Home / Knowledge : อาณาจักรกรุงศรีอยุธยา

อาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ตอนที่ 4: พระเจ้าทองลัน, พระราเมศวร (2) และพระรามราชาธิราช

ภาพการ "สำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์" สมเด็จพระรัฏฐาธิราช ตามจินตนาการของ มจ.ชาตรีเฉลิม ยุคล จากภาพยนตร์เรื่อง "สุริโยทัย"
ภาพที่เป็น Title Thumbnail: รัชกาลที่ 5 ประทับบนเสลี่ยงคานหาม ทอดพระเนตรโบราณสถานในวัดพระสรีสรรเพชญ์ ที่มา: พระพุทธเจ้าหลวงกับชาวกรุงเก่า, ใน Facebook ห้อง นครประวัติศาสตร์กรุงสรีอยุธยา, วันที่เข้าถึง 25 สิงหาคม 2562.

First revision: Sep.19, 2015
Last change: Dec.22, 2019

อาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ตอนที่ 4

ในสมัยกรุงศรีอยุธยานั้น การประหารชีวิตเจ้านายขั้นสูง ต้องมีรูปแบบพิเศษแตกต่างจากสามัญชนทั่วไป โดยกำหนดแบบแผนไว้ในกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสำเร็จโทษ ซึ่งน่าจะมีขึ้นครั้งแรกในสมัยสมเด็จพระเจ้าอู่ทอง ปีจุลศักราช 722 แล้วมีการปรับปรุงและกำหนดชัดขึ้นไว้ในกฎหมายตราสามดวง หมวดกฎมณเฑียรบาล มาตรา 176.

ผู้พิพากษาโทษ คือ กษัตริย์
ผู้กระทำความผิด คือ เชื้อพระวงศ์ พระมเหสี พระสนม

ลักษณะความผิด กฎมณเฑียรบาลจักกำหนดข้อปฏิบัติ ข้อห้าม และบทลงโทษหนักเบาตามพฤติกรรม หากเป็นบทหนักถึงประหารชีวิต ต้องได้รับคำสั่งจากกษัตริย์ซึ่งทรงพิจารณาว่าจะใช้โทษนั้นหรือไม่ กับใคร และเมื่อไร ชุดประหารชีวิต จะประกอบด้วย หนึ่ง) นายแวง ผู้คุมกำกับดูแลนักโทษสู่แดนประหาร ระวังภัยมิให้มีการชิงนักโทษ, สอง) ขุนผู้ใหญ่ ตัวแทนกษัตริย์ในการเป็นประธานพิธีสำเร็จโทษ, และ สาม) หมื่นทลวงฟัน เพชฌฆาต มีสองคนในการประหารแต่ละครั้ง

สำหรับแดนประหารในสมัยอยุธยานั้นคือ วัดโคกพระยา (บ้างก็เรียก โคกพญา) ปัจจุบันน่าจะเป็นพื้นที่รวมของกลุ่มโบราณสถานคลองสระบัว จังหวัดอยุธยา อันได้แก่ วัดหน้าพระเมรุ วัดหัสดาวาส วัดตะไกร โดยมี วัดหน้าพระเมรุหรือวัดพระเมรุโคกพระยา (พญา) เป็นหลัก***

ลักษณะท่อนจันทน์ ไม้ค้อนขนาดใหญ่ที่มีปลายด้านหนึ่งใหญ่กว่าอีกด้านหนึ่ง รูปร่างคล้ายสากตำข้าว ทำจากไม้จันทน์หอม หลังจากพิธีประหารชีวิตเสร็จสิ้น จักใส่ไปในหลุมพระศพด้วย ขั้นตอนการสำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์ หนึ่ง) ต้องพันธนาการร่างแล้วสวมถุงแดงตั้งแต่พระเศียรลงไปตลอดปลายพระบาท เอาเชือกรัดถุงให้แน่น เพื่อป้องกันมิให้ผู้ใดจับต้องพระวรกายและมิให้ผู้ใดเห็นพระศพ แม้แต่เพชฌฆาต สอง) หมื่นทลวงฟันทำการไหว้ครู และขอขมาต่อนักโทษ สาม) ทุบท่อนจันทน์บนพระนาภี (ท้อง) หรือ พระเศียร (ศีรษะ) คล้ายท่าตำข้าว และ สี่) นำพระศพฝังในหลุมซึ่งจัดเตรียมไว้ที่ โคกพระยา แล้วจัดเจ้าพนักงานเฝ้ารักษาหลุม 7 วัน เพื่อมั่นใจว่าสิ้นพระชนม์ หรือป้องกันการชิงพระศพ.

ที่มา: ปรับปรุงจาก. หนังสือ "สำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์"

หมายเหตุ *** ดูใน More ที่มาและคำอธิบายข้อ 05.

