MENU
TH EN

อาณาจักรพม่าและมอญ ตอนที่ 2: เหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์พม่า

Title Thumbnail: Map: Capitals of Burma under the Alungpaya Dynasty, ที่มา: pinterest.com, วันที่เข้าถึง 26 กันยายน 2564. Hero Image: โปสเตอร์ภาพยนตร์ไทย "ผู้ชนะสิบทิศ ภาค 2: บุเรงนองลั่นกลองรบ," จิตรกร: เปี๊ยก โปสเตอร์, ดารานำ: ไชยา สุริยัน (บุเรงนอง) พิศมัย วิไลศักดิ์ (ตะละแม่จันทรา) ออกฉายในปี พ.ศ.2510, ที่มา: thaibunterng.fandom.com, วันที่เข้าถึง 26 กันยายน 2564.
อาณาจักรพม่าและมอญ ตอนที่ 2: เหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์พม่า
First revision: Sep.26, 2021
Last change: Dec.22, 2021
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง และปริวรรตโดย อภิรักษ์ กาญจนคงคา.
 
   500 ปีก่อนคริสต์ศักราช หรือช่วงที่ปรินิพพานได้ไม่นานนักหรือราวปลายพระชนม์ชีพของพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้า
  • มอญอพยพจากทางตะวันออกเข้ามายังพม่าตอนล่าง.
  • ตามตำนานมอญและพม่า พระมหาเจดีย์เกศธาตุ หรือ ชเวดากอง สร้างขึ้นในสมัยที่พระพุทธเจ้ายังทรงมีพระชนม์ชีพอยู่.
  • ชนเผ่าทิเบต-พม่า มีเชื้อสายปยุเป็นผู้นำ เข้าสู่พม่าจากทางเหนือสุด.
   300 ปีก่อนคริสต์ศักราช หรือราว พศว.ที่ 2-3
  • พระเจ้าอโศกทรงส่งเสริมศาสนทูตมาเผยแพร่พุทธศาสนายังอาณาจักรสะเทิมของมอญ.
   ราว พศว.ที่ 6 หรือประมาณปีเริ่มคริสต์ศักราช 
  • ตั้งอาณาจักรปยุที่เมืองแปร (ศรีเกษตร).
  • นำศักราชสักการะ (มหาศักราช) (เริ่ม พ.ศ.621 หรือ ค.ศ.78) จากอินเดียมาใช้ในเมืองแปร.
  • มีการค้าขายทางบกจากอินเดียถึงพม่า ผ่านพม่าตอนบน.
  • พวกมอญคุมเส้นทางการค้าทางเรือระหว่างอ่าวเบงกอลกับเมืองท่าริมอ่าวไทย ผ่านพม่าทางด้านใต้.
   ราว พศว.ที่ 10 หรือ ค.ศ.400
  • พวกปยุมีอำนาจเหนือมอญ.
   ราว พศว.ที่ 12 หรือ ค.ศ.600
  • พวกปยุถอยร่นไปพม่าตอนบน.
  • ชนชาติพม่าเริ่มปรากฎตัว.
  • ยุครุ่งเรืองของพวกมอญ.
   พ.ศ.1181 หรือ ค.ศ.638
  • พม่าตั้งศักราชใหม่ของตนเอง.
   ราว พ.ศ.1343 หรือ ค.ศ.800
  • น่านเจ้ามารุกราน.
  • อาณาจักรปยุแตก.
    ราวพ.ศ.1392 หรือ ค.ศ.849
  • สร้างเมืองพุกามที่มีป้อมปราการมั่นคงแข็งแรง (ระยะเวลาเริ่มแน่นอนขึ้นในระยะนี้).
   ราว พ.ศ.1587 หรือ ค.ศ.1044
  • พระเจ้าอนุรุทเป็นกษัตริย์พุกาม.
   ราว พ.ศ.1599 หรือ ค.ศ.1056
  • พระเจ้าอนุรุทตีได้เมืองสะเทิม เป็นองค์อุปถัมภ์พุทธศาสนานิกายเถรวาท.
   ราว พ.ศ.1626 หรือ ค.ศ.1083
  • มอญกบฎ.
