปัจจัยสำหรับไฟมันก็ลดลงมา, ไฟมันก็ไม่อาจจะเกิด เกิดแต่น้อย แล้วก็น้อยลง ๆ จนไม่อาจจะเกิด. นี้เรียกว่ามันเดินทางไปทางหนึ่ง คือเดินทางไปทางพระนิพพาน ไปสู่ความเย็น ไปสู่ชีวิตนิรันดร.
จากหนังสือธรรมโฆษณ์ ของพุทธทาส ชื่อ "อะไรคือะไร?"
ตอนธรรมบรรยายชื่อ "ชีวิตคืออะไร? หน้า 193-194
ชีวิตสูงสุด - THE HIGHEST LIFE
สิ่งใด ๆ ชนะได้ ทุกประเด็น - THAT ANYTHING CAN BE CONQUERED THROUGH DHAMMA.
มกราคม ๒๕๖๑
ภาระแห่งเจ้าตนหลวง.*
เจ้าตนหลวง ห่วงประชา เป็นภาระ
ดังจอมพระ ห่วงสัตว์ ในสงสาร
เจ้าตนหลวง ห่วงชาติ ราชการ
ดั่งสมภาร ห่วงวัด สมบัติกลาง.
เจ้าตนหลวง ยังห่วง ศาสนา
เพื่อไพร่ฟ้า ฟูธรรม พร่ำสะสาง
เจ้าตนหลวง ห่วงสืบ พระวงศ์, วาง -
ทายาทอย่าง ก่อนมา ภาระเอย
* จากหนังสือ "หัวข้อธรรมในคำกลอน" ประพันธ์โดย พุทธทาสภิกขุ
อัน "ตัวกู" "ของกู" ดูให้เห็น - Whichever "Me" or "Mine" arises, can't you see,
ว่ามันเป็น สิ่งปรุงแต่ง แห่งสังขาร - are merely the concoctings of sankhāra?
เอามาเป็น "ตัวกู" ดูอันธพาล - Claiming things to be "Self" is criminal, in other words,
คือหน้าด้าน ฉ้อธรรมชาติ : ฉลาดโกง ฯ - a clever, shameless, con-job to defraud Nature.
ใครขืนมี ชีวิต ชนิดนั้น - Whoever stubbornly insists on such a life
ตกนรก ทั้งวัน ควันโขมง - falls into a daylong hell of thick, foul smoke,
ตกกลางคืน ยิ่งอัดควัน ขั้นสุดโต่ง - with putrid fumes even more extrme at night,
จนเข้าโลง ไม่เคยมี ที่เยือกเย็น ฯ - till cremeation ends it having never known any coolness.
จงคิด-พูด-ทำ ด้วยใจ ใสสะอาด - Think - speak -act with a clarified heart
ใจฉลาด ใจสงบ เมื่อพบเห็น - made bright, calm, and intelligent through discovering
สิ่งใดๆ ชนะได้ ทุกประเด็น - that anything can be conquered through Dhamma.
ชีวิตเช่น นี้สูงสุด มนุษย์เอย ฯ - Oh, human friends, this sort of life is the highest.
กุมภาพันธ์ ๒๕๖๑
ชีวิตสูงสุด.
การกระทำ การพูด หรือการคิด
จงกระทำ ด้วยจิต ที่แจ่มใส
ไม่มีความ หมายมั่น ชั้นใดๆ
ด้วยจิตใจ เดือดดุ อุปาทาน ฯ
อัน "ตัวกู" "ของกู" ดูให้เห็น
ว่ามันเป็น สิ่งปรุงแต่ง แห่งสังขาร
เอามาเป็น "ตัวกู" ดูอันธพาล
คือหน้าด้าน ฉ้อธรรมชาติ : ฉลาดโกง ฯ
ใครขืนมี ชีวิต ชนิดนั้น
ตกนรก ทั้งวัน ควันโขมง
ตกกลางคืน ยิ่งอัดควัน ขั้นสุดโต่ง
จนเข้าโลง ไม่เคยมี ที่เยือกเย็น ฯ
จงคิด-พูด-ทำ ด้วยใจ ใสสะอาด
ใจฉลาด ใจสงบ เมื่อพบเห็น
สิ่งใดๆ ชนะได้ ทุกประเด็น
ชีวิตเช่น นี้สูงสุด มนุษย์เอย ฯ
มีนาคม ๒๕๖๑
โพธิสัตว์.