4. สมเด็จพระเจ้าทองลัน (เจ้าทองจันทร์)¹

สมเด็จพระเจ้าทองลัน หรือ สมเด็จพระเจ้าทองจันทร์ หรือ เจ้าทองลั่น หรือ เจ้าทองจัน หรือ เจ้าทองลันทร์ กษัตริย์ลำดับที่ 4 แห่งกรุงศรีอยุธยา พระองค์เป็นพระโอรสของขุนหลวงพะงั่ว (สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1) สมภพเมื่อ พ.ศ.1917 ครั้นเมื่อขุนหลวงพะงั่วเสด็จสวรรคตขณะที่ทรงยกทัพไปตีเมืองชากังราว (ครั้งที่ 4) บรรดาเสนาอามาตย์จึงได้อัญเชิญพระเจ้าทองลัน ซึ่งเป็นรัชทายาทขึ้นครองราชย์ สืบต่อจากพระบิดา เมื่อปี พ.ศ.1931 ขณะที่มีพระชนม์ได้ 15 พรรษา.

พระเจ้าทองลันครองราชย์ได้เพียง 7 วัน สมเด็จพระราเมศวรยกทัพมาจากเมืองลพบุรี เข้ายึดกรุงศรีฯ แล้วให้กุมตัวสมเด็จพระเจ้าทองลันไปประหารชีวิต ณ วัดโคกพระยา และเสด็จขึ้นครองราชย์เป็นครั้งที่ 2 สมเด็จพระเจ้าทองลัน ถึอว่าเป็นกษัตริย์ไทยที่มีระยะเวลาครองราชย์น้อยที่สุดของไทย คือเพียง 7 วัน.

วัดโคกพระยา²

5. สมเด็จพระราเมศวร

พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจ ได้แสดงไว้แล้วใน Sub-page อาณาจักรอยุธยา ตอนที่ 3

6. สมเด็จพระรามราชาธิราช^3,4

สมเด็จพระรามราชาธิราช (King Ramrajadhiraj)
สมภพ พ.ศ.1899 สวรรคต NA.
ครองราชย์ระหว่าง พ.ศ.1938-1952 รวม 15 ปี

        สมเด็จพระรามราชาธิราช หรือ สมเด็จพระราม หรือ สมเด็จพระยาราม มีพระนามเดิมว่า เจ้าพระยาราม พระองค์เป็นโอรสในสมเด็จพระราเมศวร สมภาพเมื่อ พ.ศ.1899 ที่เมืองลพบุรี ทรงขึ้นครองราชย์ต่อจากพระบิดา ในปี พ.ศ.1938 เมื่อมีพระชนม์ได้ 40 พรรษา โดยเป็นกษัตริย์ลำดับที่ 5 แห่งกรุงศรีฯ. ซึ่งเป็นช่วงที่พระมหาธรรมราชาที่ 2 (พ.ศ.1911-1942) แห่งอาณาจักรสุโขทัยครองราชย์อยู่

        ระยะเวลาที่ได้ครองราชย์นั้น บ้านเมืองเป็นปกติสุขดี พระองค์ได้ส่งราชทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับประเทศจีน เมื่อ ปี พ.ศ.1940 ซึ่งตรงกับสมัยจักรพรรดิหงอู่ (Hongwu Emperor) แห่งราชวงศ์หมิง และก็ได้ส่งทูตแลกเปลี่ยนสัมพันธไมตรีอยู่เสมอในระยะต่อ ๆ มา สมเด็จพระรามราชาธิราชพยายามที่จะขยายอำนาจไปยังอาณาจักรล้านนา ซึ่งตรงกับสมัยพญาแสนเมือง (พ.ศ.1928-1944) แต่ไม่เป็นผล ทางอาณาจักรสุโขทัยก็ไม่ได้อยู่ในอำนาจ นอกจากนี้ พระองค์ยังไม่ไว้วางพระทัยเจ้านครอินทร์ พระราชนัดดาในขุนหลวงพะงั่ว (สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1) ซึ่งทางพระเจ้ากรุงจีนให้ความสนิทสนม อีกทั้งยังยกย่องว่าเป็นกษัตริย์อีกพระองค์หนึ่ง.

