II. อาณาจักรล้านช้าง

Title Thumbnail & Hero Image: วัดพระแก้ว เวียงจันทน์, วัดเชียงทอง หลวงพระบาง, ที่มา: Facebook เพจ"กลุ่มศึกษาลาว-อีสานเพื่อเผ่าพันธุ์ลาว," วันที่เข้าถึง 12 กรกฎาคม 2564.
II. อาณาจักรล้านช้าง^{01, 02, 03}.

First revision: Jul.12, 2021
Last change: Aug.18, 2021
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง และปริวรรตโดย อภิรักษ์ กาญจนคงคา.

ขอแสดงรายพระนามมหากษัตริย์⁰². เจ้ามหาชีวิต ผู้นำ ผู้ปกครอง อาณาจักรล้านช้าง หรือ อาณาจักรลาว หรือ อาณาจักรลาวล้านช้าง มีชื่อเต็มว่า "อาณาจักรศรีสัตตนาคนหุตล้านช้างร่มขาว" ไว้ดังนี้

จะเรียงลำดับอ้างอิงตามพงศาวดารลาว ชินกาลมาลีปกรณ์ และตำนานพระแก้วมรกต กรณีที่ศักราชไม่ตรงกัน จะยึดตามตำนานพระแก้วมรกตเป็นหลัก อ้างถึง 03. การศึกษากำหนดอายุสมัยโบราณสถาน โบราณวัตถุ ความคลาดเคลื่อนของตำนานพงศาวดาร และเอกสารทางประวัติศาสตร์ที่มีผู้เรียบเรียงขึ้นภายหลังนั้น นี่เป็นข้อจำกัดในการเรียบเรียงและปริวรรต ขอให้ผู้ศึกษาต่อยอดสืบไป นำไปค้นคว้าเพิ่มเติมให้เกิดปัญญา และปริวรรตให้ถูกต้องในกาลต่อมาด้วยเทอญ.