โพธิสัตว์ คือสัตว์ มุ่งพัฒนา
ให้โพธิ แก่กล้า เต็มความหมาย
ดูให้ดี มีอยู่จริง สิ่งใกล้กาย
ดูงมงาย ไม่เห็นมี ที่ไหนเวย ฯ
ถ้าทุกคน ดิ้นรน ปรนโพธิ
มันค่อยผลิ ออกไป ไม่หยุดเฉย
ถ้ามัวแต่ ร้องว่าแย่ ยอมแพ้เว้ย
ในโลกเลย ไม่มี โพธิชน ฯ
อย่ายอมแพ้ มุ่งแต่ ปลูกโพธิิ
ให้เต็มสติ เต็มกำลัง หวังเอาผล
ไม่เสียที ที่ได้เกิด มาเป็นคน
ได้ผ่านพ้น อวิชชา เพราะกล้ากระทำ ฯ
เมษายน ๒๕๖๑
สัตบุรุษ.
สัตบุรุษ ตามพระพุท- ธบัญญัติ
คือเจนจัด เครื่องสำเร็จ เจ็ดสถาน :
(๑) รู้เหตุ แห่งธรรม ทุกประการ
(๒) เชี่ยวชาญ เรื่องผล จากเหตุมัน
(๓) รู้สภาพ แห่งตน อย่างถูกต้อง
(๔) รู้มอง ความเหมาะยิ่ง แก่สิ่งสรรพ์
(๕) รู้กาล อันเหมาะสม สาระพัน
(๖) รู้ชั้น เชิงบริษัท จัดสังคม
(๗) รู้ปุค- คลิกชน เป็นคนไป
ทั้งเจ็ดได้ รู้กระจ่าง ทางประสม -
ประสานกัน กลมกลืน รื่นอารมณ์
ไม่งายงม สรรพกิจ สัมฤทธิ์ เอย ฯ
พฤษภาคม ๒๕๖๑
อัตตภาพไทย.
ประเทศชาติ ศาสนา มหากษัตริย์
รวมเป็น "อัต- ตภาพไทย" อันไพศาล
มีบิดร มารดา ครูอาจารย์
พระเจ้าพระสงฆ์ ผู้ประสาน สมานคุณ
รีบระดม พลังไทย ไม่ลังเล
ไม่ห่างเห ศีลธรรม กรรมเกื้อหนุน
พลีชีพชู เชิดไว้ เป็นใบบุญ
ที่ค้ำจุน ภาวะไทย ให้มั่นคง
ไม่มัวเขลา เมาเกียรติ จนบ้าบิ่น
เหมือนติดฝิ่น ทำไป ด้วยไหลหลง
จะบี้ไทย ไม่ทันรู้ ไม่อยู่ยง
ใครประสงค์ ประคองไทย ตรงให้ดี ฯ
มิถุนายน ๒๕๖๑
ค่า มี ที่ ตรง ไหน.
ค่ากระดาษ แผ่นหนึ่ง ไม่ถึงสตางค์
พอวาดวาง ด้วยอักษร ประเสริฐศรี
มีเนื้อหา แห่งพระธรรม คำดี ๆ
มันกลับมี ค่าอนันต์ เหลือพรรณนา
เพียงกระดาษ ลายเซ็น เป็นที่ระลึก
คนโง่ยึก แย่งกัน ซื้อสรรหา :
ส่วนผู้ฉลาด มาตร์ใหญ่ ใฝ่ธรรมา
แผ่นกระดาษ สูงค่า มาเพราะธรรม ;
แม้กระดาษ ห่อของ ตรองดูเถิด
ค่ามันเกิด เพราะอะไร ; ไยมิขำ ?
แม้กายเน่า ที่คู่เคล้า เฝ้าลูบคลำ
เมื่อมีธรรม ก็หมดเน่า ไม่เศร้าเลย ฯ
กรกฎาคม ๒๕๖๑
โชคดี ที่ได้ไหว้เขา.
ถ้าไหว้เขา เราได้ การไหว้ตอบ
เป็นระบอบ แต่โบราณ ท่านขานไข
พระพุทธองค์ ทรงสอน ให้สนใจ
หมั่นทำไป สวัสดี ไม่มีจน ฯ
อีกอย่างหนึ่ง ทำให้ ใกล้นิพพาน
เพราะตัดรอน อหังการ ไม่พองขน
เป็นประจำ อยู่เสมอ ไม่เผลอตน
นับเป็นคน โชคดี หรือมีบุญ ฯ
คนส่วนมาก มือแข็ง เกร็งเอาไว้
ไม่ยอมไหว้, เบ่งบ้า, วางท่าขุน
จนเขาเกลียด กันทั่วไป ไม่เกิดคุณ
เท่ากับดุน จิตกระด้าง ห่างนิพพาน ฯ
สิงหาคม ๒๕๖๑
วันนี้เอง เร่งกระทำ ซึ่งหน้าที่.
