Title Thumbnail: และ Hero Image: ที่มา: twitter.com, วันที่เข้าถึง 10 พฤศจิกายน 2562
003. วัดศรีสวาย - สุโขทัย
First revision: Nov.09, 2019
Last change: Dec.15, 2021
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง และปริวรรตโดย อภิรักษ์ กาญจนคงคา
“...ยังมีสถานที่ภายในกำแพงซึ่งควรดูอยู่อีกแห่งหนึ่ง คือ สถานที่ราษฎรเรียกว่า วัดศรีสวาย อยู่ใกล้วัดมหาธาตุไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ที่นี้มีคูรอบและมีกำแพงก่อด้วยแลงแท่งเขื่อง ๆ ในนั้นมีเป็นปรางค์อยู่ 3 ยอด แต่แยก ๆ กันอยู่เป็น 3 หลัง หลังกลางฐานสี่เหลี่ยม ด้านละ 3 วา สูง 10 วา หลังข้าง ๆ สองหลังเท่ากัน ฐานสี่เหลี่ยมด้านละ 10 ศอก สูง 6 วา รูปปรางค์นั้นเป็นอย่างเทวสถาน 3 ยอดที่ลพบุรีมีลวดลายอย่างทำนองนั้น คือ เป็นรูปพระเป็นเจ้าทั้ง 3 และรูปนารายณ์ปางต่าง ๆ ที่ช่องผนังข้างล่างเดิมมีรูปพระนารายณ์ปั้นไว้ แต่เมื่อไปดูนั้นหลุดทลายเสียแล้วยังคงเห็นแต่เป็นเงา ๆ อยู่ที่พื้นผนัง ไม่แลเห็นเป็นสี่กร แต่เห็นได้ว่าถือจกรมือหนึ่ง ราษฎรผู้เฒ่าได้เล่าว่า ได้เคยเห็นเป็นรูปสี่กร ต่อหน้าปรางค์ใหญ่เป็นโบสถ์มีผนังทึกเจาะช่องแสงสว่างเป็นรูปลูกกรงไว้เป็นช่อง ๆ มีประตูทางเข้าตรงหน้า 1 ประตู ด้านข้าง ๆ ละประตู รวม 3 ช่อง กรอบประตูข้างบนทำด้วยศิลาดำ (หินชนวน) ทั้งแท่งแผ่นหนึ่ง ๆ กว้าง 1 ศอก ยาว 3 ศอกคืบ หนาประมาณ 6 นิ้ว ประตูด้านข้างมีแห่งละแผ่น แต่บนประตูด้านตรงหน้าพาดเรียงกันถึง 4 แผ่น เมื่อเข้าไปในโบสถ์แล้วแลเห็นทางเข้าไปในปรางค์ได้มองเข้าไปเห็นหลักไม้ปักอยู่ 2 หลักท่าทางดูเหมือนที่นั่งพระยายืนชิงช้าจึงสันนิษฐานว่าที่นี้คงเป็นโบสถ์พราหมณ์ และผู้เป็นตัวแทนพระเป็นเจ้าในพิธีรำเขนงและโล้ยัมพวายนั้น คงนั่งในปรางค์นั้นเองค้นไปค้นมาก็เผอิญไปพบศิลาทำเป็นรูปพระสยุมภูทิ้งอยู่อันหนึ่ง ซึ่งดูเป็นพยานขึ้นอีกชั้นหนึ่ง ว่าวัดศรีสวายนี้คือโบสถ์พราหมณ์...” ซึ่งในเชิงอรรถได้กล่าวเพิ่มเติมว่าวัดศรีสวายเดิมเป็นเทวสถานเป็นแน่ นามเดิมเห็นจะเรียกว่า “ศรีศิวายะ”01.
.
*1 ศอก เท่ากับ 50 เซนติเมตร
**1 วา เท่ากับ 2 เมตร
ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ พระราชประสิทธิคุณ อดีตเจ้าอาวาสวัดราชธานี และเจ้าคณะจังหวัดสุโขทัย มอบให้พิพิธภัณฑ์รามคำแหง เดิมได้จากวัดศรีสวาย ต.เมืองเก่า อ.เมือง จ.สุโขทัย ที่มา: virtualhistoricalpark.finearts.go.th/sukhothai, วันที่เข้าถึง 26 มิถุนายน 2563.
ที่มา คำศัพท์ และคำอธิบาย:
01. จาก. หนังสือ "เที่ยวเมืองพระร่วง", พระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร ได้เสด็จประพาสโบราณสถานเมืองสุโขทัยหลายแห่ง และพระราชนิพนธ์ในหนังสือเที่ยวเมืองพระร่วง กล่าวถึงโบราณสถานวัดศรีสวายแห่งนี้โดยสรุปว่าทรงพบรูปพระสยุมภู (พระอิศวร) ในวิหาร ก็ทรงตั้งข้อสันนิษฐานว่าวัดศรีสวายเดิมอาจเป็นเทวสถานทางศาสนาพราหมณ์-ฮินดูแล้วแปลงเป็นวัดในพุทธศาสนาในภายหลัง, โดยรวบรวมผ่าน Facebook เพจ "อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย," วันที่เข้าถึง 21 กรกฎาคม 2564.
PHOTO GALLERY
ภาพที่ 01: วัดศรีสวาย, ภาพเก่านี้ถูกถ่ายเมื่อราวปี พ.ศ.2450 เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร ได้เสด็จประพาสโบราณสถานเมืองสุโขทัยหลายแห่ง, ที่มา: Facebook เพจ "อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย," วันที่เข้าถึง 21 กรกฎาคม 2564.
ภาพที่ 02: วัดศรีสวาย, ไม่ทราบปีที่ถ่าย, ที่มา: Facebook เพจ "สำรวจปราสาทอารยธรรม "เขมรโบราณ"," โดยผู้ใช้นามว่า มงคลเขมรโบราณ อารยธรรม มงคลเจริญรุ่งเรือง, วันที่เข้าถึง 15 ธันวาคม 2564.