   ราว พ.ศ.1627 หรือ ค.ศ.1084
  • พระเจ้าครรชิตเป็นกษัตริย์พุกาม.
   ราว พ.ศ.1655 หรือ ค.ศ.1112
  • พระเจ้าอลองสิทธู ครองราชสมบัติต่อจากพระอัยกา คือ พระเจ้าครรชิต.
   ราว พ.ศ.1704
หรือ ค.ศ.1161
  • เกิดคดีพิพาทกับลังกา.
   ราว พ.ศ.1716 หรือ ค.ศ.1173
  • พระเจ้านรปติสิทธูเป็นกษัตริย์
   ราว พ.ศ.1753 หรือ ค.ศ.1210
  • พระเจ้านะดวงมยาขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์องค์สุดท้ายที่นิยมสร้างวัด.
   ราว พ.ศ.1777 หรือ ค.ศ.1234
  • พระเจ้ากยัสวารขึ้นครองราชสมบัติ กรุงพุกามเริ่มเสื่อม
   ราว พ.ศ.1797 หรือ ค.ศ.1254
  • พระเจ้านรสีหบดีขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์องค์สุดท้ายของสมัยพุกาม
   ราว พ.ศ.1820 หรือ ค.ศ.1277
  • สงครามกับกุบไล่ข่าน
   ราว พ.ศ.1830 หรือ ค.ศ.1287
  • กรุงพุกามแตก
  • มอญเป็นอิสระ
   ราว พ.ศ.1846 หรือ ค.ศ.1303
  • ชนชาติมองโกลถอยทัพออกจากพม่า
   ราว พ.ศ.1855 หรือ ค.ศ.1312
  • สร้างเมืองปินยา
   ราว พ.ศ.1858 หรือ ค.ศ.1315
  • สร้างเมืองสะแคง
   ราว พ.ศ.1907 หรือ ค.ศ.1364
  • เมืองปินยาและเมืองสะแคงหมดอำนาจ
  • สร้างกรุงอังวะ
   ราว พ.ศ.1928 หรือ ค.ศ.1385
  • พระเจ้าราชาธิราชเป็นกษัตริย์พะโค
  • สงครามระหว่างอังวะกับพะโค
   ราว พ.ศ.1944 หรือ ค.ศ.1401
  • พระเจ้ามังฆ้องเป็นพระเจ้ากรุงอังวะ (หรือ พระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง ในวรรณกรรมราชาธิราช)
   ราว พ.ศ.1947 หรือ ค.ศ.1404
  • ยะไข่ประกาศอิสรภาพ อานุภาพยะไข่ในสมัยราชวงศ์มรหัง
   ราว พ.ศ.1965 หรือ ค.ศ.1422
  • พระเจ้ามังฆ้องสวรรคต
   ราว พ.ศ.1966 หรือ ค.ศ.1423
  • พระเจ้าราชาธิราชสวรรคต
   ราว พ.ศ.1970 หรือ ค.ศ.1427
  • พระเจ้าโมยินทาโดตั้งราชวงศ์พม่าที่กรุงอังวะ
   ราว พ.ศ.1996 หรือ ค.ศ.1453
  • พระนางเชงสอบูเป็นราชินีกรุงพะโค
   ราว พ.ศ.2002 หรือ ค.ศ.1459
  • ยะไข่ตีจิตตะกอง
   ราว พ.ศ.2015 หรือ ค.ศ.1472
  • พระเจ้าธรรมเจดีย์เป็นกษัตริย์พะโค
   ราว พ.ศ.2074 หรือ ค.ศ.1531
  • พระเจ้าตะเบงชเวตี้เป็นกษัตริย์ตองอู
  • จักรวรรดิพม่าครั้งที่สอง
02
พระเจ้าตะเบงชะเวตี้ ???????