ที่	กษัตริย์/เจ้ามหาชีวิต/ผู้ปกครอง	ราชอาณาจักร/ช่วงเวลา	หมายเหตุ
A01	ขุนบรมราชาธิราช	พ.ศ.1240-1293	เป็นบุตรแถนฟ้า (พระยาอินทาธิปติราช-พระอินทร์)⁰³. ได้ย้ายจากหนองแส (เมืองหลวงของอาณาจักรน่านเจ้า) มาอยู่ที่ใหม่เรียกว่า นาน้อยอ้อยหนู (เมืองแถน หรือ เมืองแถง หรือเมืองกาหลง หรือเดียนเบียนฟู)⁰³. พร้อมทั้งขยายอาณาเขตให้กว้างขวางโดยส่งพระโอรส 7 องค์ไปปกครองเมืองต่าง ๆ คือ 1. ขุนลอ (A02) - ปกครองเมืองชวาล้านช้าง (หลวงพระบาง) เชียงดง เชียงทอง 2. ท้าวผาล้าน หรือ ขุนลาน - ปกครองเมืองหอแต (ต้าหอ) หรือ เมืองห้อวอง (ฮุนหนำ-ยุนนาน) 3. ท้าวจุลง หรือ ขุนจูสง - ปกครองเมืองโกดแท้แผนปม หรือ เมืองระณีพรหมทัตราช (ญวน-เว้) 4. ท้าวคำผง หรือ ขุนคำพวง - ปกครองเมืองกุมกามโยนกราชละพุนเชียงใหม่ หรือเมืองเชียงใหม่ 5. ท้าวงั่วอิน หรือ ขุนบานจิ่งเหลา (ขุนอินทร์)⁰⁴.- ปกครองเมืองศรีอยุธยา (ละโว้) เมืองชาวใต้อโยธยา 6. ท้าวกม หรือ ขุนเจ็ดเจือง - ปกครองเมืองมอน (อินทรปัต) หรือ เมืองมวน (เชียงลม) 7. ท้าวเจือง หรือ ขุนเจ็ดเจืองจิ่งเหลา - ปกครองเมืองพวนเชียงขวาง (เชียงขวาง)
นครเชียงทอง
A02	ขุนลอ	ตั้งเมืองชวาเป็นราชธานี (พศว.13)	ได้เปลี่ยนนามจาก ชวา เป็นเชียงทอง มีกษัตริย์สืบต่อมา 16 ขุน 6 ท้าว 2 พระยา 2 เจ้าฟ้า จนมาถึงองค์ที่ 26 คือ เจ้าฟ้าคำเฮียว
B01	ขุนชวา	ไม่มีข้อมูล	เป็นโอรสขุนลอ ได้นามตามขุนชวาต้นวงศาเดิม
B02	ขุนชวาเลา	ไม่มีข้อมูล
B03	ขุนสูง	ไม่มีข้อมูล	เป็นหลาน (นัดดา) ขุนลอ
B04	ขุนเค็ด	ไม่มีข้อมูล	หรือ ขุนเด็ก เป็นโอรสขุนลอ
B05	ขุนคุม	ไม่มีข้อมูล
B06	ขุนคีบ	ไม่มีข้อมูล	หรือ ขุนคีม เป็นหลาน (นัดดา) ขุนลอ
B07	ขุนคบ	ไม่มีข้อมูล
B08	ขุนเคา	ไม่มีข้อมูล
B09	ขุนคาน	ไม่มีข้อมูล	เป็นโอรสขุนลอ
B10	ขุนแพง	ไม่มีข้อมูล	เป็นโอรสขุนลอ
B11	ขุนเพ็ง	ไม่มีข้อมูล	เป็นโอรสขุนลอ
B12	ขุนเพิง	ไม่มีข้อมูล
B13	ขุนพี	ไม่มีข้อมูล	เป็นโอรสขุนลอ
B14	ขุนคำ	ไม่มีข้อมูล	เป็นโอรสขุนลอ
B15	ขุนฮุง	พ.ศ.1406 จนสิ้นรัชกาล	หรือ ขุนฮุ่ง เป็นโอรสขุนลอ
B16	ท้าวแท่นโม	ไม่มีข้อมูล	หรือ ท้าวแทนโม เป็นโอรสขุนลอ
B17	ท้าวยุง	ไม่มีข้อมูล	เป็นโอรสขุนลอ
B18	ท้าวเยิก	ไม่มีข้อมูล	เป็นโอรสขุนลอ
B19	ท้าวพิน	ไม่มีข้อมูล	หรือ ท้าวพิณ เป็นโอรสขุนลอ
B20	ท้าวพาด	ไม่มีข้อมูล	หรือ ท้าวผาด เป็นโอรสขุนลอ
B21	ท้าวหว่าง	จนถึง พ.ศ.1814	เป็นโอรสขุนลอ
B22	พระยาลังธิราช	พ.ศ.1814-1859⁰⁶.	หรือ พระยาลัง⁰⁵. หรือท้าวละวัง เป็นโอรสขุนลอ
B23	พระยาสุวรรณคำผง	พ.ศ.1859-1887
B24	เจ้าฟ้าเงี้ยว	พ.ศ.1887-1894
B25	เจ้าฟ้าคำเฮียว	พ.ศ.1894-1896	หรือ ขุนยาคำเฮียว

หมายเหตุ
1). ลำดับที่ B01-B25 นั้น อ้างจาก 03. พงศาวดารไม่ได้ระบุว่าเป็นผู้ใดบ้าง แต่กล่าวโดยรวมว่ามี 13 ชั่วคน
2). มี ขุนคัง โอรสขุนลอ ยังกำหนดไม่ได้ว่าอยู่ในลำดับใด

หลวงพระบาง เมื่อ พ.ศ.2418 คราวเกิดสงครามปราบฮ่อ, ที่มา: silpa-mag.com, วันที่เข้าถึง 26 กรกฎาคม 2564.

