Title Thumbnail & Hero Image: อคิลลีสบุตรแห่งเพเลอุส พัฒนาเมื่อ 17 มกราคม 2568.
อีเลียด เล่มที่ 1: ความโกรธาของอคิลลีส
First revision: Jan.17, 2025
Last change: Feb.22, 2025
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง แปล และปริวรรตโดย อภิรักษ์ กาญจนคงคา.
1.
ก
คำนำ
นี่ไม่ใช่เรื่องราวของสงครามเมืองทรอย หรืออย่างน้อยก็ไม่ใช่เรื่องราวทั้งหมด ในมหากาพย์อีเลียดนี้ โฮเมอร์ได้เล่าถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในปีที่สิบและปีสุดท้ายของสงคราม โดยมีศูนย์กลางอยู่ที่ความบาดหมางระหว่างนักรบอคิลลีสและผู้นำกองทัพกรีก กษัตริย์อะกาเม็มนอน. อย่างไรก็ตาม มหากาพย์นี้ไม่ได้เล่าเรื่องราวทั้งหมดว่าสงครามเริ่มต้นหรือจบลงอย่างไร.
สงครามเมืองทรอยเกิดขึ้นในช่วงประมาณศตวรรษที่ 12 ก่อนคริสตกาล (ยุคสำริดตอนปลาย) ระหว่างชาวเมืองทรอยบนชายฝั่งตะวันตกของทูร์เคีย (ตุรกี) กับชาวอะเคียน (The Achaeans) ซึ่งเป็นพันธมิตรหลวม ๆ ของนครรัฐในและรอบ ๆ กรีก (ซึ่งไม่มีใครใช้ชื่อตุรกีหรือกรีกในสมัยนั้น) ชาวอะเคียนบางครั้งถูกเรียกว่าชาวอาร์ไกฟ์ (The Argives) หรือชาวดานาน (The Danaans) ซึ่งอาจจะทำให้ท่านสับสน.
สงครามครั้งนี้เกิดขึ้นเพื่อแย่งชิงสตรี หรืออาจจะเป็นแอปเปิล หรือทองคำจำนวนมาก หรือการควบคุมเส้นทางการค้าขาย. และนี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นจริง: เทพเจ้าทั้งสองผู้ยิ่งใหญ่ ซุและโพไซดอน ตกหลุมรักนางไม้แห่งท้องทะเลที่ชื่อธีทิส แต่ซูสได้รับคำทำนายว่าธีทิสจะมีลูกชายที่แข็งแกร่งกว่าพ่อมาก ไม่มีใครอยากเห็นว่าลูกชายคนนั้นจะทรงพลังแค่ไหนหากเขามีพ่อเป็นเทพเจ้า ดังนั้นจึงได้มีการตกลงแต่งงานกันอย่างเร่งรีบระหว่างธีทิสกับนักผจญภัยที่เป็นมนุษย์ชื่อเพเลอุส (เพื่อนของเฮอร์คิวลีสในตำนาน).
เหล่าทวยเทพทั้งหมดมางานแต่งงานของสองบ่าวสาวและมอบของขวัญล้ำค่าให้แก่พวกเขา เช่น ม้าอมตะสองตัว หอกอันงดงาม และชุดเกราะ. ทว่าเทพธิดาอีริส (สไตรฟ์หรือดิสคอร์ด) ซึ่งไม่ได้รับเชิญไปงานแต่งงาน. แต่เธอก็ปรากฏตัวขึ้น เธอกลิ้งแอปเปิลสีทองลงไปกลางงานเลี้ยงพร้อมเขียนคำว่า "เพื่อผู้ที่สวยที่สุด" ไว้ ผลลัพธ์ที่ได้คือการประกวดความงามระหว่างเฮรา อะธีนา และอโฟรไดท์ ซึ่งแต่ละคนคิดว่าเธอสวยที่สุด และการประกวดครั้งนี้ได้รับการตัดสินโดยปารีส เจ้าชายแห่งทรอย ผู้ (ไม่) โชคดีนัก.