   ราว พ.ศ.2090 หรือ ค.ศ.1547
  • พระเจ้าตะเบงชะเวตี้บังคับทำสนธิสัญญากับไทย
   ราว พ.ศ.2094 หรือ ค.ศ.1551
  • พระเจ้าตะเบงชเวตี้สวรรคต
  • อาณาจักรแตกแยก
  • มอญกบฎ
  • พระเจ้าบุเรงนองขึ้นเป็นกษัตริย์
   ราว พ.ศ.2105 หรือ ค.ศ.1562
  • พระเจ้าบุเรงนองตีได้เมืองไทย
   ราว พ.ศ.2108 หรือ ค.ศ.1565
  • พระเจ้าบุเรงนองตีได้เมืองไทยอีก
   ราว พ.ศ.2130 หรือ ค.ศ.1587
  • ไทยกู้อิสรภาพคืนได้
   ราว พ.ศ.2137 หรือ ค.ศ.1594
  • กองทัพไทยบุกพะโค แต่ถูกตีโต้กลับไปได้
   ราว พ.ศ.2142 หรือ ค.ศ.1599
  • กองทัพยะไข่และตองอูเข้าปล้นเมืองพะโค
  • กองทัพไทยบุกเข้าพม่า
   ราว พ.ศ.2143 หรือ ค.ศ.1600
  • นายเดอ บริโตตั้งตัวเป็นเจ้าเมืองสิเรียม
   ราว พ.ศ.2148 หรือ ค.ศ.1605
  • พระเจ้าอนอคะเปตลุนเป็นกษัตริย์อังวะ
   ราว พ.ศ.2156 หรือ ค.ศ.1613
  • พระเจ้าอนอคะเปตลุนปราบนายเดอ บริโตลงได้ และฟื้นฟูอาณาจักรได้ส่วนหนึ่ง.
   ราว พ.ศ.2178 หรือ ค.ศ.1635
  • พระเจ้าตลุนมินย้ายเมืองหลวงจากพะโคไปอังวะ
   ราว พ.ศ.2193 หรือ ค.ศ.1650
  • จักรพรรดิจีนองค์สุดท้ายในราชวงศ์หมิง หนีกองทัพแมนจูเข้ามาในเขตแดนพม่า.
   ราว พ.ศ.2201 หรือ ค.ศ.1658
  • จับจักรพรรดิจีนส่งกลับไป และถูกปลงพระชนม์ที่มณฑลฮุนหนำ (ยูนนาน)
   ราว พ.ศ.2209 หรือ ค.ศ.1666
  • ยะไข่เสื่อม เสียเมืองจิตตะกอง.
   ราว พ.ศ.2252 หรือ ค.ศ.1709
  • อังกฤษเปิดท่าเรือที่เมืองสิเรียม.
   ราว พ.ศ.2272 หรือ ค.ศ.1729
  • ฝรั่งเศสเปิดท่าเรือที่เมืองสิเรียม.
   ราว พ.ศ.2281 หรือ ค.ศ.1738
  • ทหารม้ามณีปุระปล้นอังวะ
   ราว พ.ศ.2283 หรือ ค.ศ.1740
  • กบฎในพม่าตอนกลาง
   ราว พ.ศ.2290 หรือ ค.ศ.1747
  • การกบฎกลายเป็นกบฎมอญ
   ราว พ.ศ.2293 หรือ ค.ศ.1750
  • ทูตมอญไปเยือนข้าหลวงใหญ่ฝรั่งเศสดูเปลกซ์ที่อินเดีย
  • ทูตฝรั่งเศส เดอ บรูโน มายังเมืองสิเรียม
  • ทูตอังกฤษมายังเมืองพะโค แต่มอญต้อนรับอย่างเย็นชา
   ราว พ.ศ.2295 หรือ ค.ศ.1752
  • มอญตีได้พม่าตอนบน
  • อลองพญากบฎต่อต้านพวกมอญ
   ราว พ.ศ.2296 หรือ ค.ศ.1753
  • อังกฤษไม่ได้รับอนุญาตจากมอญให้ตั้งถิ่นฐานที่นีเกรส จึงเข้ายึดเมืองนั้น.
   ราว พ.ศ.2299 หรือ ค.ศ.1756
  • อลองพญายึดได้เมืองสิเรียม และประหารชีวิตนายบรูโนเสีย
   ราว พ.ศ.2300 หรือ ค.ศ.1757
  • อลองพญายึดเมืองพะโค ได้ชัยชนะพม่าทั้งหมด.