        ในปลายรัชสมัยของสมเด็จพระรามราชาธิราช พระองค์เกิดมีข้อพิพาทกับเจ้าพระยามหาเสนาบดี ๆ ได้หนีไปอยู่ฟากปทาคูจาม (ชนชาติจาม เป็นมุสลิมในอาณาจักรอยุธยา แปลว่า "ค่ายคูของชาวจาม" ซึ่งอยุ่ทางด้านใต้ของเกาะกรุงศรีฯ ใกล้กับวัดพุทไธสวรรย์) แล้วได้ร่วมกับเจ้านครอินทร์ ยกกำลังจากเมืองสุพรรณบุรีมายึดกรุงศรีฯ แล้วทูลเชิญเจ้านครอินทร์ ขึ้นครองราชย์กรุงศรีฯ ส่วนสมเด็จพระรามราชาธิราชนั้น เจ้านครอินทร์ให้ไปครองเมืองปทาคูจาม.

        สมเด็จพระรามราชาธิราช ครองราชย์ได้ 15 และสวรรคตเมื่อปีใดไม่ปรากฎ.

ที่มา คำศัพท์ และคำอธิบาย:
01. จาก. www.bloggang.com/viewblog.php?id=murder-serialkiller&date=22-07-2014&group=&&gblog=23, วันที่สืบค้น 19 กันยายน 2558.
02. จาก. www.bloggang.com/mainblog.php?id=siwika&month=19-04-2014&group=2&gblog=1, วันที่สืบค้น 19 กันยายน 2558. วัดโคกพระยาในพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาได้กล่าวถึงวัดโคกพระยาไว้หลายช่วง โดยส่วนมากจะกล่าวถึงในฐานะที่ใช้เป็นสถานที่ที่ใช้ในการสำเร็จโทษพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์ในสมัยกรุงศรีอยุธยา เช่น

สมเด็จพระเจ้าทองลัน กษัตริย์องค์ที่ 4 แห่งกรุงศรีอยุธยา
พระรัษฎาธิราช กษัตริย์องค์ที่ 12 แห่งกรุงศรีอยุธยา
พระยอดฟ้า กษัตริย์องค์ที่ 14 แห่งกรุงศรีอยุธยา
พระศรีเสาวภาคย์ กษัตริย์องค์ที่ 20 แห่งกรุงศรีอยุธยา
พระพันปีศรีศิลป์ พระอนุชาในสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ถูกสำเร็จโทษโดยออกญากลาโหมสุริยวงศ์ หรือพระเจ้าปราสาททอง. (th.wikipedia.org/wiki/วัดโคกพระยา, วันที่สืบค้น 19 กันยายน 2558)
สมเด็จพระเชษฐาธิราช กษัตริย์องค์ที่ 22 แห่งกรุงศรีอยุธยา
สมเด็จเจ้าไชย กษัตริย์องค์ที่ 25 แห่งกรุงศรีอยุธยา
สมเด็จพระศรีสุธรรมราชา กษัตริย์องค์ที่ 26 แห่งกรุงศรีอยุธยา
เจ้าพระขวัญ โอรสของพระเพทราชา ที่ประสูติแต่กรมหลวงโยธาทิพ
เจ้าฟ้าอภัย และเจ้าฟ้าปรเมศร์ โอรสในพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ
พระองค์เจ้าชื่น และพระองค์เจ้าเกิด ราชบุตรในกรมพระราชวังบวรเสนาพิทักษ์
กรมหมื่นจิตรสุนทร กรมหมื่นสุนทรเทพ และ กรมหมื่นเสพภักดี (เจ้าสามกรม) โอรสในพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ.

03. จาก. thaigoodview.com/node/6989, วันที่สืบค้น 19 กันยายน 2558.
04. จาก. th.wikipedia.org/wiki/สมเด็จพระรามราชาธิราช, วันที่สืบค้น 19 กันยายน 2558.
05. จาก. จดหมายเหตุ วันวลิต "พระเจ้าแผ่นดินมิได้มีความซาบซึ่งในคำแนะนำ ทั้งมิได้เกิดความสมเพชเวทนาเลย พระองค์ไม่ยอมเปลี่ยนแปลงความตั้งพระทัย ซึ่งได้ยึดมั่นอยู่ ตรงกันข้ามทรงมีรับสั่งให้นำพระมหาอุปราชไปสำเร็จโทษโดยเร็ว พระมหาอุปราชจึงถูกนำตัวไปวัด ชื่อ พระเมรุโคกพญา (WAT PRAHIMIN KHOPIR JA) ตรงข้ามกับพระราชวัง เพชฌฆาตให้พระองค์นอนลงบนผ้าแดงและทุบพระองค์ที่พระนาภีด้วยท่อนจันทน์ นี้เป็นวิธีสำเร็จโทษที่ใช้กันในประเทศสยาม ซึ่งใช้กับเจ้านายในราชตระกูลเท่านั้น เสร็จแล้วเขาใช้ผ้านั้นห่อพระสรีระและไม้จันทน์ แล้วโยนลงไปในบ่อทิ้งให้พระศพเน่าเปี่อยไป".

back

info@huexonline.com

Visit : 4832326