Home / Knowledge : จารึกที่สำคัญในอุษาคเนย์

TH - จารึกหลักที่ 45: จารึกปู่ขุนจิดขุนจอด

TH - จารึกหลักที่ 45: จารึกปู่ขุนจิดขุนจอด⁰¹.

First revision: Jun.30, 2021
Last change: Aug.05.01, 2021
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง และปริวรรตโดย อภิรักษ์ กาญจนคงคา.

จารึกปู่ขุนจิดขุนจอด อันเป็นจารึกหลักที่ 45 นี้ พบจากการขุดแต่งวัดมหาธาตุ อ.เมือง จ.สุโขทัย เมื่อปี พ.ศ.2499 โดยหน่วยขุดแต่งและบูรณะเมืองสุโขทัย กองโบราณคดี กรมศิลปากร และได้เก็บรักษาไว้ที่คลังพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จ.ปทุมธานี เมื่อ พ.ศ.2557 ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ภายในห้องจัดแสดงประวัติศาสตร์สุโขทัย อาคารประพาสพิพิธภัณฑ์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร กรุงเทพมหานคร.

ลักษณะเป็นแผ่นหินรูปใบเสมา ขนาด กว้าง 37 เซนติเมตร ยาว 83 เซนติเมตร หนา 18 เซนติเมตร อักษรไทยสุโขทัย ภาษาไทย มีอักษรจารึก 3 ด้าน ด้านที่ 1 จำนวน 37 บรรทัด กล่าวถึงการทำสัตย์สาบานระหว่างผู้เป็นใหญ่ในกรุงสุโขทัย ด้านที่ 2 จำนวน 40 บรรทัด กล่าวถึงสวรรค์ชั้นต่าง ๆ และด้านที่ 3 จำนวน 19 บรรทัด เป็นคำสาปแช่งผู้กระทำผิดคิดคด.

--- จากเนื้อความที่ปรากฏในจารึกปู่ขุนจิดขุนจอด และจารึกคำปู่สบถ จึงมีข้อสันนิษฐานว่าจารึกทั้งสองหลักนี้คงเป็นจารึกที่ทำขึ้นคู่กัน ระหว่างกษัตริย์สุโขทัยและเจ้าเมืองน่าน อันได้แก่ พระมหาธรรมราชาแห่งเมืองสุโขทัย ซึ่งในจารึกกล่าวถึงว่า “...กูผู้ชื่อพญาฤๅไทยกระทำใจรักภักดิ์ไมตรีด้วยปู่พระยาเป็นเจ้า” แสดงให้เห็นว่าทางฝ่ายสุโขทัยนั้นมีศักดิ์เป็นหลาน และทางฝ่ายเจ้าเมืองน่านมีศักดิ์เป็นปู่พระยา ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบช่วงเวลาที่จารึกกับชื่อของเจ้าเมืองน่านตามพงศาวดารเมืองน่าน คือ เจ้าคำตัน โดยจารึกได้อ้างถึงสายวงศ์เพื่อลำดับความสัมพันธ์ของทั้งสองฝ่าย และยกเอาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ทั้งสองฝ่ายเคารพนับถือเป็นพยาน ให้รักกัน ซื่อสัตย์ต่อกัน และรวมไปถึงข้าราชบริพารหากคิดคดผิดคำสาบานให้ตกอเวจี และจะคอยช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ถ้าเมืองใดเมืองหนึ่งมีอันตรายเกิดขึ้น เมืองนั้นต้องให้ความช่วยเหลือ หากผิดคำสาบานเกิดชาติหน้าไม่ได้พบพระพุทธศาสนา ซึ่งจารึกทั้งสองหลักนี้ได้แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของเมืองน่านและสุโขทัย ที่มีต่อกันนอกเหนือไปจากอำนาจทางด้านการเมืองการปกครอง.

จารึกคำสาบแช่ง
• จารึกปู่ขุนจิดขุนจอด (สท. 15 อักษรไทยสุโขทัย พ.ศ.1935) ด้านที่ 1 บรรทัดที่ 17-22 :
“ผิผู้ใด ใครบ่ซื่อ จุ่งผีฝูงนี้หักก้าวน้าวคออย่าเป็นพระยาเถิงเท่าเป็นเจ้าอยู่ยืน หืนตายดังวัน ทันดังเครียวเขียว เห็นอเวจีนรกตกอบายเวทนา เสวยมหาวิบาก อย่าได้คาดได้พบพระพุทธพระธรรมพระสงฆ์สักคาบ”⁰².

ที่มา คำศัพท์ และคำอธิบาย
01. จาก. facebook เพจ "์Nan National Museum - พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติน่าน," วันที่เข้าถึง 30 มิถุนายน 2564.
02. จาก. facebook เพจ "์กลุ่มศึกษาลาว-อีสานเพื่อเผ่าพันธุ์ลาว," วันที่เข้าถึง 5 สิงหาคม 2564.

back

info@huexonline.com

Visit : 4744149