ในตอนแรกปารีสบอกว่าเขาเลือกไม่ได้ แต่เหล่าเทพธิดาก็เริ่มมอบของขวัญ (ติดสินบน) ให้เขา และในที่สุดอโฟรไดท์ก็ชนะ โดยสัญญากับปารีสว่าจะเลือกผู้หญิงที่สวยที่สุดในโลกในเขา นั่นคือ เฮเลน ธิดาของซูสและลีดา แต่เธอลืมบอกไปว่าเฮเลนแต่งงานแล้ว. นอกจากนี้ เมื่อปารีสเลือกอโฟรไดท์ ปารีสก็ทำให้เอเธน่าและเฮร่ากลายเป็นศัตรูของเขาตลอดไป.
ผู้นำชาวอะเคียนส่วนใหญ่ต่างเคยหมายปองเฮเลนเมื่อหลายปีก่อน ระหว่างการเกี้ยวพาราสีนั้น พวกเขาทั้งหมดได้สาบานว่าจะปกป้องผู้ที่ชนะใจเธอ ผู้ชนะใจเฮเลนคนนั้นก็คือเมเนเลอัส กษัตริย์แห่งสปาร์ตา ดังนั้น เมื่ออโฟรไดท์ช่วยปารีส ล่อลวงเฮเลนและลักพาตัวเธอไป เมเนเลอัสและอะกาเม็มนอน พี่ชายของเขา (กษัตริย์แห่งไมซีเน) จึงได้เรียกผู้นำชาวอะเคียนทุกคนมาให้คำสาบาน และพวกเขาก็ออกเรือไปที่เมืองทรอยเพื่อนำเอาเฮเลนคืน (พร้อมกับทองคำที่เธอเอาไปด้วยและของปล้นที่พวกเขาหวังจะปล้นมาจากทรอย รวมถึงได้รับคำสั่งซื้อ โอกาสการค้าขายในเส้นทางการค้าที่ดีที่สุดระหว่างเอเชียและเมดิเตอร์เรเนียน).
อคิลลีส (Achilles), พัฒนาเมื่อ 28 พฤศจิกายน 2567.
1. ส่วนเพเลอุสและธีทิสมีลูกชายด้วยกันหนึ่งคน ชื่ออคิลลีส.
1.
2.
หน้าที่ 1
เล่มที่ 1: ความโกรธาของอคิลลีส
จงขับลำนำเถิด เทพธิดา ความโกรธาของอคิลลีส บุตรของเพเลอุส ผู้ซึ่งนำความชั่วร้ายมหาศาลสู่ชาวอะเคียน จิตวิญญาณที่กล้าหาญมากมายได้ส่งไปยังเฮเดส และวีรบุรุษที่มากหลายได้ส่งเหยื่อเป็นสุนัขและแร้ง เพราะแผนการของเทพเจ้าโจฟ01. ได้สำเร็จตั้งแต่วันที่บุตรของอาทรูอัส02. ราชาแห่งมนุษย์และอคิลลีสผู้ยิ่งใหญ่ ทะเลาะกันเป็นครั้งแรก.
และเทพเจ้าองค์ใดกันเล่าที่ทำให้พวกเขาทะเลาะกัน นั่นก็คือลูกชายของจูปิเตอร์และเลโท เพราะเขาโกรธกษัตริย์และส่งโรคระบาดมาสู่กองทัพเพื่อสร้างความเดือดร้อนให้กับประชาชน เพราะลูกชายของอาทรูอัสทำให้ไครซีสซึ่งเป็นนักบวชของเขาเสื่อมเกียรติ ไครซีสได้มาที่เรือของชาวอะเคียนเพื่อปลดปล่อยลูกสาว (ไครซีอิส) ของเขา และนำค่าไถ่จำนวนมากมาด้วย นอกจากนี้ เขายังมีคทาของอะพอลโลที่สวมไว้ในมือซึ่งสวมด้วยพวงหรีดของผู้วิงวอน และเขาได้วิงวอนชาวอะเคียน แต่ที่สำคัญที่สุดคือลูกชายทั้งสองของอาทรูอัส (อะกาเม็มนอนและเมเนเลอัส) ซึ่งเป็นหัวหน้าของพวกเขา.