ที่ล่วงแล้ว แล้วไป อย่าใฝ่หา
ที่ไม่มา ก็อย่าพึ่ง คะนึงหวัง
อันวันวาน ผ่านพ้น ไม่วนวัง
วันข้างหน้า หรือก็ยัง ไม่มาเลย,
ผู้ใดเฟ้น เห็นชัด ปัจจุบัน
เรื่องนั่นนั้น แจ่มกระจ่าง อย่างเปิดเผย
ไม่แง่นง่อน คลอนคลั่ง ดั่งเช่นเคย
รู้แล้วเลย ยิ่งเร้า ให้ก้าวไป,
วันนี้เอง เร่งกระทำ ซึ่งหน้าที่
อันวันตาย แม้พรุ่งนี้ ใครรู้ได้
เพราะไม่อาจ บอกปัด หรือผัดไว้
ต่อความตาย และมหา- เสนามัน.
กันยายน ๒๕๖๑
โลกรอด เพราะ กตัญญู.
จงเป็นคน กตัญญู รู้คุณโลก
ว่าอุปโภค บริภัณฑ์ มันให้หลาย :
ข้าวหรือเกลือ ผักหรือหญ้า ปลาหรือไม้ ฯลฯ
รู้จักใช้ ไม่ทำลาย วอดวายไป
อนึ่งคน ต่อคน ทุกคนนี้
ล้วนแต่มี คุณต่อกัน นั้นลึกใหญ่
มองให้ดี ที่ความจริง สิ่งช่วยให้
โลกรอดได้ เพราะทุกหมู่ รู้คุณกัน
ประเทศชาติ- ศาสนา- มหากระษัตริย์
รวมเป็น อ้ตตภาพไทย ใหญ่มหันต์
รอดมาได้ ด้วยรักใคร่ ใจผูกพัน
เพราะกตัญ- ญูมี เต็มปรี่ใจ ฯ
ตุลาคม ๒๕๖๑
กตัญญู เพื่อ ชาติ อยู่.
ฤดูศารท เดือนสิบ ส่วนภาคใต้
มี "ทำบุญ ตายาย" ทุกแห่งหน
เป็นบุญใหญ่ กว่าบุญอื่น ชื่นกมล :
ย้อมใจคน ยึดมั่น กตัญญู
เคารพญาติ หมายมั่น กันทุกชาติ
ไม่พลั้งพลาด แตกแยก เป็น "กู-สู"
แม้ระหว่าง คนตายแล้ว กับยังอยู่ ;
ก็รับรู้ อย่างแน่นแฟ้น นานแสนนาน
ถ้าชาติไทย ยังเป็นไทย กันนัยนี้
กตัญญู อย่างดี ไม่ร้าวฉาน
ศาสน์ กระษัตริย์ จักพิพัฒ- นาการ
แล้วประสาน ความเป็นไทย ไม่ล่มจมสูญพันธุ์ ฯ
พฤศจิกายน ๒๕๖๑
ที่นี่ ฝึก อย่าง เดียว.
อยู่ที่นี่ มีฝึก เพียงอย่างเดียว
อื่นไม่เกี่ยว ไม่อยากฟัง ไม่กังขา
คือฝึกอย่า ให้ "ตัวกู" จู่ขึ้นมา
เหมือนสัตว์ อา- ละวาด พิฆาตใคร
ให้หยาดเหงื่อ แรงงาน ผลาญ "ตัวกู"
ทำประโยชน์ ใหญ่อยู่ อย่างเหงื่อไหล
ประโยชน์ตน ประโยชน์ท่าน เบิกบานไกล
ยิ่งเหงื่อเท่าไร ยิ่งล้าง "กู" ยิ่งสุจี ฯ
ไม่มี "กู" บาปจะอยู่ ได้อย่างไร
แม้บุญใหญ่ กูไม่อยู่ ให้สูสี
กรรมเลิกละ, วัฏฏะ ก็ไม่มี
เลิกชั่ว-ดี มีแต่เย็น เป็นนิพพาน ฯ
ธันวาคม ๒๕๖๑
ฉัน-รัก-พ่อ.
ฉันรักพ่อ เพราะพ่อ หยอกล้อดี
ทำจั๊กจี้ กอดรัด อัดตัวฉัน
ฉันรักพ่อ เพราะพูดจ้อ ได้ด้วยกัน
จับแขนมั่น เมื่อเดินเล่น เป็นประจำ
ฉันรักพ่อ เพราะถนอม หอมแก้มหนู
น้ำตาพรู บางเวลา ดูน่าขำ
น้ำตายิ้ม อิ่มใจ ไม่ชอกช้ำ
มันยิ่งทำ ให้รักพ่อ มากต่อไป
โอ้ลูกเอ๋ย พ่อก็เคย คิดอย่างนั้น
แต่สักวัน มันจะต้อง ร้องไห้ใหญ่
เพราะรักมาก ยามจาก จะยากใจ
คิดเสียใหม่ เถิดลูก ให้ถูกตรง ฯ