   ราว พ.ศ.2301 หรือ ค.ศ.1758
  • อลองพญาได้ชัยชนะมณีปุระ
   ราว พ.ศ.2302 หรือ ค.ศ.1759
  • อลองพญาทรงสงสัยว่าอังกฤษจะหักหลัง จึงทำลายที่มั่นของอังกฤษที่เมืองนีเกรสเสีย.
   ราว พ.ศ.2303 หรือ  ค.ศ.1760
  • อลองพญาเข้าบุกไทย
  • อลองพญาสวรรคตอย่างกระทันหัน กองทัพพม่าถอย.
   ราว พ.ศ.2306 หรือ ค.ศ.1763
  • พระเจ้าฉินบูชิน (มังระ) ขึ้นครองราชสมบัติ.
   ราว พ.ศ.2309 หรือ ค.ศ.1766
  • พม่าเข้ารุกรานไทย
   พ.ศ.2310 หรือ ค.ศ.1767
  • พม่ายึดอยุธยาได้
   พ.ศ.2309-2312 หรือค.ศ.1766-1769
  • จีนมารุกรานพม่าถึง 4 ครั้ง.
   พ.ศ.2312 หรือ ค.ศ.1769
  • ในที่สุด พม่าต่อสู้จนทำให้จีนล่าถอยไปได้ และลงนามในสัญญาสงบศึก.
   พ.ศ.2313 หรือ ค.ศ.1770
  • มณีปุระกบฎแต่พม่าปราบลงได้
   พ.ศ.2319 หรือ ค.ศ.1776
  • พม่าบุกไทยเพื่อปราบกบฎ
  • พระเจ้าฉินบูชินสวรรคต กองทัพพม่าถอยกลับ และไทยเป็นเอกราช
   พ.ศ.2325 หรือ ค.ศ.1782
  • การต่อสู้แย่งชิงราชบัลลังก์ที่กรุงอังวะ
  • พระเจ้าโพธิพญาขึ้นครองราชสมบัติ
  • ได้ยะไข่
   พ.ศ.2328 หรือ ค.ศ.1785
  • พม่าเข้าโจมตีไทย แต่ถูกตีโต้กลับมา
   พ.ศ.2337 หรือ ค.ศ.1794
  • กบฎในแคว้นยะไข่
   พ.ศ.2338 หรือ ค.ศ.1795
  • คณะทูตซิมส์มายังราชสำนักกรุงอังวะครั้งแรก
   พ.ศ.2345 หรือ ค.ศ.1802
  • คณะทูตซิมส์มายังราชสำนักกรุงอังวะครั้งที่สอง
   พ.ศ.2354 หรือ ค.ศ.1811
  • นายชินเปี่ยวชาวยะไข่ผู้ลี้ภัยเข้าไปในดินแดนอินเดียของอังกฤษ ๆ เข้าบุกยะไข่
    พ.ศ.2356 หรือ ค.ศ.1813
  • พม่าอ้างสิทธิเหนือมณีปุระ
    พ.ศ.2360 หรือ ค.ศ.1817
  • พม่าส่งผู้อ้างสิทธิในราชบัลลังก์แคว้นอัสสัม
    พ.ศ.2362 หรือ ค.ศ.1819
  • พระเจ้าพะคยีดอ (จักกายแมง) ขึ้นครองราชย์
    พ.ศ.2367 หรือ ค.ศ.1824
  • สงครามอังกฤษ-พม่า ครั้งที่หนึ่ง
    พ.ศ.2369 หรือ ค.ศ.1826
  • สนธิสัญญายันดาโบ และการเสียมณฑลริมทะเลไป
    พ.ศ.2373 หรือ ค.ศ.1830
  • นายเฮนรี่ เบอร์นี่ ผู้แทนอังกฤษคนแรกมาอยู่ที่กรุงอังวะ
    พ.ศ.2395 หรือ ค.ศ.1852
  • สงครามอังกฤษ-พม่า ครั้งที่ 2 และเสียมณฑลพะโค
    พ.ศ.2396 หรือ ค.ศ.1853
  • พระเจ้ามินดง ขึ้นครองราชสมบัติ
   พ.ศ.2409 หรือ ค.ศ.1866
  • กบฎมยินกัน
   พ.ศ.2413 หรือ ค.ศ.1870