"โอรสแห่งอาทรูอัส" เขากล่าว "และชาวอะเคียนอื่น ๆ ทั้งหมด ขอให้เหล่าเทพที่สถิตอยู่ในโอลิมปัสประทานอำนาจให้ท่านโจมตีเมืองเพรียมและกลับบ้านอย่างปลอดภัย แต่โปรดปล่อยลูกสาวของฉันและยอมรับค่าไถ่สำหรับเธอด้วยความเคารพต่ออะพอลโล บุตรแห่งเทพเจ้าโจฟ".
ชาวอะเคียนที่เหลือต่างก็ให้ความเคารพต่อนักบวชหรือปุโรหิตและรับค่าไถ่ที่เขาถวาย, ทว่าไม่ใช่กับอะกาเม็มนอน เขาพูดกับไครซีสอย่างรุนแรงและไล่ส่งไครซีสไปอย่างหยาบคาย “ท่านชายชรา” เขากล่าว “อย่าให้ข้าพเจ้าพบท่านอีกเลย อย่าชักช้าอยู่ที่เรือของเราหรือจะเดินทางมาที่นี่อีกเลย คทาของพระเจ้าและพวงหรีดของท่านไม่มีประโยชน์อะไรเสียเลย ข้าฯ จะไม่ปล่อยเธอ (ไครซีอิส) ไป เธอจะแก่เฒ่าในบ้านของข้าฯ ที่อาร์โกส03 ซึ่งอยู่ไกลจากบ้านของเธอเอง เธอจะง่วนอยู่กับเครื่องทอผ้าและฟูกนอนของข้าฯ เท่านั้น ดังนั้นจงท่านไปเถอะ อย่ามายั่วข้าฯ มิฉะนั้นจะเกิดผลเสียต่อท่าน”.
ชายชราเกรงกลัวเขาและเชื่อฟัง เขาไม่พูดอะไรสักคำ ได้แต่เดินไปตามชายฝั่งทะเลที่มีเสียงคลื่นดังและอธิษฐานต่อเทพอะพอลโลผู้เป็นบุตรของเทพธิดาเลโทผู้งดงาม “โปรดได้ฟังข้าฯ เถิด” ไครซีสร้อง “ข้าแต่เทพแห่งคันธนูเงิน ผู้ทรงปกป้องคริสและซิลลาผู้ศักดิ์สิทธิ์ และผู้ปกครองเทเนดอสด้วยพลังอำนาจ04 โปรดได้ฟังข้าฯ ด้วยเถิด เทพแห่งสมินเธ.05 หากข้าฯ เคยประดับวิหารของพระองค์ด้วยพวงมาลัยหรือเผากระดูกต้นขาของพระองค์ด้วยไขมันของวัวหรือแพะ ขอโปรดสนองคำอธิษฐานของข้าฯ และขอให้ลูกศรของพระองค์แก้แค้นแก่น้ำตาของข้าฯ ที่มีต่อชาวดานานด้วยเถิด”.
---------------
01. โจฟ (Jove) หมายถึง เทพเจ้าสูงสุดของปกรณัมโรมัน (จูปิเตอร์ - Jupiter) หรือหมายถึงมหาเทพซุส (Zeus) ของกรีก อันเป็นบุตรแห่งดาวเสาร์ (Saturn) หรือ ไตตันโครนอส (Kronus, the Titan).
02. อาทรูอัส (Atreus) คือ บิดาของกษัตริย์อะกาเม็มนอน.
03. อาร์โกส (Άργος - Argos) ปัจจุบันเป็นนครในอาร์โกลิส ภูมิภาคเพโลพอนนีส ประเทศกรีซ.