อาณาจักรล้านช้าง (พ.ศ.1896-2250)
01	พระเจ้าฟ้างุ้มมหาราช	พ.ศ.1896-1916	"พระเจ้าฟ้างุ้มแหล่งหล้าธานี" พระบิดาของชนชาติลาว บ้างก็เรียก เจ้าฟ้างุ่ม. [49/391]
02	พระเจ้าสามแสนไทไตรภูวนาถ	พ.ศ.1916-1959	หรือ พระยาสามแสนไท (ท้าวอุ่นเรือน) โอรสเจ้าฟ้างุ้ม
03	พระยาล้านคำแดง (กษัตริย์หุ่น)	พ.ศ.1959-1971	[61/391]
04	เจ้าพรหมทัต (กษัตริย์หุ่น)	พ.ศ.1971-1972
05	เจ้าคำเต็มซ้า (กษัตริย์หุ่น)	พ.ศ.1973
06	พระยาหมื่นบ้าน (กษัตริย์หุ่น)	พ.ศ.1973
07	เจ้าไค้บัวบาน (กษัตริย์หุ่น)	พ.ศ.1974-1977	พระยาไค (ท้าวไคบัวบาน)
08	เจ้าก้อนคำ (กษัตริย์หุ่น)	พ.ศ.1978	ท้าวคำเต็ม - ท้าวก้อนคำ หรือ พระยาเชียงสา
09	เจ้ายุคล (กษัตริย์หุ่น)	พ.ศ.1979
10	เจ้าคำเกิด (กษัตริย์หุ่น)	พ.ศ.1979-1981	พระยาคำเกิด
11	นางแก้วพิมพา หรือ พระมหาเทวีอามพัน	พ.ศ.1981
12	พระเจ้าไชยจักรพรรดิแผ่นแผ้ว	พ.ศ.1981-2023	ท้าวลือไชย หรือ สมเด็จพระยาชัยมหาราช
13	พระเจ้าสุวรรณบัลลังก์	พ.ศ.2023-2029	ท้าวแท่นคำ หรือ ท้าวคำเฮือง หรือ พระยาซายขาว
14	พระยาหล้าแสนไทไตรภูวนาถ	พ.ศ.2029-2039	ท้าวหล้า (เจ้าตนหล้า)
15	เจ้าชมพู	พ.ศ.2039-2044	พระยาชมพู หรือ ท้าวชมพู
16	พระเจ้าวิชุลละราช	พ.ศ.2044-2063	พระยาวิชุลราชาธิบดีศรีสัตนาคนหุต (ท้าวภูเพไชยกุมาร) หรือ พระยาวิชุลราช หรือ ท้าวลุเพ มีการสร้างวัดวิชุล (ชื่อคงมีขึ้นภายหลัง) ไว้ก่อนแล้วในสมัยเจ้าฟ้างุ่ม แล้วนำพระบางมาประดิษฐานไว้ในสมัยนี้
17	พระเจ้าโพธิศาละราช	พ.ศ.2063-2090	[86/391]
18	เจ้ากิจธนวราธิราช หรือ เจ้าท่าเรือ	พ.ศ.2090-2091
19	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช	พ.ศ.2091-2114
20	พระยาแสนสุรินทร์ลือชัย	พ.ศ.2114-2118
21	พระเจ้าศรีวรวงษาธิราช หรือ พระมหาอุปราชศรีวรวงษา	พ.ศ.2118-2123
22	พระยาแสนสุรินทร์ลือชัย (ครั้งที่ 2)	พ.ศ.2123-2125
23	พระยานครน้อย	พ.ศ.2125-2126
พ.ศ.2126-2134 ???????
24	พระหน่อเมือง	พ.ศ.2134-2139	ประกาศอิสรภาพจากพม่า
25	พระวรปิตา	พ.ศ.2139-2140
26	พระเจ้าวรวงศาธรรมิกราช	พ.ศ.2140-2165
27	พระอุปยุวราช	พ.ศ.2165-2166
28	พระบัณฑิตโพธิศาละราช	พ.ศ.2166-2170
29	พระหม่อมแก้ว	พ.ศ.2170-2176
30	เจ้าวิชัย	พ.ศ.2176-2179
31	เจ้าต่อนคำ	พ.ศ.2179-2181
32	พระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช	พ.ศ.2181-2238
33	พระยาจันทสีหราช เมืองแสน	พ.ศ.2238
34	เจ้าองค์หล่อ	พ.ศ.2239-2242
35	เจ้านันทราช	พ.ศ.2242-2245
36	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2 (พระไชยองค์เว้)	พ.ศ.2245-2250	ยกทัพจากเมืองเว้เข้ามาชิงราชสมบัติจากพระยานันทราช

ยุคแตกแยกของอาณาจักรล้านช้าง
ราชอาณาจักรล้านช้าง ได้แตกออกเป็นอาณาจักรต่าง ๆ ประกอบด้วย อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง อาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ และ อาณาจักรล้านช้างจำปาศักดิ์.

ธงชาติอาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง ระหว่าง พ.ศ.2250-2436, ที่มา: th.wikipedia.org, วันที่เข้าถึง 16 กรกฏาคม 2564.

อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง
01	เจ้ากิ่งกิสราช	พ.ศ.2246-2265	หรือ พระธรรมกิจล้านช้างร่มขาว (เจ้ากิ่งกิจ) พระนัดดาในพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช
02	เจ้าองค์ดำ	พ.ศ.2265-2266	หรือ พระบรมเชษฐขัตติยสุริยวงศา พระโอรสในเจ้าอินทรกุมาร เชื้อสายกษัตริย์เมืองเชียงรุ้ง
03	เจ้าอินทโฉม	พ.ศ.2266-2292	หรือ เจ้าอินทโสม พระอนุชาในเจ้ากิ่งกิสราช
04	เจ้าอินทพรหม	พ.ศ.2292-2293	พระโอรสในเจ้าอินทโฉม ครองราชย์ได้ 8 เดือน จึงถวายราชสมบัติให้เจ้าโชติกะ
05	เจ้าโชติกะ	พ.ศ.2293-2314	พระเชษฐาองค์โตในเจ้าอินทพรหม
06	เจ้าสุริยวงศ์	พ.ศ.2314-2334	พระอนุชาในเจ้าโชติกะ เสียเอกราชแก่สยามเมื่อ พ.ศ.2322
07	เจ้าอนุรทธ	พ.ศ.2334-2359	พระโอรสองค์ที่ 2 ในเจ้าอินทโฉม พระเชษฐาในเจ้าสุริยวงศ์
08	เจ้ามันธาตุราช	พ.ศ.2359-2378	หรือ พระเจ้ามังธาตุราช พระโอรสในเจ้าอนุรุทธ
พ.ศ.2379-2380 ???????
09	พระเจ้าสุกขะเสิม⁰¹.หรือเจ้าสุกเสริม	พ.ศ.2381-2393/ค.ศ.1838-1850⁰¹.	พระเจ้าล้านช้างร่มขาวบรมเสฎขัตติยะฯ พระโอรสในเจ้ามันธาตุราช
10	พระเจ้าจันทรเทพประภาคุณ (เจ้าจันทราช)	พ.ศ.2395-2414	พระอนุชาในเจ้าสุกเสริม
11	พระเจ้าอุ่นคำ⁰¹หรือพระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร	พ.ศ.2415-2431	พระอนุชาในพระเจ้าจันทรเทพประภาคุณ พระโอรสในเจ้ามันธาตุราช เกิดเหตุโจรจีนฮ่อยกทัพปล้มสะดมตามหัวเมืองลาวต่าง ๆ เป็นเวลาหลายปี เมืองหลวงพระบางถูกเผาจากเหตุการณ์ครั้งนี้ ร.5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ทรงให้ออกจากตำแหน่งเจ้านครหลวงพระบาง ฐานหย่อนสมรรถนะ ถึงแก่พิราลัยในปี พ.ศ.2438 [324/391]
12	พระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ (เจ้าคำสุก)	พ.ศ.2432-2447	พระโอรสในพระเจ้ามหินทรเทพนิภากร สมัยนี้ดินแดนลาวตกเป็นรัฐในอารักขาหรือเมืองขึ้่นของฝรั่งเศส
13	พระเจ้าศรีสว่างวงศ์	พ.ศ.2447-2488	พระโอรสในพระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ หลังปี พ.ศ.2488 ทรงเปลี่ยนพระราชฐานะเป็นพระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรลาว

ธงชาติอาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ ระหว่าง พ.ศ.2250-2371, ที่มา: th.wikipedia.org, วันที่เข้าถึง 16 กรกฏาคม 2564.

อาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์
01	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2 (พระไชยองค์เว้)	พ.ศ.2250-2273	พระนัดดาในพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช
02	เจ้าองค์ลอง	พ.ศ.2273-2283	พระโอรสในพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2
03	เจ้าอุปราช (ท้าวนอง)	พ.ศ.2283-2294	พระอนุชาในพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2
04	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 3 (พระเจ้าศิริบุญสาร)	พ.ศ.2294-2322	พระโอรสในเจ้าองค์ลอง เสียเอกราชแก่สยามในปี พ.ศ.2322
05	พระเจ้านันทเสน	พ.ศ.2325-2337	พระโอรสในพระเจ้าศิริบุญสาร
06	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 4 (พระเจ้าอินทรวงศ์)	พ.ศ.2337-2348	พระอนุชาในพระเจ้านันทเสน พระอัยกาในสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี ใน ร.1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
07	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 5 (เจ้าอนุวงศ์)	พ.ศ.2348-2371	พระอนุชาในพระเจ้านันทเสนและพระเจ้าอินทวงศ์ สิ้นวงศ์กษัตริย์เวียงจันทน์ หลังพระองค์พยายามแยกตัวเป็นอิสระจากสยามกรุงเทพฯ แต่ไม่สำเร็จ.[259/391]

ธงชาติอาณาจักรล้านช้างจำปาศักดิ์ ระหว่าง พ.ศ.2356-2490, ที่มา: th.wikipedia.org, วันที่เข้าถึง 16 กรกฏาคม 2564.

