Home / Knowledge : สถานที่สำคัญ, วัดในและนอกเกาะกรุงศรีอยุธยา

001. วัดพระศรีสรรเพชญ์

Title Thumbnail & Hero Image: วัดพระศรีสรรเพชญ์ ถ่ายไว้เมื่อ 8 เมษายน 2560
001. วัดพระศรีสรรเพชญ์

First revision: Jan.08, 2020
Last change: Sep.29, 2021
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง และปริวรรตโดย อภิรักษ์ กาญจนคงคา

วัดพระศรีสรรเพชญ์ หรือ วัดพระศรีสรรเพชญ เป็นอดีตวัดหลวงประจำพระราชวังโบราณ อยุธยา ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของวิหารพระมงคลบพิตร
เป็นวัดที่ตั้งอยู่ในเขตตำบลประตูชัย สร้างขึ้นในบริเวณที่เป็นพระราชวังหลวงในรัชกาลสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) ถึงแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ นักวิชาการบางท่านกล่าวว่าสร้างในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ราวปี พ.ศ.2035⁰¹.
ต่อมาในปี พ.ศ.1991 ทรงย้ายพระราชวังไปสร้างใหม่ทางด้านทิศเหนือริมแม่น้ำลพบุรี และยกบริเวณพระราชวังเดิมให้เป็นพุทธาวาสของวัดพระสรีสรรเพชญ์ เพื่อใช้เป็นสถานที่ให้พระมหากษัตริย์ทรงประกอบพระราชพิธีทางศาสนา ทั้งส่วนพระองค์และพระบรมราชวงศ์ รวมทั้งพระราชพิธีอื่น ๆ ของรัฐ เช่น พระราชพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา (ภายในวิหารหลวง)
วัดนี้สร้างขึ้นโดยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (ครองราชย์ พ.ศ. 1991-2031) และมีจุดที่น่าสนใจที่สำคัญคือเจดีย์ทรงลังกา จำนวนสามองค์ที่วางตัวเรียงยาวตลอดทิศตะวันออกและทิศตะวันตก สร้างขึ้นเป็นองค์แรกทางฝั่งตะวันออก เมื่อปี พ.ศ. 2035 โดยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 (ครองราชย์ พ.ศ. 2034-2072) เพื่อบรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (พระราชบิดา)

ที่มา: Facebook เพจ "นครประวัติศาสตร์," วันที่เข้าถึง 20 กุมภาพันธ์ 2563.

ต่อมาในปี พ.ศ. 2042 ก็ทรงให้สร้างเจดีย์องค์ต่อมา (องค์กลาง) เพื่อบรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3 (ครองราชย์ พ.ศ. 2031-2034) ผู้เป็นพระเชษฐาต่างพระมารดาของพระองค์
และเจดีย์ฝั่งตะวันตกสร้างขึ้นในรัชสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 พระหน่อพุทธางกูร (ครองราชย์ พ.ศ. 2072-2076) เพื่อบรรจุพระบรมอัฐิ ของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 พระราชบิดา รวมเป็นสามองค์ตามปัจจุบัน
ทางด้านทิศตะวันออกของเจดีย์ประธานแต่ละองค์มีมณฑป ซึ่งอาจจะประดิษฐานพระพุทธรูปทุกองค์ แต่ภายในมณฑปประจำเจดีย์องค์แรก เคยพบรอยพระพุทธบาทประดิษฐานอยู่ด้วย
ในปี พ.ศ.2043 สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ทรงสร้างวิหารหลวง ทรงหล่อพระพุทธรูปยืนสูง 8 วา (ประมาณ 16 เมตร) หุ้มด้วยทองคำหนัก 286 ขั่ง (ประมาณ 171 กิโลกรัม) ถวายพระนามว่า พระศรีสรรเพชญดาญาณ⁰¹. มีการสันนิษฐานกันว่าพม่าได้ลอกเอาทองคำไปด้วยการสุ่มไฟ (แต่มีเอกสารจากนักวิชาการรุ่นใหม่ให้ข้อมูลแตกต่างว่า พม่าไม่ได้เผาลอกทองแต่อย่างใด) แกนสำริดที่เป็นแกนในนั้น รัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้อัญเชิญมาประดิษฐานไว้ภายในเจดีย์สรรเพชญดาญาน ณ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กรุงเทพฯ.
พระวิหารหลวง เป็นที่สำหรับประกอบพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยาอีกด้วย
ในรัชสมัยพระเจ้าทรงธรรม ได้โปรดให้สร้าง พระที่นั่งจอมทอง ตั้งอยู่ใกล้ ๆ กำแพงทางด้านติดกับวิหารพระมงคลบพิตร เพื่อให้เป็นสถานที่ให้พระสงฆ์บอกเล่าหนังสือพระสงฆ์⁰¹.
ราวรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ มีการบูรณะปฏิสังขรณ์วัดหลวงแห่งนี้เป็นครั้งแรก⁰¹.
ทางด้านหลังของเจดีย์ประธานมีมณฑปจัตุรมุข สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลายราวรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปสี่อริยาบถ คือ นั่ง นอน ยืน และเดิน (ปางลีลา) ปัจจุบันเหลือเฉพาะพระพุทธรูปนั่งอยุ่ในมุขตะวันออก กลางมณฑปนั้นเป็นที่ตั้งของสถูป ข้าง ๆ สถูปทั้งสี่ด้าน เจาะช่องไว้หลายช่อง สันนิษฐานว่าเป็นช่องบรรจุอัฐิ.
วัดพระศรีสรรเพชญ์ เป็นวัดประจำวังที่ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษา แตกต่างจากวัดมหาธาตุ สุโขทัย ที่มีพระสงฆ์จำพรรษา จึงกลายเป็นต้นแบบของ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง ที่ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษา ในเวลาต่อมา

ที่มา คำศัพท์ และคำอธิบาย:
01. อ้างอิงจาก. Facebook เพจ "นครประวัติศาสตร์อยุธยา," วันที่เข้าถึง 22 พฤษภาคม 2564.

PHOTO GALLERY
ภาพที่ 01: จาก Facebook เพจ "เรื่องเล่า ภาพเก่า ในอดีต," วันที่เข้าถึง 14 พฤษภาคม 2564. เป็นภาพในช่วงปี พ.ศ.2408 ตรงกับสมัย ร.4 ซึ่งเห็นได้ว่ายังเป็นเพียงเส้นทางสัญจรผ่านซากกองอิฐ และเจดีย์ชำรุด กับร่องรอยของความรุ่งโรจน์ในอดีตกาล.
ภาพที่ 02: จาก Facebook เพจ "เที่ยวเมืองกรุงเก่า," วันที่เข้าถึง 29 กันยายน 2564.

back

PHOTO
GALLERY

info@huexonline.com

Visit : 4832280