04. คริส (Chryse) ซิลลา (Cilla) และเทเนดอส (Tenedos), เจ้าหญิงแห่งอาร์คาเดียน (อยู่ตอนกลางของภูมิภาคเพโลพอนนีส) เจ้าหญิงโทรจัน และเมืองบนเกาะบอซคาดะ (Bozcaada) ใกล้กับกรุงทรอย ตามลำดับ.
05. เทพแห่งสมินเธ (Thou of Sminthe) - สมินเธเป็นเมืองโบราณใกล้เมืองคริส (Chryse).
1.
2.
หน้าที่ 2
ไครซีสได้อธิษฐานตามนั้น และอะพอลโลก็ได้ยินคำอธิษฐานของเขา อะพอลโลลงมาจากยอดเขาโอลิมปัสด้วยความโกรธจัด พร้อมกับธนูและถุงใส่ลูกศรบนไหล่ของเขา และลูกธนูก็ฟาดลงมาบนหลังของอะพอลโลด้วยความโกรธที่สั่นเทิ้มอยู่ภายในตัวเทพอะพอลโล. เขานั่งลงห่างจากเรือด้วยใบหน้าที่มืดมนราวกับกลางคืน และธนูเงินของเทพอะพอลโลส่งเสียงคำรามแห่งความตายขณะที่เขายิงลูกศรไปยังท่ามกลางเรือเหล่านั้น. ก่อนอื่น เขายิงล่อและสุนัขของพวกอะเคียนก่อน แต่ในไม่ช้า เขาก็เล็งลูกศรไปที่ผู้คน (ทหารชาวอะเคียน) เหล่านั้นเอง และกองไฟแห่งความตายก็ถูกเผาไหม้ลุกโผลงขึ้นตลอดทั้งวัน.
เทพอะพอลโลได้ยิงธนูใส่ผู้คนเป็นเวลาเก้าวันเต็ม แต่เมื่อถึงวันที่สิบ อคิลลีสก็เรียกพวกชาวอะเคียนมาประชุม จูโน01 กระตุ้นพวกเขาให้มาประชุม. อคิลีสเห็นชาวอะเคียนกำลังดิ้นรนต่อสู้และสงสารพวกเขา เมื่อพวกเขามารวมกัน อคิลีสก็ลุกขึ้นและกล่าวกับกับพวกเขา.
“โอรสแห่งอาทรูอัส” (หมายถึง อะกาเม็มนอน) อคิลลีสกล่าว “ข้าพเจ้าเห็นว่าเราควรกลับบ้านโดยด่วน หากเรารอดพ้นจากการทำลายล้าง เพราะเรากำลังถูกสงครามและโรคระบาดเข้าสังหารพร้อมกัน เราลองถามนักบวชหรือผู้เผยพระวจนะ หรือผู้อ่านความฝัน (ซึ่งความฝันก็เกี่ยวกับเทพเจ้าจูปิเตอร์เช่นกัน) ที่สามารถบอกเราได้ว่าทำไมฟีบัส อะพอลโล02 จึงโกรธมาก และบอกได้ไหมว่าเป็นเพราะคำปฏิญาณบางอย่างที่เราผิด หรือเป็นเพราะหลุมฝังศพที่เราไม่ได้ถวาย และเทพอะพอลโลจะยอมรับกลิ่นหอมของลูกแกะและแพะที่ไม่มีตำหนิ เพื่อขจัดโรคระบาดออกไปจากเราหรือไม่”.