  • ทูตพม่าคนแรกไปอังกฤษและยุโรป
   พ.ศ.2415 หรือ ค.ศ.1872
  • การสังคายนาพุทธศาสนาครั้งที่ 5 จัดขึ้นที่กรุงมัณฑะเลย์
   พ.ศ.2418 หรือ ค.ศ.1875
  • เจ้าหน้าที่อังกฤษสั่งผู้แทนอังกฤษที่กรุงมัณฑะเลย์ไม่ให้ถอดรองเท้าเมื่อเข้าเฝ้ากษัตริย์พม่า
   พ.ศ.2421 หรือ ค.ศ.1878
  • พระเจ้าธีบอขึ้นครองราชสมบัติ
   พ.ศ.2426 หรือ ค.ศ.1883
  • คณะทูตพม่าไปฝรั่งเศส
   พ.ศ.2428 หรือ ค.ศ.1885
  • (สิงหาคม) สภาลุดดอประกาศคำตัดสินเรื่องกรณีบริษัทการค้าบอมเบย์เบอร์ม่า
  • (พฤศจิกายน) สงครามอังกฤษ-พม่า ครั้งที่สาม
   พ.ศ.2429 หรือ ค.ศ.1886
  • (มกราคม) ประกาศพม่าเป็นอาณานิคมของอังกฤษ
  • (กุมภาพันธ์) ประกาศพม่าเป็นมณฑลหนึ่งของอินเดีย.
   พ.ศ.2429-2443 หรือ ค.ศ.1886-1900
   พ.ศ.2463 หรือ ค.ศ.1920
  • การประท้วงครั้งแรกในมหาวิทยาลัยย่างกุ้ง
   พ.ศ.2464 หรือ ค.ศ.1921
  • การปรับปรุงรัฐบาลคู่
   พ.ศ.2473-2475 หรือ ค.ศ.1930-1932
  • กบฎชาวนา
   พ.ศ.2476 หรือ ค.ศ.1933
  • ความขัดแย้งเกี่ยวกับข้อเสนอของอังกฤษให้แยกพม่าจากอินเดีย
   พ.ศ.2477 หรือ ค.ศ.1934
  • ขบวนการทะขิ่นรวบรวมกำลัง
   พ.ศ.2479 หรือ ค.ศ.1936
  • การประท้วงครั้งที่สองในมหาวิทยาลัยย่างกุ้ง
   พ.ศ.2480 หรือ ค.ศ.1937
  • พม่าแยกออกจากอินเดีย
   พ.ศ.2485-2488 หรือ ค.ศ.1942-1945
  • ญี่ปุ่นเข้ายึดครองพม่า
   พ.ศ.2490 หรือ ค.ศ.1947
  • ฆาตกรรมนายพลอองซาน
   พ.ศ.2491 หรือ ค.ศ.1948
  • พม่าได้เอกราช และออกจากเครือจักรภพอังกฤษ



ที่มา คำศัพท์ และคำอธิบาย:
01. จาก. ประวัติศาสตร์พม่า, หม่องทินอ่อง (Maung Htin Aung) พิมพ์ครั้งที่ 3 แปลโดย เพ็ชรี สุมิตร, ISBN: 978-974-604-267-3 มูลนิธิโตโยต้าประเทศไทย, จัดพิมพ์โดย มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, ธันวาคม 2551[page 401].
02จาก. Facebook เพจ "กลุ่ม...ค้นภาพเก่ามาเล่าประวัติศาสตร์, " วันที่เข้าถึง 28 ตุลาคม 2564. มีนักวิชาการบางท่านกล่าวว่าเป็นภาพของพระเจ้าอลองพญา แห่งราชวงศ์โก้นบอง หรือ คองบอง ซึ่งสวรรคตในการอาการประชวรระหว่งการบุกอาณาจักรอยุธยา (พฤษภาคม พ.ศ.2303 /ค.ศ 1760) ต่างหาก ซึ่ง Admin จะขอค้นคว้า ตรวจสอบต่อไปครับ.!!!???

 
info@huexonline.com