อาณาจักรล้านช้างจำปาศักดิ์
01	พระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร	พ.ศ.2256-2280	พระนัดดาในพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช [343/391]
02	พระเจ้าองค์หลวงไชยกุมาร	พ.ศ.2280-2334	พระโอรสในพระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร เสียเอกราชแก่สยามในปี พ.ศ.2322
03	พระวิไชยราชขัตติยวงศา (เจ้าหน้า)	พ.ศ.2334-2354	บุตรพระตาเมืองหนองบัวลำภุ เชื้อสายเจ้าปางคำเมืองเชียงรุ้ง ได้ปกครองจำปาศักดิ์จากความชอบในการปราบปรามกบฎอ้ายเชียงแก้ว น้องชายของพระปทุมวรราชสุริยวงษ (เจ้าคำผง) แห่งเมืองอุบลราชธานีศรีวะนาไลประเทษราช
04	เจ้านู	พ.ศ.2354	พระโอรสในพระเจ้าองค์หลวงไชยกุมาร ถึงแก่พิราลัยหลังรับสุพรรณบัตรเจ้าเมืองได้ 3 วัน
05	เจ้าหมาน้อย	พ.ศ.2356-2360	พระราชนัดดาในพระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร
06	เจ้าราชบุตร (โย้)	พ.ศ.2362-2370	พระโอรสในเจ้าอนุวงศ์ ร่วมกับเจ้าอนุวงศ์ประกาศแยกตัวเป็นอิสระจากไทยในปี พ.ศ.2369-2370
07	เจ้าฮุย	พ.ศ.2371-2383	พระนัดดาในพระเจ้าองค์หลวงไชยกุมาร
08	เจ้านาค	พ.ศ.2384-2393	พระเชษฐาของเจ้าฮุย
09	เจ้าบัว	พ.ศ.2396-2398	หนังสือ ลำดับกษัตริย์ลาว ระบุว่า ยุคนี้ว่างเจ้าผู้ครองนคร 5 ปี (พ.ศ.2369-2370)
10	เจ้ายุติธรรมสุนทร (คำใหญ่)	พ.ศ.2399-2401	พระโอรสในเจ้าฮุย หลังถึงแก่พิราลัย เจ้าอุปราช (จู) รักษาราชการแทน
11	เจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์)	พ.ศ.2405-2443	พระโอรสในเจ้าฮุย พระอนุชาในเจ้ายุติธรรมสุนทร (คำใหญ่)
12	เจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์)	พ.ศ.2443-2489	พระโอรสในเจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์) หลัง พ.ศ.2446 ฝรั่งเศสลดฐานะเป็นผู้ว่าราชการนครจำปาศักดิ์ เป็นผู้ว่าราชการจำปาศักดิ์ ภายใต้การปกครองของไทย พ.ศ.2484-2489 ต่อมาไม่นานนัก จำปาศักดิ์ก็ตกเป็นของลาวภายใต้การเป็นรัฐอารักขาของฝรั่งเศส

ลำดับกษัตริย์ ไทย-ลาว [384/391]

ที่มา คำศัพท์ และคำอธิบาย:
01. จาก. Facebook เพจ "กลุ่มศึกษาลาว-อีสานเพื่อเผ่าพันธุ์ลาว," วันที่เข้าถึง 12 กรกฎาคม 2564.
02. จาก. th.wikipedia.org "รายพระนามพระมหากษัตริย์ลาว", วันที่เข้าถึง 13 กรกฎาคม 2564.
03. จาก. ลำดับกษัตริย์ลาว, สุรศักดิ์ ศรีสำอาง, ISBN 974-418-118-4, สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร, พิมพ์ครั้งที่ 2, พ.ศ.2545
04. ขุนบานจิ่งเหลา สำเนียงพ้องกับพระนาม ขุนบางกลางหาว หรือ ศรีอินทราทิตย์ ในศิลาจารึกหลักที่ 1
05. อ้างจาก. พงศาวดารหลวงพระบาง (ฉบับ ร.5)
06. มีการสอบศักราชใหม่ ว่าเป็นราว พ.ศ.1823 หรือ 1834-1859 ได้ 25 ปี

back

info@huexonline.com

Visit : 4782144