เมื่ออคิลลีสกล่าวดังนี้แล้ว เขาก็นั่งลง และแคลคัส บุตรของเธสตอร์ ผู้มีญาณหยั่งรู้ที่สุด (ศาสดาพยากรณ์) ผู้รู้เรื่องราวในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต ก็ได้ลุกขึ้นมากล่าว. อคิลีสต้องนำชาวอะเคียนด้วยกองเรือไปยังอีเลียส (Ilius)03 โดยอาศัยคำทำนายที่ฟีบัส อะพอลโลที่ได้ดลใจให้เขาฟัง เทพอะพอลโลกล่าวกับพวกเขาด้วยความจริงใจและเต็มใจดังนี้:
---------------
“อคิลลีสผู้เป็นที่รักแห่งสวรรค์ ท่านขอให้ข้าฯ (แคลคัส) บอกท่านเกี่ยวกับความโกรธของเทพอะพอลโล ข้าฯ ก็จะทำเช่นนั้น แต่ขอให้พิจารณาก่อนและสาบานว่าท่านจะยืนหยัดเคียงข้างข้าฯ อย่างเต็มใจทั้งในคำพูดและการกระทำ เพราะข้าฯ รู้ว่าข้าฯ จะทำให้ผู้ปกครองชาวอาร์ไกฟ์มีอำนาจและชาวอะเคียนทั้งหมดต้องตกอยู่ใต้อำนาจของเขา. คนธรรมดาไม่สามารถยืนหยัดต่อต้านความโกรธของกษัตริย์ได้ ซึ่งถ้าเขากลืนความไม่พอใจของตนตอนนี้ลงคอเสีย เขาจะยังคงแก้แค้นได้ จนกว่าจะมีเรื่องขึ้นอีก. ดังนั้น ขอให้พิจารณาว่าท่านจะปกป้องข้าฯ หรือไม่”.
เทพอะพอลโล, พัฒนาเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2568.1.
หมายเหตุ คำอธิบาย
01. จูโน (Juno) เป็นภาษาโรมัน (ละติน) หรือหมายถึงเทพธิดาเฮรา (Hera) ของกรีก ซึ่งเป็นชายาของมหาเทพซุส.
02. ฟีบัส อะพอลโล (Phoebus Apollo) เป็นบุตรแห่งมหาเทพซุสและนางเลโท, มีความหมายว่าอะพอลโลผู้รุ่งเรือง หรือผู้ส่องสว่าง (Phoebus แปลว่า สว่าง - Bright) มีน้องสาวฝาแฝดชื่อ อาร์ทีมิส (Artemis).
03. อีเลียส (Ilius) - น่าจะหมายถึงส่วนที่เป็นนครหลวงที่เรียกว่าอีเลียม (Ilium) ของกรุงทรอย..!!???.
1.
2.
หน้าที่ 3
ผู้ทำนาย (แคลคัส) กล่าวอย่างกล้าหาญ “เทพเจ้าไม่ได้โกรธเคืองเรื่องคำปฏิญาณหรือเรื่องการสังหารสัตว์บูชายัญ แต่โกรธเพราะเห็นแก่ปุโรหิตของพระองค์ ซึ่งราชาอะกาเม็มนอนจะทำให้เสื่อมเสียเกียรติ เพราะเขาไม่ยอมปลดปล่อยลูกสาวของไครซีสหรือเรียกค่าไถ่สำหรับเธอ (ไครซีอิส) ดังนั้น เทพเจ้า (อะพอลโล) จึงทรงส่งความชั่วร้ายเหล่านี้มาที่เรา และจะส่งสิ่งชั่วร้ายอื่น ๆ มาให้เราด้วย. พระองค์จะไม่ทรงช่วยชาวดานานให้พ้นจากโรคระบาดนี้ จนกว่าราชาอะกาเม็มนอนจะคืนเด็กสาว (ไครซีอิส) ให้กับพ่อ (ไครซีส) ของเธอโดยไม่คิดเงินหรือค่าไถ่ และส่งพิธีการสังหารสัตว์เพื่อบูชายัญจำนวนมากอันศักดิ์สิทธิ์ไปให้นักบวชไครซี. ดังนั้น เราอาจจะทำให้เทพเจ้าระงับโทสะลงได้”.
แหล่งอ้างอิง:
01. จาก. THE ILIAD, HOMER, PENGUIN CLASSICS, DELUXE EDITION, แปลโดย Robert Fagles, คำแนะนำและอธิบายโดย Bernard Knox, Winner of an Academy of American Poets Landon Translation Award, พิมพ์ครั้งที่ 51, พ.ศ.2541, ISBN: 0-670-83510-2, พิมพ์ในสหรัฐอเมริกา.
1.
2.
3.
